NIN KAART. Elke dag 42 meldingen van huiselijk geweld in Vlaanderen
Het aantal meldingen van fysiek huiselijk geweld in Vlaanderen gaat pijlsnel de hoogte in. In twintig jaar tijd kwamen er 73 procent meer meldingen binnen. Dat blijkt uit cijfers van de Vlaamse overheid. Elke dag wordt er in Vlaanderen gemiddeld 42 keer melding gemaakt van een geval van fysiek intrafamilaal geweld. βEr is vaak één trigger die na een opbouw van conflicten huiselijk geweld in gang zetβ, zegt criminologe Anne Groenen (UCLL en KU Leuven).
Waar er in 2002 elke dag nog maar 25 meldingen binnenkwamen over fysiek intrafamiliaal geweld, was dat in 2022 gestegen tot 42. In totaal ging het om 8.956 aangiftes in 2002 en 15.450 aangiftes in 2022. Dat betekent een stijging van 73 procent.
βDat heeft veel te maken met een beleid dat steeds meer het huiselijk geweld uit de taboesfeer weet te halen. Als maatschappij hebben we veel meer ingezet op zogenaamd individueel zelfbeschikkingsrecht: sterk in je schoenen staan en zelf kiezen hoe je je leven leidt, zeg maar. Schendingen van dat recht, zoals huiselijk geweld, worden dan minder en minder getolereerd. Daarop zijn ook heel wat nieuwe wetten ingevoerd, zoals strafverzwaring voor geweld tussen partnersβ, zegt criminologe Anne Groenen (UCLL en KU Leuven). βDaarnaast kregen politie, justitie en de hulpverlening ook duidelijkere richtlijnen om aangiftes ernstig te nemen en samen op te volgen. Er is ook meer sensibilisering, denk bijvoorbeeld aan de vermelding van 1712 na een televisieprogramma. Dat zorgt ervoor dat slachtoffers, plegers en getuigen sneller hulp zoeken.β
Binnen die cijfers kon in 2022 zoβn 73 procent teruggebracht worden tot partnergeweld. In 2002 was dat nog maar 46 procent van het totaal. De overige 27 en 54 procent is dus geweld tegenover of door andere gezinsleden, zoals zonen, dochters of andere inwonenden. Dat gaat enkel over officiΓ«le aangiftes. Het dark number, de daadwerkelijke aantallen, zijn veel groter. βEr wordt slechts een fractie gemeld bij de politie, veel blijft onder de radar. Uit onderzoek weten we dat de werkelijke cijfers hoger liggenβ, zegt Groenen.
In totaal zijn er in Vlaanderen op twintig jaar tijd – tussen 2002 en 2022 – een dik half miljoen klachten binnengerold bij de politie. Alle jaren opgeteld komt dat neer op maar liefst 562.818 meldingen van intrafamiliaal geweld. In de grafiek hieronder zie je een duidelijk stijgende trend. Zeker de stijging tussen 2002 en 2007 is indrukwekkend. βIn die periode zijn twee belangrijke omzendbrieven ingevoerdβ, weet Groenen. βDaarin staan duidelijke definities over wat huiselijk geweld inhoudt en ook wat de politie en het parket moeten doen bij aangiftes. Ook recente omzendbrieven, telkens gebaseerd op onderzoek, worden steeds vaker toegepast. Dat kan de stijging wel verklaren.β
Stress
Ook in 2019 valt een kleine piek op. Dat heeft te maken met de coronacrisis en de lockdownmaatregelen die toen van kracht waren. βStress is een belangrijke trigger. Zowel slachtoffers als daders gaven in die periode aan dat stress vaak aan de basis lag van intrafamiliaal geweldβ, duidt Groenen.
Ondanks het geweld, blijven koppels wel nog vaak samen. βZe keuren het geweld niet goed, maar willen of kunnen hun band ook niet zomaar doorbreken. De wens is doorgaans eerder om een einde te maken aan het geweld dan aan de relatieβ, legt Groenen uit.
βBovendien is de mishandelende partner ook niet alleen βslechtβ of gewelddadig, tenzij het om een extreem geval van intieme terreur gaat. Het slachtoffer kent ook de goede kanten en weet ook dat er periodes van rust en geluk zijn. Dat maakt alles natuurlijk heel complex. Daarnaast doen we er ook alles aan om onze cognitieve dissonantie, waarbij wat we denken niet overeenkomt met wat we doen, weg te werken. Zoβn cognitieve dissonantie geeft immers een onprettig gevoel. Bij slachtoffers van partnergeweld zien we dat bijvoorbeeld in het feit dat ze vaak zeggen βdat het wel zal stoppen als hij – de dader – zich beter in zijn vel voeltβ. Zoiets haalt de persoonlijke spanning en het ongemakkelijke gevoel – βik vind het partnergeweld niet okΓ© maar we blijven toch samenβ – wat weg.β
βDat het wel zal stoppen als hij zich beter voeltβ. Uit cijfers blijkt dat vooral mannen zich schuldig maken aan huiselijk geweld. Vrouwen zijn dan weer vaker het slachtoffer. Toch is er enige nuance nodig, zegt Groenen. βVrouwen doen vaker aangifte bij de politie. Daarnaast zien we dat mannen partnergeweld vaker bestempelen als βmoeilijkheden in de relatieβ en niet als partnergeweld. Toch kan je over het algemeen wel stellen dat mannen meer fysiek geweld plegen. Meerdere studies tonen dat aan.β
Nooit 1 reden
Waarom iemand geweld gebruikt tegen iemand van het eigen gezin, valt niet zomaar te vatten in één zin. Hetzelfde geldt voor partnergeweld, wat intuïtief misschien nog absurder lijkt. Koppels zien elkaar graag, toch?
βEr is inderdaad niet één reden waarom iemand overgaat tot geweldβ, erkent Groenen. βVaak is er wel een concrete trigger die het geweld voorafgaat. Dat kan bijvoorbeeld een ruzie over het onderhoudsgeld zijn. Of ook buiten het gezin kan een oorzaak liggen, denk maar aan een uit de hand gelopen stresssituatie op het werk die olie op het vuur gooit. Daarnaast kunnen ook bijvoorbeeld persoonlijkheidskenmerken, levensgeschiedenis, biosociale kenmerken of emoties een rol spelen. Er is nooit één oorzaak. Dat maakt het moeilijk om het aan te pakken, te begrijpen en ermee om te gaan. Zeker als je weet dat geweld bijna altijd volgens een patroon verloopt dat langer duurt en zogenaamde geweldsepisodes inhoudt.β
Een zin klopt helemaal. Ze willen vaak niet scheiden maar willen dat het geweld stopt. En als het slachtoffer toch de beslissing neemt om weg te gaan. Komen ze op een moment dat ze iets missen en gaan ze vaak terug opzoek naar het soort gelijke.
Er wordt melding gedaan maar toch nog niet door iedereen. Door angst dat ze hebben om nog meer problemen te krijgen. Ook wordt vaak vergeten dat nee gerespecteerd moet worden ook in een gezin. En daardoor komt ook verkrachting voor in het gezin. Dat ook vaak zo niet opgevat wordt.
Ook mag niet vergeten worden dat ook mannen hier het slachtoffer van kunnen zijn.
Via de link kan je ook gaan kijken in jouw gemeente.
Wat ook niet mag vergeten worden is. Als men een weet heeft van huiselijk geweld kan men anoniem aangifte doen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Aum Shanti,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
SPIRITUEEL Boeddha 