SOMS HOEFT MEDICATIE NIET BIJ ADHD MAAR KAN EEN ALTERNATIEVE BEHANDELING OOK HELPEN.
“AD(H)D verschilt van persoon tot persoon, maar uit zich op de werkvloer vaak in zaken vergeten, moeite hebben met plannen en overzicht te houden in het werk”, stelt De Greef. Voluit spreken we van ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’, of in het Nederlands van een ‘aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit’. Bij volwassenen of kinderen die overwegend last hebben van onoplettendheid zonder het hyperactieve aspect spreken we dan van ADD. “Medicatie helpt om in te spelen op die kernsymptomen van AD(H)D, maar ze hoeft niet de eerste, noch de laatste stap te zijn. Ze mag in elk geval nooit de enige stap zijn”, stelt De Greef. Er bestaan immers heel wat alternatieve behandelingsmogelijkheden die naast of in combinatie met medicatie kunnen helpen om symptomen van AD(H)D te verminderen.
Alternatieve behandelingsmogelijkheden
ADHD’en kan je leren
Eerst en vooral is er de psycho-educatie. Deze cursussen bestaan uit verschillende informatie-sessies om mensen te leren wat AD(H)D is, hoe het bij hen tot uiting komt en wat ze eraan kunnen doen. “Het is een eerste oriëntatiefase, maar het kan ook interessant zijn voor volwassenen wiens diagnose werd gesteld toen ze kind waren. Dit soort voorlichting helpt om de diagnose te verwerken, maar ook om te begrijpen hoe AD(H)D zich kan uitten in verschillende situaties, zoals op de werkvloer. Inzicht krijgen over AD(H)D kan ook belangrijk en nuttig zijn voor iedereen die direct te maken heeft met volwassenen met de stoornis, zoals collega’s, partners of werkgevers”. In tegenstelling tot een infectie kan je niet genezen van AD(H)D. “Er bestaan wél heel wat mogelijkheden om te leren omgaan met AD(H)D en zo meer grip te krijgen op je beperkingen”, stelt De Greef. “Zo bestaan er verschillende workshops waarin je in één of meerdere sessies van twee uur aan de slag leert gaan met uitdagingen die zich door AD(H)D kunnen voordoen op de werkvloer. Er zijn ook specifieke trainingen die er op gericht zijn om beter te leren plannen, organiseren of om je uitstelgedrag aan te pakken”.
Breinstimulerende therapieën of liever een voedingssupplement?
Verder bestaan er nog heel wat ‘fysieke’ behandelingen die niet op medicatie steunen. De Greef: “Voor volwassenen zijn de meest bekende behandelmethodes breinstimulerende therapieën, zoals neurofeedback en voedingssupplementen”. Al is de wetenschap het nog niet eens over de effectiviteit van de behandelingen: “Er is voorlopig onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat deze methoden effectief zijn in de behandeling van de AD(H)D. Daarom zijn deze methoden niet opgenomen in de officiële behandelrichtlijnen. Maar sommigen geven aan er baat bij te hebben, daarom raden we ze ook niet af”. De Greef: “Bij neurofeedback worden de hersengolven via EEG (registreren van elektrische activiteit van de hersenen registreren met elektroden op het hoofd, nvdr.), gemeten en omgezet in visuele feedback. Aan de hand van een videospelletje word je er attent op gemaakt wanneer je niet meer geconcentreerd bent. Wanneer je niet meer aan het opletten bent, vertraagt je mannetje in het spel. Als je geconcentreerd bent, versnelt hij. Op deze manier zouden de hersenen reflexmatig getraind worden om je beter te concentreren”.
Dankzij een spelletje zouden de hersenen reflexmatig getraind worden om je beter te concentreren.Nans De Greef, Centrum ZitStil
Toch waarschuwt De Greef voor de effectiviteit van de behandeling: “Het is een hele intensieve behandeling die meerdere keren per week beoefend moet worden bij een neuropsychiater. Zo loopt ook de kostprijs al snel op, dikwijls voor weinig effect. Meestal wordt je beter in het spelletje spelen, maar het is niet duidelijk of het ook de algemene concentratie bevordert.” Sommige mensen zweren ook bij het nemen van voedingssupplementen voor breinstimulatie. Omega-3, bijvoorbeeld. Die vetzuren zijn belangrijk voor de goede werking van de hersenen en zouden dus kunnen helpen bij het bevorderen van het concentratievermogen. De Greef: “Sommige onderzoeken vermoeden dat kinderen met AD(H)D lagere niveaus van omega-3 vetzuren hebben in hun bloed. Volgens sommige onderzoeken vertoonden kinderen die omega-3-supplementen kregen een kleine verbetering in de ernst van hun symptomen, vergeleken met kinderen die een placebo innamen. Maar er zijn andere onderzoeken die deze conclusies tegenspreken.” “Wie het wil proberen, kan dat zeker, alleen is het belangrijk om te weten dat eventuele effecten pas na drie maanden voelbaar zouden zijn. Bovendien zou de werking het best zijn wanneer de omega-3 in combinatie wordt genomen met omega-6″, aldus De Greef. Hoeveel je de voedingssuplementen moet nemen, hangt af van de soort. Neem de supplementen dus alleen in samenspraak met een arts.
Diëten om je beter te concentreren?
Ook bepaalde diëten volgen is een veelvoorkomende alternatieve behandeling voor AD(H)D. Een eerste mogelijke behandeling is het ‘Restricted Elimination Diet’ (RED) of het eliminatie-dieet. “RED vertrekt vanuit de veronderstelling dat hyperactiviteit en concentratieproblemen een uiting zijn van een allergische reactie of overgevoeligheid aan bepaalde voedingsmiddelen”, stelt De Greef. Bij het eliminatiedieet worden de voedingsmiddelen waaraan iemand overgevoelig is geïdentificeerd en vervolgens weggelaten uit het dieet. Het doel: minder AD(H)D symptomen ervaren. In een eerste fase wordt er tijdens een bepaalde periode een restrictief dieet gevolgd, waarbij enkel voeding wordt toegelaten waarvan geweten is dat ze geen allergische reacties veroorzaken, zoals rijst, peer en lamsvlees. In een tweede fase worden voedingsstoffen stapsgewijs opnieuw geïntegreerd in het dieet, waarna telkens wordt gekeken of ze een reactie teweegbrengen. Voeding die een reactie uitlokt, wordt op een definitieve eliminatielijst geplaatst. Allergenen die hierbij getest worden zijn onder meer tarwe, gluten, vis, noten, soja, melk en lactose. “Dit is een proces van lange adem: het kan tot anderhalf jaar lang duren. Bovendien werd dit tot nu toe enkel bij kinderen uitgetest”.
Een ongezond voedingspatroon of slaapmoeilijkheden zijn nefast voor je concentratievermogenNans De Greef, Centrum ZitStil
Een tweede dieet als behandeling voor AD(H)D is het Feingold dieet. Het is gebaseerd op onderzoek van allergoloog Ben Feingold die concludeerde dat kleurstoffen, smaakstoffen en conserveringsmiddelen voedselallergie kunnen veroorzaken en een mogelijke oorzaak zijn van AD(H)D. “Bij dit dieet worden voedingsmiddelen met azo-kleurstoffen (niet natuurlijke kleurstof, nvdr.) in bepaalde chips, snoepen of yoghurt tijdelijk geschrapt uit het voedingspatroon. Na een bepaalde periode worden ze opnieuw ingevoerd om na te gaan of ADHD-symptomen opnieuw de kop opsteken”, aldus De Greef. “Er is echter nog te weinig onderbouwd onderzoek om te bewijzen dat deze diëten geschikt zijn als behandeling voor AD(H)D, waarschuwt De Greef. “Bovendien vragen beide diëten heel wat motivatie en discipline. Het is ook belangrijk dat deze uitgevoerd worden onder toezicht van een diëtist zodat de behandeling veilig verloopt en de essentiële voedingsstoffen niet uit het oog worden verloren”, voegt ze eraan toe.
Is een gezond lichaam gelijk aan een gezond geest?
Tot slot betekent een gezond lichaam, een gezonde geest. Dat bevestigt De Greef: “Het is belangrijk voor alle mensen om gezond te eten, veel te bewegen en een goede slaaphygiëne aan te houden. Een ongezond en weinig gevarieerd voedingspatroon of weinig slaap zijn nefast voor je concentratievermogen. Dat wil je er niet bij hebben als je al concentratiemoeilijkheden hebt door AD(H)D”. Daarnaast heeft sporten ook een positief effect op de cognitieve functies omdat er meer bloedtoevoer is naar de hersenen. “Een dagelijkse inspanning van een half uur zoals lopen, fietsen of wandelen zou dus een positief effect kunnen hebben op AD(H)D symptomen. Veel patiënten geven aan dat ze hier baat bij hebben al is er nog te weinig onderzoek om dat hard te maken”, stelt De Greef. “Sommige mensen hebben ook baat bij medidatie. Dit zou hen kunnen helpen om tot rust te komen en zich nadien terug beter te focussen. De medidatie gebeurt dan dagelijks één of twee keer en kan verschillende vormen aannemen. Enkele voorbeelden: geleide medidatie, waarbij je luistert naar een rustige stem die jou door de meditatie heen leidt. Maar ook wandelen in de natuur kan, terwijl je de omgeving rustig laat binnenkomen zonder te benoemen wat je allemaal ziet. Omdat mensen met AD(H)D niet altijd in staat zijn tot mediteren kan het helpen om te beginnen met een korte sessie van vijf minuten en stapsgewijs op te bouwen tot sessies.
Enkele tips voor volwassenen met AD(H)D op de werklvoer:
– Gebruik een geluidswerende koptelefoon of oordopjes tijdens het werken om je optimaal te concentreren. – Zet instructies of opdrachten van je leidinggevende altijd op papier. Vraag, indien nodig, om mondelinge instructies schrijftelijk te bevestigen. – Maak gebruik van planningssystemen of to do lijstjes om de werkdruk te verlagen. – Deel grote taken op in behapbare stukken en zet er een deadline op om uitstelgedrag te voorkomen. – Je hoeft collega’s en leidinggevenden niet op de hoogte te brengen van het feit dat je AD(H)D hebt, als je denkt dat dit op onbegrip zou stuiten. Geef wél expliciet aan wat je nodig hebt om efficiënter te functioneren, zoals bijvoorbeeld het gebruik van geluidswerende koptelefoon. – Het kan helpen om tijdelijk medicatie te nemen bij overgangfases (zoals bij het beginnen van een nieuwe job of het leren van nieuwe vaardigheden).
Als men snel is afgeleid of teveel prikkels krijgt door allerlei omstandigheden kan die een probleem geven. Men geeft nogal te snel medicatie zoals rilatine. Dat toch niet zo onschuldig is dan dat het lijkt. Er zijn alternatieve. Maar die slagen niet zo snel aan als medicatie. Dat vraagt geduld en vaak heeft de medemens dat niet. De ouders willen een rustig kind of de collega’s willen geen hipper collega. Toch hangt ook veel af van de voeding. Suikers kunnen een grote boosdoener zijn. Hier zijn al enkele alternatieve beschreven maar ook bach bloesem kan helpen. Maar ook reiki en massage kan in bepaalde gevallen helpen. Ook dieren kunnen hierin helpen. De site zitstil kan ook heel goede informatie vinden.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Om Shanthi, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Waarom AD(H)D bij vrouwen al te vaak over het hoofd wordt gezien: “Plots viel alles op zijn plek”
“Ik was gewoon lui, dacht ik. Lui en labiel.” Katrien (34), Zoë (44), Leen (39), Nathalie (31) en Leslie (42) liggen al jaren in de knoop met zichzelf: hun leven voelt als chaos aan en ze begrijpen niet waarom. Tot ze eíndelijk de diagnose krijgen: AD(H)D. Vaak krijgen vrouwen die bepaalde dingen in hun leven niet op orde hebben, eerst het label borderline of bipolair opgeplakt, terwijl de juiste diagnose AD(H)D niet of pas veel later valt. Hoe komt dat? “Meisjes leren al van jongs af aan om ongewenste symptomen te maskeren.”
“Adulting”, zo beschreef Katrien (34) de overweldigende jongleeract die ze ervoer, wanneer ze naar eigen zeggen “een normaal volwassen leven” probeerde te leiden. Een leven waarin een job gecombineerd werd met het huishouden en een gezin. Waarin rekeningen werden betaald en keukenkastjes net als mayonaisepotten na gebruik netjes werden gesloten. “Ik begreep niet waarom het me zo ontzettend veel moeite kostte om gewoon gewóón te doen. Ik had constant het gevoel dat ik overal achteraan rende, alsof het leven niet voor mij bestemd was. Ik heb dat ook zo tegen mijn therapeut gezegd. Dat het niet meer hoefde. Dat ik eruit wilde stappen.” Ze ging al jarenlang in therapie en verzamelde onderweg heel wat diagnoses: van depressie tot bipolaire stemmingsstoornis. Tot een aandachtige psycholoog haar in de richting van AD(H)D stuurde. ‘Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder’ is de overkoepelende naam voor een cluster van gedragssymptomen, zoals concentratie- en aandachtsproblemen, impulsiviteit, al dan niet gecombineerd met hyperactiviteit. “Toen ik het woord ADHD zag staan, dacht ik onmiddellijk: dit gaat niet over mij”, zegt Katrien. “Ik kende mensen met ADHD, en die waren absoluut niet hoe ik was. Ik was juist heel rustig op school, ik vond de speelplaats een te drukke plek die ik ontvluchtte door binnen te blijven om te lezen. Ik was zeker niet hyperactief of agressief, en mijn punten waren altijd wel oké. Ik was gewoon lui, dacht ik. Lui, lomp en labiel. Tot ik me begon in te lezen over hoe de stoornis zich op verschillende manieren kan manifesteren en dacht: dit gaat kei-hárd over mij.” Ook voor Zoë (44) kwam de diagnose, nu zeven jaar geleden, als een verrassing. “Wanneer ik naar leeftijdsgenoten keek, had ik altijd het gevoel: hoe doen ze het in godsnaam? Taken afwerken, agenda’s bijhouden… het leek alsof ik een briefing had gemist. Alsof iedereen wist wat ze moesten doen, en ik deed dan maar wat. De drukte die ik altijd met AD(H)D associeerde, speelde zich niet af in mijn gedrag, maar zat voornamelijk in de chaos in mijn hoofd. Ernstige slaapproblemen, veroorzaakt door irrationele angsten, deden me uiteindelijk bij een psychiater belanden.”
Niet altijd Duracell-konijnen
Wie AD(H)D zegt, denkt aan wriemelende kinderen die niet kunnen stilzitten, jongens vaak, die woede-uitbarstingen krijgen en als een rood aangelopen Duracell-konijn met zwaaiende armen door de kamer rennen. De stoornis kán zich zo uiten. Maar dat is lang niet altijd het geval. “Men heeft lange tijd te veel op het ‘hyperactieve’ deel gefocust, terwijl de aandachts- en organisatieproblemen minstens zo belangrijk zijn”, zegt psychiater Steven Stes, gespecialiseerd in AD(H)D. De neurobiologische ontwikkelingsstoornis wordt in het diagnostisch handboek DSM-5 opgesplitst in drie verschillende beelden: zo is er het overwegend hyperactieve of impulsieve beeld, het overwegend onoplettende beeld en het gecombineerde beeld. “Maar zelfs die indeling valt nog steeds te ruim”, zegt Stes, die als staflid van het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven de Polikliniek AD(H)D voor volwassenen heeft opgericht. “De stoornis is bijzonder heterogeen en in de praktijk presenteren mensen zich telkens juist verschillend qua klachten en samengaande problemen. Verschillende hersengebieden en verschillende neurotransmitters zijn erbij betrokken. Lange tijd heeft men gedacht dat de stoornis verbonden zou zijn met één bepaald cognitieve proces, maar meta-analyses tonen steeds meer aan dat hét typische AD(H)D-brein niet bestaat. Onderzoekers proberen nu ook om meer verfijnde indelingen te maken dan de vermelde DSM-5-classificatie.”
Mensen met AD(H)D verliezen niet ‘soms eens hun sleutels’, hun aandachtsproblemen hinderen hen in hun dagelijkse bezigheid.Psychiater Steven Stes
Op papier doen de kenmerken van AD(H)D ook bij heel wat mensen een belletje rinkelen. Rusteloosheid, concentratiestoornissen, emotionele instabiliteit, impulsief gedrag, een verstoord tijdsbesef… Wereldschokkend klinkt het niet. “Bij een diagnosestelling bekijkt men echter niet enkel óf deze symptomen voorkomen, maar vooral naar de intensiteit en de frequentie waarmee deze symptomen zich voordoen”, zegt Stes. “Mensen met AD(H)D verliezen niet ‘soms eens hun sleutels’, hun aandachtsproblemen kunnen tot grote problemen lijden en hinderen hen in hun dagelijkse bezigheid.” Stes benadrukt dan ook dat het in de klinische praktijk heel belangrijk is om bij mensen met een vermoeden van AD(H)D een uitgebreid profiel op te stellen van zowel hun symptomen als de problemen die men ervaart in het dagelijks functioneren, waarbij ook gekeken wordt naar samengaande psychische en lichamelijke problemen. Dat eerstelijnshulpverleners als huisartsen beter op de hoogte zijn van de heterogeniteit van de stoornis, kan helpen patiënten beter door te verwijzen. Juist daar durft het weleens mislopen.
Slechtzittend ondergoed
Het belang van een juiste diagnose en bijbehorende behandeling is in de geestelijke gezondheidszorg net zo elementair als in de fysieke gezondheidszorg. Een fout label voelt niet alleen als slechtzittend corrigerend ondergoed, de effecten van verkeerde medicatie kunnen leiden tot verslaving enerzijds of het verergeren van symptomen anderzijds. Bovendien voelen mensen zich bij een verkeerde diagnose nog steeds verkeerd begrepen, zelfs door hulpverleners die hen juist zouden moeten begrijpen, wat gevoelens van depressie en angst en zelfs zelfmoordneigingen doet toenemen. Gevoelens die op hun beurt weer kunnen leiden tot zelfverwonding, middelenmisbruik en psychoses, wat het ziektebeeld alleen maar vertroebelt. “Ik weet nu dat mijn depressieve gevoelens niet inherent zijn aan mij, of aan de stoornis die ik zou hebben, maar dat ze het gevolg zijn van jarenlang zonder (de juiste) diagnose rond te lopen”, zegt Katrien. “Ik voelde me nooit helemaal thuis in het label bipolair, maar wie ben ik om een arts tegen te spreken?”
Symptomen bij meisjes worden vaker als karaktereigenschappen dan als kenmerken van een ontwikkelingsstoornis weggezet. Ze is dromerig, praatgraag, een warhoofd.
Het zijn verhalen die je vaak hoort terugkeren. Heel wat volwassen vrouwen krijgen niet, of pas op latere leeftijd, de diagnose AD(H)D. Vaak pas na een lange lijdensweg die voorkomen had kunnen worden, als zowel hulpverleners als patiënten beter op de hoogte zouden zijn van de diversiteit van de stoornis. Hoewel studies ondertussen ruimschoots hebben aangetoond dat AD(H)D ook bij meisjes en volwassenen voorkomt, zien hulpverleners ze vaak over het hoofd. Waarom? Vaak omdat zij (zowel in de geestelijke, als in de fysieke gezondheidszorg) diagnoses nog steeds laten afhangen van hoe het ziektebeeld zich manifesteert bij mannen, schrijft de Amerikaanse doctor in de psychologie Ellen Littman, die meewerkte aan boeken als Understanding Girls and Women with ADHD en The Hidden Side of Adult ADHD. Volgens Littman krijgen meisjes voornamelijk een diagnose, wanneer ze ook gedragsproblemen vertonen die met hyperactiviteit gepaard gaan. Met andere woorden: wanneer ze zich gedragen volgens het stereotiepe beeld dat nog steeds over de stoornis bestaat. Dat gebeurt veel minder, schrijft Littman, omdat meisjes enerzijds voornamelijk de onaandachtige variant van de stoornis (zonder hyperactiviteit) hebben, anderzijds omdat meisjes al van jongs af leren om behoorlijk, braaf én lief te zijn en mogelijke symptomen en ongewenst gedrag te maskeren en te internaliseren. Een jongen die niet kan stilzitten en herrie stookt, krijgt al sneller een retourtje naar het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) dan een meisje dat continu uit het raam zit te staren. Symptomen bij meisjes worden dan ook vaker als karaktereigenschappen dan als kenmerken van een ontwikkelingsstoornis weggezet. Ze is dromerig, praatgraag, een warhoofd. Ondertussen wordt dat meisje nog steeds gehinderd door dezelfde uitdagingen als haar mannelijke klasgenootjes met AD(H)D, maar moet zij het zonder begeleiding of medicatie zien te rooien, wat niet bevorderlijk is voor haar zelfbeeld. Wanneer ze op latere leeftijd dan toch hulp gaat zoeken voor de storm in haar hoofd, krijgt ze op de koop toe vaker de foute diagnose, schrijft de Amerikaanse klinisch psychologe en ADHD-expert Kathleen Nadeau in Understanding Women with AD/HD. ‘Dokters slagen erin om de depressie die met (te laat vastgestelde) AD(H)D gepaard gaat te herkennen, maar missen de AD(H)D zelf. Wanneer vrouwen klagen over hyperactieve symptomen en impulsiviteit, worden ze veeleer richting een bipolaire stoornis geduwd.’
Geen kinderziekte
Naar schatting 5 procent van de Europese schoolgaande kinderen lijdt aan ADHD; dit betekent dat gemiddeld één kind in elke klas de diagnose krijgt. Internationale cijfers bevestigen dat jongens veel vaker én veel sneller de diagnose krijgen. “Je ziet wel dat jongens vaker voor samenhangende gedragsproblematiek, zoals opstandigheid, worden doorverwezen, wat dan sneller tot een diagnose kan leiden”, zegt ook Stes. “Momenteel stellen we bij kinderen grofweg een 2 tot 3-op-1-verhouding tussen jongens en meisjes met een AD(H)D-diagnose vast. Het is wel opvallend dat studies bij volwassenen aantonen dat het later evolueert naar een zo goed als 1-op-1-verhouding. Dat is wat ik in mijn praktijk ook zie: ik behandel ongeveer evenveel mannen als vrouwen met AD(H)D.” Volgens de organisatie European Network Adult ADHD, waarin veertig professionals uit achttien Europese landen zetelen, komt AD(H)D bij ongeveer 3 tot 4 procent van de volwassenen voor, wat wil zeggen dat bij twee derde van de jongeren met de diagnose de stoornis zich verder manifesteert, al kan de uiting van de stoornis wel veranderen. Duidelijke, bekende symptomen zoals hyperactiviteit en impulsiviteit nemen af bij het ouder worden, en het probleem verschuift naar subtielere symptomen zoals innerlijke rusteloosheid, onaandachtigheid en desorganisatie. Als volwassene is het dus best een uitdaging om achter de diagnose AD(H)D aan te gaan, zegt Ria Van Den Heuvel, loopbaancoach en directeur van AD(H)D-kenniscentrum ZitStil. “Lange tijd werd het gezien als een kinderziekte die wegdeemstert met het ouder worden, maar dat is voor heel wat mensen niet het geval. AD(H)D bij volwassenen is pas de laatste tien jaar onder de aandacht gekomen. Bijgevolg zijn er in de geestelijke gezondheidszorg te weinig mensen die cliënten de juiste richting kunnen wijzen.” Omdat het een zogenoemde comorbide stoornis is, die vaak gepaard gaat met andere problemen zoals angststoornissen, relatieproblemen en verslavingen, zien hulpverleners AD(H)D weleens over het hoofd. “In principe zou men bij mensen die bijvoorbeeld opgenomen worden in de verslavingszorg eerst moeten uitklaren of er geen sprake kan zijn van AD(H)D”, zegt Van Den Heuvel. “Anders is het dweilen met de kraan open.” ZitStil merkt dat volwassenen zich voornamelijk aandienen, nadat ze zelf al heel wat teleurstellingen hebben opgelopen, of nadat er bij hun kinderen AD(H)D werd vastgesteld, ze te horen krijgen dat er een genetische factor is en ze bij zichzelf dingen herkennen. Leen (39) vermoedde bijvoorbeeld al langer dat ze AD(H)D heeft, maar werd pas zeker van haar stuk toen haar zoontje de diagnose kreeg. “Slecht slapen, spreken zonder nadenken, een piekerhoofd dat maar blijft doorrazen,… ik zie veel van mezelf in hem, ook al uit de stoornis zich bij ons op verschillende manieren.” Wie Leen kent, zou haar op het eerste gezicht niet als AD(H)D’er bestempelen. “Als ik op het werk zou vertellen hoe chaotisch en rommelig ik in werkelijkheid ben, zouden ze me niet geloven. Ik ben de meest gestructureerde van de groep en ik ben best perfectionistisch, wat niet lijkt te kloppen met het ziektebeeld. Toch is het voor mij niet zo tegenstrijdig. Structuur helpt tegen de chaos in mijn hoofd. Ik wou dat ik kon zeggen dat dat ook thuis lukt, maar hier is het vaak juist chaos troef. “Chaos vergroot gewoon de kans op fouten, en daar kan ik écht niet mee om. Dan is er sowieso het stemmetje in mijn hoofd: ‘Zie je wel, je doet het weer verkeerd. Je leert het nooit. Wat denken ze nu van jou.’” Ook haar gedrag leerde Leen al op jonge leeftijd aanpassen. “Ik merkte al heel jong dat ik ‘anders’ moest zijn dan hoe ik werkelijk was. Als ik bijvoorbeeld op familiefeesten mijn springerige zelf toonde, leek het alsof mensen me niet moesten. Achteraf bekeken denk ik dat dat best meeviel, maar ik was gewoon erg gefocust op elk signaal dat er kwam. Ik denk niet dat er ooit iemand écht met zijn ogen heeft gerold of hardop heeft gezucht, maar zo voelde ik het wel aan. Daardoor leerde ik heel snel dat mezelf zijn – luid, uitbundig, enthousiast, nieuwsgierig – niet oké was.”
Misverstanden
Het helpt ook niet dat er aan AD(H)D nog steeds veel misverstanden en vooroordelen gekoppeld zijn. Dat het een hype is bijvoorbeeld, een makkelijke parapluterm die veel te snel gebruikt wordt, terwijl AD(H)D bij meisjes en volwassenen juist ondergediagnosticeerd wordt. Volgens Van Den Heuvel is het stigma dat rond AD(H)D heerst, veel groter dan bij andere ontwikkelingsstoornissen. “Ook in de media wordt de stoornis vaak negatief benaderd en worden stereotyperingen in stand gehouden.” Stes valt haar bij. “Ik zie AD(H)D nog al te vaak geminimaliseerd worden, zelfs bij collega’s. Ze zien het als een lichte problematiek, terwijl dat verraderlijk is vanwege de chronische aard. Bovendien wordt er steeds meer bekend over de stoornis en haar negatieve impact op iemands mentale en fysieke gezondheid in de loop van het leven.”
Het initiatief om me te laten testen op AD(H)D moest volledig uit mezelf komen. Daar ben ik nog altijd boos om.Nathalie
“Ik had voor mijn diagnose al veel over AD(H)D gelezen en herkende mezelf daar wel in, maar het heeft lang geduurd voor ik er zelf achteraan ging”, zegt Nathalie (31), bij wie de stoornis twee jaar geleden werd vastgesteld. “Ik dacht enerzijds dat dat wat ik ervoer niet zo ernstig was als een echte ontwikkelingsstoornis. Ik vond ook dat ik mezelf niet moest aanstellen, dat AD(H)D gewoon een excuus was voor een beetje warrig zijn. “Je leest veel dat de diagnose te vlug gesteld wordt, hè. Ik wilde niet dat mensen dachten dat ik een smoesje gebruikte. Toen ik dan uiteindelijk specifiek hulp zocht, botste ik op dezelfde vooroordelen die ik zelf al had, heeft het me bijna een halfjaar gekost om mijn artsen ervan te overtuigen om me tóch te testen op AD(H)D. Daar ben ik nog altijd boos om, dat het initiatief volledig vanuit mezelf moest komen. Ik kan me voorstellen dat niet iedereen de moed heeft om door te zetten.” Er wordt nog al te vaak een eigen verantwoordelijkheid aan AD(H)D gekoppeld, zegt Van Den Heuvel. “We zien dat in de brede maatschappij, maar soms zelfs ook bij hulpverleners. ‘Doe toch eens wat harder je best, wees eens wat flinker.’ Het zijn vooroordelen waar cliënten al te vaak mee te maken krijgen en die ze uiteindelijk ook gaan internaliseren. En dat terwijl het voor mensen met AD(H)D echt geen kwestie is van niet wíllen, maar daadwerkelijk niet kúnnen.”
Tijd, geld en spullen
Voor haar boek A Radical Guide for Women with ADHD: Embrace Neurodiversity, Live Boldy, and Break Through Barriers sprak de Amerikaanse psychotherapeut Sari Solden met verschillende vrouwen over hoe ze hun diagnose ervaren. ‘The disorder of dis-order’, zo beschrijft Solden de stoornis. Een wanorde die zich op elk niveau laat kenmerken: je gedachten zijn een rommeltje, je emoties zijn een warboel, en je huis is vaak een puinhoop. Dat komt, zegt Solden, omdat AD(H)D juist verschillende hersenfuncties beïnvloedt. Mensen met AD(H)D geven vaak te kennen dat hun leven gedomineerd wordt door ‘time, money and stuff’. Zo komen ze vaak te laat, vinden ze het moeilijk om zichzelf te organiseren en krijgen ze soms zelfs stress van vrije tijd, omdat ze niet weten hoe ze die het beste kunnen invullen. Geldzaken op orde houden kost moeite, hun impulsiviteit zorgt ervoor dat ze vaak risico’s nemen, en overzicht bewaren is lastig. Hetzelfde geldt voor hun spullen: ze vergeten vaak waar ze voorwerpen leggen, worden overmand door keuzestress wanneer ze die spullen moeten sorteren en maken vaak rommel zonder dat ze zich ervan bewust zijn.
Heel wat van de taken waar AD(H)D-cliënten moeite mee hebben, komen volgens de traditionele rollenverdeling in het mandje van de vrouw terecht.AD(H)D-experte Ria Van Den Heuvel
“Mensen met AD(H)D leven met alle deuren open en dat bedoel ik niet alleen letterlijk”, zegt Solden. “Ze zijn extra gevoelig voor prikkels van buitenaf. Geluid, licht, een opmerking of een blik, maar ook andere zaken of taken die kunnen afleiden. Het komt allemaal tegelijkertijd binnen.” Dat zorgt ervoor dat ze zich vaak overweldigd voelen, waardoor het uitvoeren van taken die voor de meeste mensen behoorlijk routineus zijn, voor mensen met AD(H)D soms een ware strijd worden. Ze weten niet waar ze moeten beginnen, en zien het als een ontzettend obstakel. Of ze verliezen juist belangrijke, maar saaie en routineuze taken uit het oog simpelweg omdat die dingen hun aandacht niet kunnen vasthouden. Hun nachtkastje ligt bezaaid met post-its, to-dolijstjes en, welja, boetes. Op discussiefora voor AD(H)D’ers wordt er vaak gelachen met de zogenaamde AD(H)D-taks: de kosten van een bibliotheekboek dat je niet binnenbrengt, een rekening die je vergeet te betalen of de eenrichtingsstraat die je langs de verkeerde kant bent ingereden, terwijl je er nochtans al twaalf jaar woont. “Heel wat van de taken waar AD(H)D-cliënten moeite mee hebben, komen volgens de traditionele rollenverdeling in het mandje van de vrouw terecht”, zegt Van Den Heuvel. “De vrouw is nog al te vaak diegene die zich verantwoordelijk voelt om het huishouden te organiseren, de planning op te maken, het vervoer van de kinderen te regelen, verjaardagen van vrienden en familie te onthouden. Dat zijn veel ballen om in de lucht te houden, zelfs voor iemand zonder AD(H)D, maar voor iemand mét AD(H)D is het echt ontzettend zwaar.”
‘Altijd geweten dat er ‘iets’ was’
Genderverwachtingen spelen dus niet enkel een rol in hoe vrouwen met AD(H)D hun stoornis proberen te maskeren, maar ook in hoe ze hun stoornis aanvoelen. Voor haar boek A Radical Guide for Women with ADHD sprak Solden met verschillende vrouwen over hoe ze hun diagnose ervaren. De meerderheid gaf aan dat ze hun schuldgevoelens over de stoornis vaak slopender vonden dan de stoornis zelf. “Een huishouden organiseren is niet mijn sterkste kant en het is eigenlijk dat waarvoor ik me het meeste schaam, juist omdat ik weet dat mijn kinderen baat zouden hebben bij die structuur”, vertelt Leslie (42). Zij herkende zich na de diagnose van haar zoontje in de informatie die ze voor hém opzocht. Ze worstelde al langer met een laag zelfbeeld en gewichtsproblemen en had ook al bore-outs en het label ‘hoogbegaafd’ mee naar huis gekregen. “Ik heb altijd geweten dat er ‘iets’ was, heb me altijd een soort buitenstaander gevoeld, zelfs in vriendengroepen. Maar je denkt dat het aan jou en je falende karakter ligt. Pas toen ik over AD(H)D bij meisjes/vrouwen las, vielen de stukjes op hun plaats.”
Mijn man probeert te helpen, hij is een schat van een echtgenoot, maar het is moeilijk om de stoornis echt te snappen als je dat niet zelf voelt.Leslie
Ze maakte voor zichzelf een afspraak bij de psychiater, voor wie het na één sessie al overduidelijk was. “De medicatie die ik voorgeschreven heb gekregen, lost natuurlijk niet alles op. De typische AD(H)D-kenmerken zijn bij mij zeker nog aanwezig. Mijn man probeert te helpen, het is een schat van een echtgenoot en een superpapa, maar het is moeilijk om de stoornis echt te snappen als je dat niet zelf voelt. Het feit dat gewone standaardtaken voor mij niet standaard zijn, begrijp je niet als je dat niet zelf ervaart. Idem voor de gevoelens die je hebt over jezelf als er weer iets niet lukt, als je weer eens niet gedaan hebt wat je dacht te doen, als je weer eens dit of dat vergeten bent…” Van Den Heuvel benadrukt het belang van psycho-educatie om misverstanden over AD(H)D de wereld uit te helpen. “Juist omdat AD(H)D zich zo verschillend kan manifesteren, is het belangrijk om te weten wat de stoornis inhoudt, maar ook om naar je eigen context te kijken. Om te weten wat het kan veroorzaken, hoe het ingrijpt in jouw leven en dat van je gezin en hoe je daarmee zelf aan de slag kan. Al te vaak krijgen mensen de diagnose, maar worden ze vervolgens aan hun lot overgelaten.” Volgens Van Den Heuvel maakt deze psycho-educatie een essentieel onderdeel uit van de preventieve (geestelijke) gezondheidszorg. Niet dat je de stoornis kunt voorkomen, maar als je weet dat ze vaak gepaard gaat met een laag zelfbeeld of verslavingsproblematiek, kun je je daar wel beter voor behoeden. “Ook voor je naasten: ouders met AD(H)D zullen iets minder goed zijn in het aanbieden van structuur aan hun kinderen, partners van mensen met AD(H)D moeten opletten dat ze niet te veel in een verzorgende rol terechtkomen… Het is daarom ook dat we inzetten op informatiesessies voor cliënten én voor hun omgeving.”
Aanvaarding
Een diagnose heeft volgens Van Den Heuvel ook op latere leeftijd zin. Niet alleen omdat men zo eindelijk de correcte psychologische begeleiding en eventuele medicatie krijgt, maar ook omdat ze door psycho-educatie en bijvoorbeeld loopbaanbegeleiding hun leven op een aangenamere manier kunnen inrichten. Bovendien speelt een officiële en correcte diagnose een niet te onderschatten rol in het (uiteindelijke) zelfaanvaardingsproces. “Na de diagnose dacht ik eerst: et alors? Wat moet ik hier nú nog mee?”, zegt Zoë, die vanwege haar concentratieproblemen veel moeite had op school. “Ik ben ondertussen wel blij dat ik het weet. Ik zie nu ook hoe moeilijk het dagelijkse leven voor mij is en hoeveel uitdagingen er zijn, elke dag. Door mijn ADHD heb ik een positieve vechtersmentaliteit ontwikkeld, niet tegen de wereld maar tegen de uitdagingen van het leven met zo’n ontwikkelingsstoornis. Ik doe het toch maar mooi.” “Ik heb mijn diagnose gemarkeerd met een tatoeage van een neuron (zenuwcel, red.), omdat het zo’n levensbepalend moment voor mij was”, vertelt Nathalie, die haar zoektocht naar een passende diagnose beschrijft als “een jarenlange helletocht”. “Plots viel alles op zijn plek en weet ik hoe ik in elkaar zit. Dat wil niet zeggen dat ik het soms niet nog altijd ontzettend moeilijk heb. Sommige dingen voelen nog steeds alsof ik een berg aan het beklimmen ben met een rugzak van tien kilo. Zelfs met medicatie. Ik ben nog steeds intens, chaotisch, verstrooid en te laat. Al de kenmerken zijn er nog. Maar de zelfhaat is weg.”
Ik denk dat het niet alleen zo bij vrouwen is dat het over het hoofd gezien wordt. Als men jong is en je bent wat rumoeriger als de anderen dan denkt men al snel deze heeft adhd. Toch op een moment dat de nodige stappen worden gedaan en er testen afgenomen worden. Dan pas krijg je de label adhd. Ook dat heeft zijn voordelen want dan kan je ermee aan de slag. Hoe moeilijk het ook dan is als ouder om je kind er verder in te helpen. Maar als volwassene wordt je al snel niet aanzien als adhd het probleem kan zijn. En het kan wel veel oplossingen geven. Als men de label dan te horen krijgt ben je al vaak zelf op onderzoek uit geweest om te weten wat kan ik ermee. Vaak is het ook zo dat een van de ouders het heeft ook het kind een drager kan zijn. Nu weet ik dat er iemand op mijn blog zit die ook pas op latere leeftijd het te horen kreeg. En ik hoop uit grond van mijn hart dat ze misschien ook haar verhaal wilt neerzetten. Het kan een voordeel geven voor mensen die in hun dagelijks leven met problemen te kampen hebben.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Om Shanthi, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Je kinderen genezen van angststoornissen en ADHD – 10 lessen die ik heb geleerd
Voor mijn beroep ben ik een psychotherapeut met al meer dan tien jaar ervaring in de mainstream geneeskunde, wat me een brede basis aan ervaring heeft gegeven om een sterk begrip te vormen van wat werkt en wat niet werkt aan dat systeem van geneeskunde.
Maar naast mijn werk ben ik ook een moeder die zielsveel van
Jennifer Giustra-Kozek, moeder, therapeute en auteur van Healing Without Hurting
haar kinderen houdt. Voor hun bestwil en gezondheid ben ik altijd bereid geweest alle beschikbare opties te verkennen – en ik zal trots toegeven dat ik met die aanpak betere oplossingen heb ontdekt dan een conventionele specialist me ooit heeft geboden. Dankzij mijn werk kom ik een haast oneindig aantal psychiaters en huisartsen tegen, die bijna allemaal één ding gemeen hebben: ze zien allemaal medicatie als de optimale vorm van behandeling voor het leeuwendeel van hun diagnoses. Zoals bijvoorbeeld voor aandachtstekort-hyperactiviteitsstoornis (ADHD), angststoornissen, slaapproblemen, depressie en obsessief-compulsieve stoornissen. Ik heb me lang afgevraagd hoe goed deze ruwe, globale methode van medicatie werkte, maar ik besloot mijn mond te houden. Wie was ik om artsen te ondervragen die zoveel langer de geneeskunde hebben bestudeerd? Maar in 2006 veranderde mijn houding, toen ik mijn kinderen kreeg die aan vergelijkbare uitdagingen leed. Ik wist dat mijn arts medicatie zou aanraden. Ik wist ook dat ik niet wilde dat mijn kinderen dat pad af zouden dalen, omdat ik bang was dat het hun prachtige, levendige geest zou schaden. Terwijl mijn man, Steve, en ik ons probeerden te redden met fysieke en gedragstherapie, las ik allerlei medische artikelen over de link tussen autisme, mentale gezondheidsproblemen en ondervoeding, toxiciteit, voedselallergieën, darmdoorlaatbaarheid, en stoornissen in het immuunsysteem, het metabolisme en het spijsverteringsstelsel. Hierdoor realiseerden we ons dat iedere stoornis een echte medische aandoening kon zijn, waar natuurlijke geneesmiddelen voor bestonden. Geneesmiddelen zonder ingrijpende, persoonlijkheids-veranderende bijwerkingen. Natuurlijk waren we aanvankelijk sceptisch, maar de mogelijke voordelen waren zo groot dat deze alternatieve methodes zeker het proberen waard leken. En ik ben zo blij dat we dat gedaan hebben!
Dit is wat ik ervan heb geleerd:
Mijn dokters lazen andere medische artikelen dan ik
Ik begon door allerlei data, onderzoeken en artikelen te verzamelen over deze onderwerpen, alles uit vooraanstaande medische tijdschriften. Hoe meer onderzoek ik deed, hoe meer ik me realiseerde hoeveel informatie er wel niet was. Ik kreeg al snel door dat kinderartsen en de gewone medische gemeenschap hier niet in geloofden. Ik vroeg mijn kinderarts-specialist over de mogelijkheid dat de vertraging in ontwikkeling in mijn zoon, zijn angststoornis en zijn autisme geen tekens waren van een darmprobleem of een voedselallergie. Hij keek me raar aan en zei, “volgens mij heeft u te veel gelezen”. Mij werd het op dat moment duidelijk dat deze dokter niet genoeg las.
De farmaceutische industrie bepaalt de schoolboeken van onze artsen
Het geld van farmaceutische bedrijven besmet onze geneeskundige opleidingen. De grote bedrijven schrijven medische handboeken en gebruiken hun eigen geld om onderzoek te financieren. Dr. Marcia Angell, voormalig eindredacteur van New England Journal of Medicine, uitte zich over hoe het geld van bedrijven zorgt voor corruptie bij zoveel onderzoek en educatie in academische medische centra – waaronder de Harvard Medical School. Farmaceutische bedrijven geven jaarlijks miljoenen uit om hun zorgvuldige en doordachte plannen te implementeren. Volgens R. Webster Kehr van het Independent Cancer Research Foundation zijn zelfs de FDA (de Amerikaanse Geneesmiddelen Autoriteit) en allerlei medische opleidingen niets meer dan de poppenkast van deze bedrijven.
Onze medische gemeenschap negeert de kracht van natuurlijke geneesmiddelen en noemt het pseudowetenschap
Farmaceutische bedrijven zijn op grote schaal bezig om holistische behandelingen in een slecht daglicht te zetten – met name in de gebieden waar ze het meeste winst maken, zoals bij kanker, hartkwalen, psychische stoornissen en allergieën – zelfs al worden diezelfde behandelingen in andere landen veelvuldig gebruikt en kennen ze een lange traditie. De bedrijven gebruiken de term ‘wetenschappelijk bewijs’ als een politieke definitie om de FDA en het Amerikaanse RIVM te beheersen. Journalisten die de zaak onderzoeken, kopen ze om met hun marketing. Ze betalen dokters en psychiaters om voor hun zaak te spreken in ruil voor dure vakanties en hoge bonussen. Ze blokkeren financiële bijdrages door termen te gebruiken als ‘onbewezen behandelingen’. Veel ‘liefdadigheidsinstellingen’ worden eigenlijk volledig beheerd door de bedrijven, net als het Amerikaanse Congres.
De grootste sponsoren van Kindergeneeskunde zijn farmaceutische bedrijven
De Academy of Pediatrics werd in 1930 opgericht als ‘onafhankelijk’ forum voor de gezondheid en het welzijn van onze kinderen. Tegenwoordig wordt hun fonds gesteund door megaconglomeraten als Pfizer, Sanofi Pasteur (de vaccin-groep van Sanofi-aventis), Merck, GlaxoSmithKline, Johnson & Johnson en meer. Denk je dat dat zou zorgen voor belangenverstrengeling? Zijn deze dokters omgekocht? Ik denk van wel.
Conventionele dokters lossen problemen op per orgaan
Een van de fundamentele problemen van ons bestaande medische paradigma is de neiging om gezondheid en kwalen te benaderen als iets dat alleen door een ziekte, of alleen door één orgaan veroorzaakt wordt. We behandelen het lichaam daarmee als een machine, met losse onderdelen, diagnosticeren dat onderdeel en geven het een label, en kijken dan naar het bijbehorende medicijn. Maar in werkelijkheid is ons lichaam een complex, onderling verbonden web van biochemie. Daarom zijn er meer artsen nodig die begrijpen dat we moeten beginnen het ‘hele lichaam’ te genezen, zoals holistische en functionele dokters allang doen.
Onze genetica vertelt niet het hele verhaal
Alleen maar omdat ADHD, depressie of zelfs een auto-immuunziekte in de familie zit, hoeft het nog niet ons lot te zijn. We hebben er meer controle over dan de medische industrie ons wilt doen geloven. We beginnen misschien wel met een genetische kwetsbaarheid, maar laten we eerst erkennen dat onze levensstijl en omgevingsfactoren onze genen zeggen hoe ze zichzelf moeten uitdrukken. Het voedsel dat we wel of niet eten, de bouwstoffen die we wel of niet binnenkrijgen, ons stressniveau, onze slaapgewoontes, en onze blootstelling aan giftige stoffen heeft allemaal een dynamisch effect op hoe onze genen zich uitdrukken.
De meeste dokters weten maar weinig over voeding
De meeste ziektes kun je voorkomen en hebben te maken met je voeding. Toch weten dokters vandaag de dag niets van de wetenschap over hoe gezond eten het lichaam geneest. Ze hebben ook geen weet van de gevolgen van ‘nep’ voedsel, pesticiden en giftige chemicaliën op onze gezondheid. Volgens het wetenschappelijk tijdschrift Journal of Clinician Nutrition beschouwen de meeste afgestudeerde studenten geneeskunde hun voorbereiding op het gebied van voeding als onvoldoende. Volgens Michael Greger, arts en internationaal erkend professionele spreker over een aantal zeer belangrijke gezondheidskwesties, krijgen studenten geneeskunde in vier jaar tijd in totaal minder dan 20 uur voorlichting over voeding, en het meeste daarvan heeft maar beperkte klinische relevantie.
Traditionele artsen genezen auto-immuunziektes niet
Gezondheid zit niet in een pilletje. Als je wordt doorverwezen naar een specialist zoals een gastro-enteroloog, endocrinoloog, reumatoloog of iets soortgelijks voor een auto-immuunstoornis, dan zul je waarschijnlijk niets horen over genezend eten, ontgiften, en andere behandelingen die je lichaam genezen. Ze schrijven je alleen medicijnen voor, meestal immunosuppressiva of een steroïdentherapie om je symptomen mee te maskeren – en zo kom je nooit bij de oorzaak van een ziekte en kun je die nooit echt genezen. Vaak heeft zulke medicatie ook meer nadelen dan voordelen.
Verzekeraars dekken nooit de belangrijke behandelingen en therapieën
Zorgverzekeraars kunnen beslissen beperkte dekking te geven voor wat zij beschouwen als experimenteel of niet medisch noodzakelijke behandelingen. En dat doen ze dan ook vaak. Veel verzekeraars zien ‘alternatieve’ interventies alleen medisch noodzakelijk als er voldoende bewijs voor de veiligheid en de effecten te lezen is in peer-reviewed medische tijdschriften. Dat vind ik opvallend, gezien de meer dan 100.000 mensen die ieder jaar overlijden door complicaties veroorzaakt door voorgeschreven medicatie. Ook zorgen geld en politieke macht ervoor dat de verzekeraar geen veiligere alternatieven wil dekken. Des te meer behandelingen ze buiten hun pakket laten, en ze wel gewoon hun polissen blijven verkopen, hoe meer er voor ze overblijft onderaan de streep.
De zorg plakt een pleister op splinters, maar trekt hem er niet uit
Onze moderne farmaceutische en chirurgische behandelingen zijn ontzettend nuttig voor het behandelen van acute, levensbedreigende gezondheidsproblemen. Maar bij meer genuanceerde stoornissen kunnen deze aanpakken geen rekening houden met de complexe communicatie tussen de verschillende systemen in ons lichaam, en kunnen ze zelfs de hele communicatie platleggen, wat uitmondt in verlies van lichaamsfunctie. De bijwerkingen van deze behandelingen kunnen net zo schadelijk of zelfs schadelijker zijn dan het oorspronkelijke symptoom. Oosterse behandelwijzen zijn eeuwenoude systemen van gezondheidszorg, waarbij men let op alle biologische systemen van het hele lichaam. Beoefenaars van dit soort natuurlijke geneeskunde doen er alles aan om de natuurlijke capaciteit van het lichaam te stimuleren, zodat het zichzelf kan genezen. Zo kom je tot genezing op een veel dieper niveau.
Een oproep voor verandering in ons paradigma voor mentale gezondheid
Hoewel veel ouders beweren dat psychotrope medicatie het leven van hun kind heeft verbeterd, moeten we niet vergeten dat een zesjarige medicatie geven niets doet aan de redenen waarom hun ontwikkeling überhaupt zo van de baan ging. Beleidsmakers zijn er zo erg van overtuigd dat deze kinderen een organische ziekte hebben, dat ze niet eens meer zoeken naar een beter begrip van de omstandigheden – ook al veroorzaken deze medicijnen een hele rits aan bijwerkingen op de korte en op de lange termijn. Daarom wil ik alle ouders in de wereld aansporen om je door de liefde te laten leiden en alle beschikbare opties te verkennen, en om het niet gewoon te laten bij wat een conventionele specialist suggereert. Het is niet genoeg om te leven. De kwaliteit van je leven is ook van essentie. We hebben meer goede praktijken nodig in ons zorgsysteem. We zijn toe aan een aanpak met ‘integrerende geneeskunde’, een genezing gericht op heling, dat rekening houdt met het hele lichaam (lichaam, geest en ziel) – inclusief alle aspecten van onze levensstijl. De nadruk moet liggen op de therapeutische relatie en gebruikmaken van alle geschikte therapieën, conventioneel én alternatief. We hebben een medisch systeem nodig dat de conventionele geneeskunde niet afwijst en alternatieve therapieën niet klakkeloos accepteert. Goede geneeskunde moet zijn gebaseerd op degelijke wetenschap, gedreven door onderzoek, en openstaand voor nieuwe paradigma’s. Waar mogelijk moeten we natuurlijke, effectieve en minder ingrijpende interventies toepassen. We hebben een systeem nodig dat inzet op het voorkomen van ziektes, en dat de bestaande ziektes echt probeert te genezen. We moeten gewoon wakker worden en opkomen voor echte verandering. We mogen niet langer gewoon een prijskaartje hangen aan onze fysieke en mentale gezondheid. De hoeveelheid pijn die we opwekken voor onze familie en onze kinderen is een hoge prijs die we betalen voor de manier waarop we zakendoen.
Dit is een tekst die overal gedeeld zou moeten worden. Angststoornissen bij een kind. Is vaak overgenomen van de ouders. Het kind zelf kent geen angst. De ouder geeft door bepaalde omstandigheden een kind angst aan. Denk maar een een spin waarvan de ouder soms ook schrik heeft. Dan zal de ouder het kind er ook bang van maken. Voor alles is er medicatie. En dat helpt zeker, maar de oorzaak neemt men niet weg. Net als medicatie voor ADHD. Het kind wordt rustig door de medicatie maar eens uitgewerkt kan het zich op een piek bevinden en kan het heel erg escaleren. Niet te min kan je veel bereiken met voeding en iets alternatief. Maar daar willen vaak artsen en de wetenschap niets van horen. Het enige wat je te horen krijgt is vaak kwakzalverij. Een kind krijgt zoveel af te rekenen met prikkels. Juist dat kan de oorzaak van alles zijn. Net zoals een kind aandacht vraagt het niet krijgt en dan dingen gaat doen om de aandacht te vestigen. Maar op een verkeerde manier en het krijgt ruzie het wordt gezien als druk. Maar niets is minder waar. Ouders dat is ook aan te leren. Het gedrag het kind zien zoals het is. Ieder wezen is uniek met zijn negatieve en positieve punten. En men moet niet alleen de negatieve zien. Waar je dan vaak geen weet meer mee weet en artsen of specialisten voor inroept. Maar maak voor jezelf eens een boekje bij waar je inschrijft hoe en wat je kind doet of voor aandacht roept. Dan kom je soms tot het begrip ik maak te weinig tijd.
Dit vind ik echt een top van een artikel. Waar zeker over gediscussieerd kan worden.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Om Shanthi, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Erasmus MC: 6 procent kinderen gebruikt wekelijks melatonine om te slapen
Een op de zeventien kinderen (6 procent) gebruikt wekelijks melatonine als hulpmiddel om goed te kunnen slapen, concludeert het Erasmus MC in een onderzoek onder 871 kinderen in Rotterdam. Hun gemiddelde leeftijd is elf jaar.
Het Erasmus MC waarschuwt ouders echter om voorzichtig te zijn met het gebruik van melatonine zonder doktersadvies, omdat onbekend is of het op lange termijn schadelijke effecten kan geven bij kinderen.
De onderzoekers zeggen te zijn geschrokken van de cijfers. “Als het slaaphulpmiddel verkeerd wordt gebruikt of bijvoorbeeld te kort voor het naar bed gaan wordt ingenomen, dan kan het zelfs de slaap verslechteren.”
Ongeveer een kwart van alle kinderen heeft regelmatig problemen met slapen. Melatonine is een slaaphormoon dat het lichaam zelf aanmaakt en als middel verkrijgbaar is bij drogisterijen.
Melatonine wordt vaak geslikt door kinderen met autisme of ADHD
In veel gevallen wordt melatonine gebruikt om slaapritmeproblemen te behandelen bij volwassenen. Ook wordt het door artsen voorgeschreven aan kinderen met autisme of ADHD.
De resultaten maken deel uit van een groter, langlopend onderzoek. Aan deze studie deden 871 kinderen mee. Zij hielden zelf negen dagen een slaapdagboek bij en droegen in die week ook een speciaal onderzoekshorloge dat hun slaapritme vastlegde.
De wetenschappers van het Erasmus MC kunnen niet zeggen wat voor dosis de kinderen exact gebruiken. Dit is nog niet onderzocht, maar staat wel op de planning voor een later stadium.
Voor deze kinderen is melatonine geen overbodige luxe. Het is om rustig in slaap te komen. En vaak door hun onrust dat dit voor hen moeilijk is. Het slaaphormoon dat wij zelf aanmaken, klopt maar sommigen maken dit minder tot zelfs niet aan en hebben het daarom moeilijk om in slaap te komen. Dat slaapprobleem bij deze kinderen kan ook gaan opwegen bij de ouders.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Om Shanthi, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Boomschors om ADHD te behandelen? UAntwerpen zoekt 144 kinderen voor onderzoek
Onderzoekers van de Universiteit Antwerpen bekijken of boomschorsextract een geschikt middel is om de symptomen van ADHD te behandelen. Het middel zou een alternatief kunnen vormen voor rilatine, dat bijwerkingen als slapeloosheid en hoofdpijn kan veroorzaken. De onderzoekers zijn op zoek naar 144 kinderen tussen 6 en 12 jaar waarbij ADHD of ADD is vastgesteld, om deel te nemen aan het onderzoek.
De wetenschappers van het Departement Farmaceutische Wetenschappen herhalen een Slovaaks onderzoek uit 2006. “Uit die studie bleek dat het extract van de Franse maritieme pijnboom een positief effect heeft op de symptomen van ADHD, zoals hyperactiviteit en verstoord concentratievermogen”, zegt Annelies Verlaet van de UAntwerpen.
Het extract van die boom is al jarenlang op de markt als middel tegen bijvoorbeeld zware benen. “Het is een veelbelovend middel omdat het veilig is en zelden bijwerkingen veroorzaakt”, zegt Verlaet. “De polyfenolen – groepen chemische verbindingen – in het extract hebben een normaliserend effect op immuniteitsstoornissen en werken ook als antioxidant tegen oxidatieve stress. Dat zijn twee oorzaken van ADHD.”
De Slovaakse studie vergeleek de werking van boomschors tegenover een placebo, maar niet met de normale medicatie. Dat willen de Antwerpse onderzoekers nu wel doen.
thinkstockHoewel onze regio slechts 60% van de Belgische bevolking uitmaakt, wordt 82% van de ADHD-medicatie hier verkocht en terugbetaald.
Het gaat weer de verkeerde kant uit met het gebruik van ADHD-medicatie in ons land. Na een fikse daling is de verkoop van terugbetaalde pillen sinds 2014 opnieuw met 12% gestegen. Vlaanderen blijft de motor van die toename.
Om ADHD bij kinderen en tieners te behandelen kunnen artsen in ons land een beroep doen op medicatie die terugbetaald wordt door het RIZIV. Uit cijfers die uw krant kon inkijken, blijkt dat die verkoop opnieuw fors in de lift zit. En dat terwijl er tussen 2012 en 2014 even sprake was van een dalende trend. In 2014 kwam er echter een nieuw geneesmiddel dat terugbetaald wordt en sindsdien steeg de verkoop weer met 12%.
Het leeuwendeel daarvan komt op rekening van Vlaanderen. Want hoewel onze regio slechts 60% van de Belgische bevolking uitmaakt, wordt 82% van de ADHD-medicatie hier verkocht en terugbetaald. Ook dat is een stijging: in 2012 was dat nog ‘maar’ 79%.
Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) buigt zich al langer over de problematiek en nam concrete maatregelen. Eind 2015 pompte ze 390.000 euro in een netwerk van experts, die per provincie de behandeling van ADHD moesten afstemmen. Dat project liep anderhalf jaar. Het moest ervoor zorgen dat Vlaamse artsen minder snel naar pillen grijpen en dat hun Waalse en Brusselse collega’s sneller tot een diagnose van ADHD overgaan. De ene regio kampt immers met ‘overmedicatie’ en de andere met ‘ondermedicatie’. Uit de cijfers blijkt echter dat die inspanningen geen vruchten afwerpen. Integendeel: de verkoop in Vlaanderen ging met 2% omhoog, die in Brussel en Wallonië met 0,2% omlaag.
Het zal er zeker niet op beteren. Want ouders kunnen niet altijd omgaan met hun kinderen. Dan komen ze bij een psychiater en worden er testen gedaan. Adhd is de label de stempel ouders. We zullen over moeten gaan tot medicatie. Maar er is zoveel anders dan de stempel gelijk te geven. De ouders eens attent maken dat ze tijd moeten maken voor hun kind. Er is mee buitengaan en zal laten ravotten. Maar natuurlijk zijn er die zeker bepaalde medicatie nodig hebben. En die zeker hulp nodig hebben. Maar nogmaals ouders kunnen ook heel wat doen om het kind rustig te houden. Nu wordt al te snel overgegaan tot medicatie. Wat men dan wel vergeet het werkt verslavend en op een moment heeft het kind meer en meer nodig om de pieken op te vangen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
OM SHANTHI
Spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Aantal ADHD-jongeren dat Rilatine slikt stabiel, maar ze nemen steeds hogere dosis
Photo NewsVooral het medicijn Rilatine is bekend. Daarnaast is er ook het minder bekende Equasym.
MedischHet aantal jongeren dat medicatie neemt om de hyperactiviteitsstoornis ADHD onder controle te krijgen, blijft stabiel. Meestal gaat het om het medicijn Rilatine. De gemiddelde dosis die ze slikken is de voorbije 10 jaar wel gestegen. Dat schrijft VRT op basis van cijfers die de Socialistische Mutualiteiten verzamelde bij zijn leden.
Het aantal 6- tot 17-jarigen dat ADHD-medicijnen neemt, is volgens die cijfers de voorbije tien jaar relatief stabiel gebleven. Vorig jaar ging het om 1,8% van de Belgische jongeren. Het aantal dosissen is echter op tien jaar tijd met 17% gestegen.
In 2008 waren het nog 150 dagdosissen per patiënt per jaar, in 2017 waren dat er al 175, meldt VRT. De gemiddelde dosis ligt vandaag voor zowel meisjes als jongens hoger dan tien jaar geleden, en dat geldt voor nagenoeg elke leeftijd. “Veel kinderen nemen langdurig Rilatine”, zegt dokter Bart Demyttenaere van het socialistisch ziekenfonds. “Met de tijd wordt het effect wat minder en dan wordt de dosis opgedreven.”
Wat ik spijtig vind dat het te snel voorgeschreven wordt. Het kan goed zijn voor de persoon maar het kent zijn ups en downs. En ja dan wordt de dosis verhoogt. Al bestaan er ook goede alternatieve maar die werken natuurlijk niet even snel als medicatie. Maar hier moeten de ouders voor openstaan en soms ook hun bijdrage in geven. Nu is het vaak zo dat ouders erom vragen om de rust te bewaren of omdat het kind niet in een krisis zou gaan. Hier geef ik enkele sites. :https://www.jmouders.nl/7-alternatieven-voor-ritalin/ , https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/5-mogelijke-alternatieven-voor-ritalin/ , https://www.adhdkenmerken.net/natuurlijke-adhd-medicatie/ Maar ook bach-bloesem kan helpen en ook zelfs etherische olie waar het kind aan kan ruiken als deze het moeilijk heeft of om op de kleding enkele druppels te doen.
Er zoveel mogelijk mee bezig zijn en het belangrijkste tijden stipt nakomen. Want voor wat last men eens geen rust moment in met zijn alle. Dat voor de persoon goed kan helpen om alles op een rijtje te zetten terug.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Om Shanthi, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
ADHD-middel Medikinet goedgekeurd voor volwassenen
Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en andere Europese landen zijn akkoord met het gebruik van methylfenidaat (Medikinet), een middel tegen ADHD, bij volwassenen.
Tot nu toe mocht het middel alleen worden voorgeschreven aan hyperactieve kinderen en jongeren met aandachtsstoornissen tot achttien jaar. Voor deze groep is het risico op bijwerkingen kleiner.
In de praktijk wordt het middel echter ook heel veel voorgeschreven aan volwassenen. Naar schatting gaat het om 90.000 mensen, zegt een woordvoerster van het CBG.
Bijwerkingen
Psychiaters moeten wel terughoudend zijn met het voorschrijven van Medikinet. Het kan psychiatrische bijwerkingen veroorzaken en gebruikers hebben een verhoogde kans op hart- en vaatziekten.
De Europese goedkeuring moet ertoe lijden dat er meer grip komt op het gebruik ervan. Ook moeten daarmee de risico’s op langere termijn in kaart gebracht worden.
Mensen met ADHD kunnen zich vaak niet goed concentreren en zijn hyperactief en impulsief. De aandoening komt vooral voor bij kinderen, maar is ook op volwassen leeftijd nog steeds aanwezig. Medicijnen kunnen helpen om de aandacht en concentratie te verbeteren en impulsief gedrag te verminderen.
Ik ben niet echt met deze medicatie vertrouwd of heb er weinig informatie over.
Dit is de bijsluiter die ik vind via google.
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS
MEDIKINET 5 mg tabletten
MEDIKINET 10 mg tabletten
MEDIKINET 20 mg tabletten
methylfenidaathydrochloride
Lees goed de hele bijsluiter voordat u of uw kind dit geneesmiddel gaat gebruiken want
er staat belangrijke informatie in voor u.
– Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer nodig.
– Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
– Geef dit geneesmiddel niet door aan anderen, want het is alleen aan u of uw kind
voorgeschreven. Het kan schadelijk zijn voor anderen, ook al hebben zij dezelfde
klachten als u.
– Krijgt u veel last van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan? Of krijgt u een
bijwerking die niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of
apotheker.
Inhoud van deze bijsluiter
1. Wat is MEDIKINET en waarvoor wordt dit middel gebruikt?
2. Wanneer mag u of uw kind dit middel niet gebruiken of moet u of uw kind er extra
voorzichtig mee zijn?
3. Hoe gebruikt u dit middel?
4. Mogelijke bijwerkingen
5. Hoe bewaart u dit middel?
6. Inhoud van de verpakking en overige informatie
1. WAT IS MEDIKINET EN WAARVOOR WORDT DIT MIDDEL GEBRUIKT?
Waarvoor wordt het gebruikt
MEDIKINET wordt gebruikt voor de behandeling van aandachtstekortstoornis met
hyperactiviteit (ADHD).
· Het wordt gebruikt bij kinderen en adolescenten in de leeftijd van 6 tot 18 jaar.
· Het wordt alleen gebruikt nadat andere niet-medicamenteuze behandelingen, zoals
counseling en gedragstherapie, zijn geprobeerd.
MEDIKINET dient niet gebruikt te worden voor de behandeling van ADHD bij kinderen onder de 6
jaar of bij volwassenen. Het is niet bekend of het veilig is bij deze mensen en of ze er baat bij hebben.
Hoe werkt dit middel
MEDIKINET verbetert de activiteit van delen van de hersenen die te weinig actief zijn. Dit middel
kan de aandacht (concentratieperiode) en concentratie helpen verbeteren en impulsief gedrag
verminderen.
Dit middel wordt gegeven als onderdeel van een behandelingsprogramma dat doorgaans ook inhoudt:
· psychologische,
· opvoedkundige en
· sociale therapie.
1
Behandeling met MEDIKINET mag alleen worden gestart door, en gebruikt onder toezicht van een
specialist in gedragsstoornissen bij kinderen en/of jongeren. Ondanks dat er geen genezing is van
ADHD kan het door gebruik van behandelingsprogramma’s onder controle worden gehouden.
Over ADHD
Kinderen en jonge mensen met ADHD vinden het:
· moeilijk om stil te zitten en
· moeilijk om zich te concentreren.
Het is niet hun schuld dat ze deze dingen niet kunnen.
Veel kinderen en jonge mensen hebben moeite om deze dingen te doen. Met ADHD kunnen ze echter
problemen veroorzaken in het dagelijks functioneren. Kinderen en jonge mensen met ADHD kunnen
moeite hebben met leren en huiswerk maken. Zij vinden het moeilijk zich thuis, op school of op
andere plaatsen goed te gedragen.
ADHD heeft geen invloed op de intelligentie van een kind of jong persoon.
2. WANNEER MAG U OF UW KIND DIT MIDDEL NIET GEBRUIKEN OF MOET U OF
UW KIND EXTRA VOORZICHTIG ZIJN?
Wanneer mag u of uw kind dit middel niet gebruiken?
Als u of uw kind:
· allergisch is voor een van de stoffen die in dit geneesmiddel zitten. Deze stoffen
kunt u vinden in rubriek 6;
· schildklierproblemen heeft;
· verhoogde druk in het oog (glaucoom) heeft;
· een tumor van de bijnier (feochromocytoom) heeft;
· een eetstoornis heeft, waarbij u of uw kind geen hongergevoel heeft of niet wil eten –
zoals ‘anorexia nervosa’;
· een zeer hoge bloeddruk of bloedvatvernauwing heeft, dat kan leiden tot pijn in
armen en benen;
· hartproblemen heeft of een voorgeschiedenis van hartproblemen heeft – zoals een
hartinfarct, onregelmatige hartslag, pijn en een onaangenaam gevoel op de borst,
hartfalen, hartziekte of een aangeboren hartprobleem;
· een aandoening van de bloedvaten in de hersenen heeft gehad – zoals een beroerte,
zwelling en verzwakking van delen van een bloedvat (aneurysma), vernauwde of
geblokkeerde bloedvaten of ontsteking van de bloedvaten (vasculitis);
· geneesmiddelen tegen depressie (bekend als monoamineoxidaseremmer) gebruikt of
heeft gebruikt in de afgelopen 14 dagen – zie ’Gebruikt u nog andere
geneesmiddelen?’;
· psychische problemen heeft zoals:
– een ‘psychopathisch’ probleem of een ‘borderline persoonlijkheidsstoornis’;
– abnormale gedachten of visioenen, of een aandoening die ‘schizofrenie’ heet;
– verschijnselen van een ernstig stemmingsprobleem, zoals:
o het gevoel hebben zelfmoord te willen plegen;
o ernstige depressie, waarbij u zich erg verdrietig, waardeloos en hopeloos voelt;
o manie, waarbij u zich ongewoon opgewonden, overactief en ongeremd voelt.
Gebruik methylfenidaat niet wanneer een van bovenstaande situaties van toepassing is op u
of uw kind. Wanneer u niet zeker bent, neem dan contact of met uw arts of apotheker voordat
2
u of uw kind methylfenidaat gaat gebruiken. Methylfenidaat kan deze problemen namelijk
erger maken.
Wanneer moet u of uw kind extra voorzichtig zijn met dit middel?
Neem contact op met uw arts voordat u dit middel gebruikt als u of uw kind:
· lever- of nierproblemen heeft;
· problemen heeft met slikken of het doorslikken van hele tabletten;
· een vernauwing of blokkade in de darmen of de slokdarm heeft;
· epileptische aanvallen (convulsies) of abnormale hersenscans (EEG’s) heeft gehad;
· ooit misbruik heeft gemaakt van of verslaafd is geweest aan alcohol, geneesmiddelen
of drugs;
· een vrouw is en is begonnen met menstrueren (zie de rubriek ‘Zwangerschap en
borstvoeding’);
· last heeft van moeilijk onder controle te houden, herhaalde, trekkende bewegingen
met een deel van het lichaam of geluiden en woorden herhaalt;
· een hoge bloeddruk heeft;
· een hartprobleem heeft, dat niet staat genoemd in de rubriek ‘Wanneer mag u of uw
kind dit middel niet gebruiken?’;
· een psychische aandoening heeft, die niet staat genoemd in de rubriek ‘Wanneer mag
u of uw kind dit middel niet gebruiken?’. Andere psychische aandoeningen kunnen
zijn:
– stemmingswisselingen (van manisch zijn tot depressief zijn – ‘bipolaire
stoornis’);
– agressief of vijandig worden, of een verergering van agressie;
– dingen zien, horen of voelen die er niet zijn (hallucinaties);
– dingen geloven die niet waar zijn (wanen);
– ongewoon achterdochtig zijn (paranoia);
– zich onrustig, angstig of gespannen voelen;
– zich terneergeslagen of schuldig voelen.
Vertel het uw arts of apotheker wanneer een van bovenstaande situaties van toepassing is op u
of uw kind, vóórdat gestart wordt met de behandeling. Methylfenidaat kan deze problemen
namelijk erger maken. Uw arts zal in de gaten willen houden wat het geneesmiddel met u of
uw kind doet.
Controles die uw arts doet voordat wordt begonnen met het gebruik van methylfenidaat
Deze controles zijn er om te bepalen of methylfenidaat het juiste geneesmiddel is voor u of
uw kind. Uw arts zal het met u hebben over:
· andere geneesmiddelen die u of uw kind gebruikt;
· of er sprake is van een voorgeschiedenis van plotseling, onverklaarbaar overlijden in
de familie;
· andere medische problemen (zoals hartproblemen) die u of uw familie zou kunnen
hebben;
· hoe u of uw kind zich voelt, zoals stemmingswisselingen, vreemde gedachten hebben,
of dat u of uw kind in het verleden last heeft gehad van dit soort gevoelens;
· of er sprake is van een familiaire voorgeschiedenis van ‘tics’ (moeilijk onder controle
te houden, herhaalde, trekkende bewegingen met een deel van het lichaam of
herhalen van geluiden en woorden);
· eventuele psychische problemen of gedragsproblemen die u of uw kind of andere
familieleden ooit gehad hebben.
3
Uw arts zal met u bespreken of u of uw kind een risico loopt op het krijgen van
stemmingswisselingen (van manisch zijn tot depressief zijn – ook wel ‘bipolaire stoornis’
genoemd). De psychische voorgeschiedenis van u of uw kind zal worden gecontroleerd, en er
zal worden gecontroleerd of er iemand in uw familie een voorgeschiedenis heeft van
zelfdoding, bipolaire stoornis of depressie.
Het is belangrijk dat u zoveel mogelijk informatie geeft. Dit helpt uw arts om te bepalen of
methylfenidaat het juiste geneesmiddel is voor u of uw kind. Uw arts kan beslissen dat andere
medische tests nodig zijn, voordat u of uw kind begint met het gebruik van dit geneesmiddel.
Tijdens de behandeling kunnen jongens en adolescenten onverwacht aanhoudende erecties
krijgen. Dit kan pijnlijk zijn en kan te allen tijde optreden. Het is belangrijk dat u
onmiddellijk contact opneemt met uw arts indien uw erectie langer dan twee uur aanhoudt,
vooral indien dit pijnlijk is.
Drugtesten
Dit geneesmiddel kan een positief resultaat geven wanneer er wordt getest op drugsgebruik.
Dit geldt ook voor dopingtesten bij sport.
Gebruikt u nog andere geneesmiddelen?
Gebruikt u of uw kind naast MEDIKINET nog andere geneesmiddelen, of heeft u dat kort
geleden gedaan of bestaat de mogelijkheid dat u in de nabije toekomst andere
geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan uw arts of apotheker.
Gebruik methylfenidaat niet wanneer u of uw kind:
· een monoamineoxidaseremmer (MAO-remmer) gebruikt tegen depressie, of
een MAO-remmer heeft gebruikt in de afgelopen 14 dagen. Het gebruik van
een MAO-remmer met methylfenidaat kan een plotselinge stijging van de
bloeddruk veroorzaken.
Wanneer u of uw kind andere geneesmiddelen gebruikt, kan methylfenidaat de werking
hiervan beïnvloeden of bijwerkingen veroorzaken. Als u of uw kind een van de volgende
geneesmiddelen gebruikt, raadpleeg dan uw arts of apotheker voor u methylfenidaat gebruikt:
· andere geneesmiddelen tegen depressie;
· geneesmiddelen tegen ernstige psychische aandoeningen;
· geneesmiddelen tegen epilepsie;
· geneesmiddelen voor verlaging of verhoging van de bloeddruk;
· sommige middelen tegen hoest en verkoudheid met bestanddelen die de bloeddruk
kunnen beïnvloeden. Het is belangrijk dat u dit navraagt bij uw apotheker wanneer u
deze middelen koopt;
· geneesmiddelen die het bloed verdunnen ter voorkoming van bloedstolsels.
Wanneer u twijfelt of een geneesmiddel dat u of uw kind gebruikt in de lijst hierboven wordt
bedoeld, vraag uw arts of apotheker om advies voordat u methylfenidaat gaat gebruiken.
Een operatie ondergaan
Vertel het uw arts wanneer u of uw kind een operatie moet ondergaan. Methylfenidaat mag
niet worden gebruikt op de dag van de operatie als een bepaald type verdovingsmiddel wordt
gebruikt. Dit omdat er een kans bestaat dat de bloeddruk plotseling gaat stijgen tijdens de
4
operatie.
Waarop moet u letten met eten en drinken?
Inname van MEDIKINET met voedsel kan maagpijn, misselijkheid of braken helpen
verminderen.
Gebruik van methylfenidaat en alcohol
Drink geen alcohol naast het gebruik van dit geneesmiddel. Alcohol kan de bijwerkingen van
dit geneesmiddel verergeren. Denk er aan dat bepaalde voedingsmiddelen en geneesmiddelen
ook alcohol kunnen bevatten.
Zwangerschap en borstvoeding
Het is niet bekend of methylfenidaat invloed heeft op een ongeboren baby. Vertel uw arts of
apotheker vóór het gebruik van methylfenidaat wanneer u of uw dochter:
· seksueel actief is. Uw arts zal het gebruik van anticonceptie met u bespreken;
· zwanger bent/is of denkt zwanger te zijn. Uw arts zal beslissen of u of uw dochter
methylfenidaat moet gebruiken;
· borstvoeding geeft of borstvoeding wil gaan geven. Het is mogelijk dat
methylfenidaat wordt uitgescheiden in de moedermelk. Daarom zal uw arts
beslissen of u of uw dochter borstvoeding kan geven tijdens het gebruik van
methylfenidaat.
Rijvaardigheid en het gebruik van machines
U of uw kind kan zich duizelig voelen, concentratieproblemen krijgen of wazig gaan zien
tijdens het gebruik van methylfenidaat. Als dit gebeurt, kan het gevaarlijk zijn om dingen te
doen zoals autorijden, machines gebruiken, fietsen, paardrijden of in bomen klimmen.
MEDIKINET bevat lactose
Indien uw arts u heeft meegedeeld dat u of uw kind bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan
contact op met uw arts voordat u dit geneesmiddel inneemt.
3. HOE GEBRUIKT U DIT MIDDEL?
Hoeveel moet u gebruiken?
Gebruik dit middel altijd precies zoals uw arts of apotheker u dat heeft verteld. Twijfelt u
over het juiste gebruik? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
De maximale dagelijkse dosis is 60 mg.
· Uw arts zal de behandeling gewoonlijk beginnen met een lage dosis van 5 mg
methylfenidaat één of twee maal per dag bij het ontbijt en de lunch, en deze
geleidelijk, en zoveel als nodig, verhogen.
· Uw arts zal u vertellen welke sterkte van tablet u elke dag moet innemen.
· De laatste doses dienen over het algemeen niet binnen 4 uur vóór het slapen gaan
toegediend te worden om problemen met het in slaap komen te voorkomen.
Uw arts zal een aantal testen doen
· voordat u of uw kind start – om er zeker van te zijn dat MEDIKINET veilig is en van
nut zal zijn.
· nadat u of uw kind bent/is gestart – testen zullen ten minste elke 6 maanden worden
5
gedaan, maar mogelijk vaker. Ze zullen ook worden gedaan wanneer de dosis wordt
veranderd.
· deze testen houden onder meer in:
– controle van de eetlust;
– meten van lengte en gewicht;
– meten van bloeddruk en hartslag;
– controleren of er problemen zijn met stemming, geestestoestand, of andere
ongewone gevoelens. Of dat deze zijn verergerd tijdens het gebruik van
MEDIKINET.
Hoe gebruikt u dit middel?
Dit geneesmiddel is voor oraal gebruik.
U of uw kind moet de MEDIKINET tabletten innemen met een glas water. Mocht het nodig
zijn, dan mogen de tabletten in twee helften worden gebroken. Neem de tabletten tijdens of
na een maaltijd.
Als u of uw kind zich niet beter voelt na 1 maand behandeling
Als u of uw kind zich niet beter voelt, raadpleeg uw arts. Deze kan bepalen of een andere
behandeling nodig is.
Langdurige behandeling
Behandeling met MEDIKINET is niet voor altijd. Als u of uw kind MEDIKINET langer dan
een jaar heeft gebruikt, zal uw arts de behandeling moeten stoppen voor een korte periode,
eventueel tijdens een schoolvakantie. Dan zal blijken of het geneesmiddel nog steeds nodig
is.
Onjuist gebruik van MEDIKINET
Als MEDIKINET onjuist wordt gebruikt, kan dit abnormaal gedrag veroorzaken. Het kan ook
betekenen dat u of uw kind verslaafd raakt aan het geneesmiddel. Vertel het uw arts als u of
uw kind eerder misbruik heeft gemaakt van of verslaafd is geweest aan alcohol,
geneesmiddelen of drugs.
Heeft u of uw kind te veel van dit middel ingenomen?
Als u of uw kind te veel van dit geneesmiddel heeft gebruikt, raadpleeg een arts, apotheker of
bel direct een ambulance of het Antigifcentrum (tel. 070/245 245). Vertel hoeveel er is
ingenomen.
Verschijnselen van een overdosis zijn onder meer: braken, onrust (agitatie), beven,
verergering van ongecontroleerde bewegingen, spiertrekkingen, epileptische aanvallen
(mogelijk gevolgd door coma), een extreem gelukkig gevoel, verwardheid, zien, voelen of
horen van dingen die niet echt zijn (hallucinaties), zweten, rood worden, hoofdpijn, hoge
koorts, veranderingen in de hartslag (langzaam, snel of onregelmatig), hoge bloeddruk,
verwijde pupillen en droge neus en mond.
Bent u/is uw kind vergeten dit middel in te nemen?
Neem geen dubbele dosis om een vergeten dosis in te halen. Als u of uw kind een dosis is
vergeten, wacht dan tot het tijd is voor de volgende dosis.
Als u of uw kind stopt met het innemen van dit middel
6
Als u of uw kind ineens stopt met dit middel kunnen de symptomen van ADHD terugkomen
of kunnen ongewenste effecten, zoals depressie, voorkomen. Uw arts zal de hoeveelheid
geneesmiddel die iedere dag wordt ingenomen geleidelijk willen afbouwen, voordat er
helemaal met het geneesmiddel wordt gestopt. Raadpleeg eerst uw arts voordat uw stopt met
MEDIKINET.
Heeft u nog andere vragen over het gebruik van dit geneesmiddel? Neem dan contact op met
uw arts of apotheker.
4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN
Zoals elk geneesmiddel kan ook dit geneesmiddel bijwerkingen hebben, al krijgt niet
iedereen daarmee te maken. Uw arts zal de bijwerkingen met u bespreken.
7
Bepaalde bijwerkingen kunnen ernstig zijn. Als u last heeft van een van de hieronder genoemde
bijwerkingen, ga dan direct naar een arts:
Vaak (komen voor bij minder dan 1 op de 10 gebruikers)
· onregelmatige hartslag (hartkloppingen)
· stemmingsveranderingen, stemmingswisselingen of veranderingen in de persoonlijkheid
Soms (komen voor bij minder dan 1 op de 100 gebruikers)
· denken aan zelfdoding of zelfmoord willen plegen
· zien, voelen en horen van dingen die er niet zijn, dit zijn verschijnselen van een psychose
· ongecontroleerde spraak en lichaamsbewegingen (syndroom van Gilles de la Tourette)
· verschijnselen van allergie zoals uitslag, jeuk of galbulten van de huid, opzwellen van het
gezicht, lippen, tong of andere delen van het lichaam, kortademigheid, piepende ademhaling of
moeite met de ademhalen
Zelden (komen voor bij minder dan 1 op de 1000 gebruikers)
· zich ongewoon opgewonden, actief en ongeremd voelen (manie)
Zeer zelden (komen voor bij minder dan 1 op de 10.000 gebruikers)
· hartaanval
· epileptische aanvallen (convulsies)
· loslaten van de huid of rood-paarse vlekken op de huid
· oncontroleerbare spiertrekkingen van uw ogen, hoofd, nek, lichaam en zenuwstelsel – als
gevolg van onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen
· verlamming of problemen met beweging en gezichtsvermogen, spraakproblemen (dit
kunnen verschijnselen zijn van problemen met de bloedvaten in uw hersenen)
· afname van het aantal bloedcellen (rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes),
hierdoor loopt u makkelijker infecties op en hierdoor bloedt u sneller en krijgt u sneller blauwe
plekken
· een plotselinge verhoging van de lichaamstemperatuur, zeer hoge bloeddruk en ernstige
convulsies (‘maligne antipsychoticasyndroom’). Het is niet zeker dat deze bijwerking wordt
veroorzaakt door methylfenidaat of andere geneesmiddelen die worden genomen in combinatie met
methylfenidaat.
Onbekend (op basis van de bekende gegevens kan de frequentie niet worden vastgesteld)
· ongewenste gedachten die terug blijven komen
· onverklaarbaar flauwvallen, pijn op de borst, ademtekort (dit kunnen verschijnselen zijn
van hartproblemen)
Als u een van de bijwerkingen heeft, ga dan direct naar uw arts.
Andere bijwerkingen zijn onder meer de volgende. Als ze ernstig worden, raadpleeg dan
uw arts of apotheker
Zeer vaak (komen voor bij meer dan 1 op de 10 gebruikers)
· hoofdpijn
· nervositeit
· slapeloosheid
Vaak (komen voor bij minder dan 1 op de 10 gebruikers)
· gewrichtspijn
· droge mond
· hoge temperatuur (koorts)
· ongewone haaruitval of verdunning van het haar
· ongewoon slaperig of suf voelen
· verlies van eetlust of verminderde eetlust
· jeuk, huiduitslag of verheven rode jeukende uitslag (galbulten)
· hoesten, zere keel of neus, irritatie van de keel
· hoge bloeddruk, snelle hartslag (tachycardie)
· duizelig voelen, ongecontroleerde bewegingen, ongewoon actief zijn
· agressief, onrustig, angstig, depressief en geïrriteerd voelen en abnormaal gedrag
· buikpijn, diarree, misselijkheid, maagproblemen en braken.
Soms (komen voor bij minder dan 1 op de 100 gebruikers)
· obstipatie
· onaangenaam gevoel op de borst
· bloed in de urine
· trillen of beven
· dubbelzien of wazig zien
· spierpijn, spiertrekkingen
· kortademigheid of pijn op de borst
· verhoging van de leverenzymen (in bloedtest)
· boosheid, onrustig of huilerig voelen, ongewoon alert op de omgeving,
slaapproblemen
Zelden (komen voor bij minder dan 1 op de 1000 gebruikers)
· veranderingen in het lustgevoel
· gedesoriënteerd voelen
· verwijde pupillen, moeite met zien
· opzwellen van de borsten bij mannen
· overmatig zweten, roodheid van de huid, rode verheven huiduitslag
Zeer zelden (komen voor bij minder dan 1 op de 10.000 gebruikers)
· hartaanval
· plotselinge dood
· spierkrampen
· kleine rode vlekken op de huid
· ontstoken of verstopte bloedvaten in de hersenen
· abnormale leverfunctie, waaronder leverfalen en coma
8
· veranderingen in testresultaten – waaronder lever- en bloedtesten
· poging tot zelfdoding, abnormale gedachten, gebrek aan gevoel of emotie, dingen
steeds weer herhalen, obsessief met één ding bezig zijn
· vingers en tenen voelen verdoofd, tintelen en veranderen van kleur (wit naar blauw,
dan rood) als het koud is (syndroom van Raynaud).
Onbekend (op basis van de bekende gegevens kan de frequentie niet worden
vastgesteld)
· migraine
· hele hoge koorts
· trage, snelle of extra hartslagen
· een ernstige epileptische aanval (grand mal convulsies)
· dingen geloven die niet waar zijn, verwardheid
· ernstige buikpijn, vaak in combinatie met misselijkheid en braken
· problemen met de bloedvaten in de hersenen (beroerte, ontsteking van de
slagaderwand in de hersenen of afsluiting van een hersenslagader)
· droge huid
· erectie stoornis
· aanhoudende erecties, soms pijnlijk, of een toegenomen aantal erecties
· excessief ongecontroleerd praten
Effecten op groei
Wanneer methylfenidaat meer dan een jaar wordt gebruikt, kan het verminderde groei
veroorzaken bij sommige kinderen. Dit komt bij minder dan 1 op de 10 kinderen voor.
· Er kan sprake zijn van te weinig toename van gewicht of lengte.
· Uw arts zal nauwlettend de lengte en het gewicht van u of uw kind in de gaten
houden, en ook hoe goed u of uw kind eet.
· Als u of uw kind niet groeit zoals verwacht, dan kan de behandeling met
methylfenidaat voor een korte periode worden gestopt.
Het melden van bijwerkingen
Krijgt u veel last van een bijwerking? Of heeft u een bijwerking die niet in deze bijsluiter
staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.
U kunt bijwerkingen ook rechtstreeks melden via het Federaal agentschap voor geneesmiddelen en
gezondheidsproducten
Afdeling Vigilantie
EUROSTATION II
Victor Hortaplein, 40/ 40
B-1060 Brussel
Website: http://www.fagg.be
e-mail: patientinfo@fagg-afmps.be
Door bijwerkingen te melden, kunt u ons helpen meer informatie te verkrijgen over de veiligheid van
dit geneesmiddel.
5. HOE BEWAART U DIT MIDDEL?
Buiten het zicht en bereik van kinderen houden.
Gebruik dit middel niet meer na de uiterste houdbaarheidsdatum. Die is te vinden op de
blisterverpakking en op het doosje na “EXP”. Daar staat een maand en een jaar. De laatste
dag van die maand is de uiterste houdbaarheidsdatum.
9
Bewaren beneden 25 °C.
Bewaren in de oorspronkelijke verpakking ter bescherming tegen vocht.
Spoel geneesmiddelen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak.
Vraag uw apotheker wat u met geneesmiddelen moet doen die niet meer nodig zijn. Ze
worden dan op een verantwoorde manier vernietigd en komen ze niet in het milieu.
6. INHOUD VAN DE VERPAKKING EN OVERIGE INFORMATIE
Welke stoffen zitten er in dit middel?
De werkzame stof in dit middel is: methylfenidaathydrochloride.
MEDIKINET 5 mg, tabletten
Elke tablet bevat 5 mg methylfenidaathydrochloride gelijk aan 4,35 mg methylfenidaat.
MEDIKINET 10 mg, tabletten
Elke tablet bevat 10 mg methylfenidaathydrochloride gelijk aan 8,65 mg methylfenidaat.
MEDIKINET 20 mg, tabletten
Elke tablet bevat 20 mg methylfenidaathydrochloride gelijk aan 17,30 mg methylfenidaat.
De andere stoffen in dit middel zijn:
Microkristallijne cellulose, voorverstijfseld maïszetmeel, calciumwaterstoffosfaatdihydraat,
lactosemonohydraat, magnesiumstearaat
Hoe ziet MEDIKINET eruit en hoeveel zit er in een verpakking?
MEDIKINET 5 mg, tabletten
Tablet (wit, rond) met inscriptie ‘S’. De tabletten kunnen in gelijke helften worden gedeeld.
Verpakkingsgrootten: 28 of 30 tabletten.
Dozen met tabletten in PVC/PE/PVdC/aluminium folie blisterverpakkingen.
MEDIKINET 10 mg, tabletten
Tablet (wit, rond), met inscriptie ‘M’. De tabletten kunnen in gelijke helften worden gedeeld.
Verpakkingsgrootten: 28 of 30 tabletten.
Dozen met tabletten in PVC/PVdC/aluminium folie blisterverpakkingen.
MEDIKINET 20 mg, tabletten
Tablet (wit, rond) met inscriptie ‘L’. De tabletten kunnen in gelijke helften worden gedeeld.
Verpakkingsgrootten: 28 of 30 tabletten.
Dozen met tabletten in PVC/PE/PVdC/aluminium folie blisterverpakkingen.
Niet alle genoemde verpakkingsgrootten worden in de handel gebracht.
Houder van de vergunning voor het in de handel brengen en fabrikant
10
Medice Arzneimittel Pütter GmbH & Co. KG
Kuhloweg 37
58638 Iserlohn
Duitsland
Tel: 0049(0)2371 937-0
e-mail: info@medice.de
Nummers van de vergunning voor het in de handel brengen:
MEDIKINET 5 mg, tabletten BE 381534
MEDIKINET 10 mg, tabletten BE 381543
MEDIKINET 20 mg, tabletten BE 381552
Dit geneesmiddel is geregistreerd in lidstaten van de EEA onder de volgende namen:
België Medikinet 5 mg, 10 mg, 20 mg
Duitsland: Medikinet 5 mg, 10 mg, 20 mg Tabletten
Estland Medikinet 5 mg, 10 mg, 20 mg
Ierland Medikinet 5 mg, 10 mg, 20 mg Tablets
Italië Medicebran 5 mg, 10 mg, 20 mg
Letland Medikinet 5 mg, 10 mg, 20 mg
Litouwen Medikinet 5 mg, 10 mg, 20 mg tabletės
Portugal Medicebran 5 mg, 10 mg, 20 mg comprimidos
Afleveringswijze: Geneesmiddel op medisch voorschrift.
Deze bijsluiter is voor het laatst goedgekeurd in 04/2017.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Om Shanthi, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
‘Onvolledige informatie over ADHD in kinderboeken’
De informatie die in kinderboeken te vinden is over ADHD, zou volgens een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen niet kloppen. De onderzoekers stellen dat de informatie onjuist is, achterhaald en onvolledig.
Twee studenten van de Rijksuniversiteit bekeken onder leiding van dokter Laura Batstra wat er in Nederlandse kinderboeken over de stoornis geschreven wordt.
Daaruit bleek dat in vrijwel alle onderzochte boeken enkel de biomedische visie op ADHD wordt beschreven, de visie die ervan uitgaat dat het een chronische hersenziekte is die met medicatie behandeld moet worden.
“De kinderboeken zetten het kind en zijn hersenen steevast neer als de oorzaak voor de problemen die er zijn”, waarschuwt dr. Laura Batstra. “Zo wordt kinderen met een diagnose ADHD ten onrechte aangepraat dat ze een chronische hersenziekte hebben waar ze pillen voor moeten slikken.”
Eerlijke voorlichting
Andere mogelijke oorzaken van ADHD zoals armoede en overbelaste ouders worden in de boeken niet als oorzaak van de stoornis aangewezen. De onderzoekers maken zich zorgen wat de gevolgen zijn voor kinderen als ze onterecht opgroeien met de aanname dat ze een hersenziekte hebben. Daarom pleiten de onderzoekers voor eerlijke voorlichting, ook aan kinderen zelf.
Het onderzoek naar informatie over ADHD in kinderboeken wordt binnenkort gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Orthopedagogiek: Onderzoek en Praktijk, meldt de Rijksuniversiteit.
Kinderen die met deze in contact komen zouden de juiste informatie moeten krijgen of kennen. Zodat ze weten dat het kind juist hetzelfde is als hen maar dat het toch een beetje anders kan overkomen. Als kinderen elkaar zouden helpen kan dit al een heel verbetering zijn. Maar vaak weten leerkrachten er zelf nog geen weg mee. Men gaat er soms verkeerd mee om zodat het kind zich niet goed voelt en ook minder presteert. Al heeft het kind het al zo moeilijk om te volgen of rust te vinden. Vaak komt er een moment dat ze dan beter het kind naar een andere school laten gaan waar ze de juiste begeleiding kunnen en mogen krijgen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Om Shanthi, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
“Ik was liever vroeger gediagnosticeerd met ADD. Als ik het vroeger had geweten, denk ik dat er veel problemen eerder aangepakt hadden kunnen worden. Misschien zou ik ondertussen een diploma hebben. Ik heb het gevoel dat ik veel tijd ben verloren. Ik denk niet dat medicatie en therapie alles oplossen, maar het maakt tot een bepaalde hoogte alles gemakkelijker”, vertelt Sarah (26) over haar recente diagnose.
Regelmatig komen er stemmen op om kinderen minder of later te diagnosticeren met AD(H)D, maar niet iedereen is het er daarmee eens. Sarah (26) en Lotte (24) vinden het spijtig dat ze het niet eerder wisten. Tom (24) had echter geen last van zijn late diagnose. De namen van de getuigen zijn om privacyredenen veranderd.
Ria Van Den Heuvel, voorzitter van Familieplatform Geestelijke Gezondheid en directeur van het kennis- en expertisecentrum over ADHD ZitStil: “Wij ondervinden regelmatig dat mensen die pas op latere leeftijd de diagnose ADHD/ADD krijgen, een lange en pijnlijke zoektocht achter de rug hebben. Zij doen heel lang hun best en denken vaak voor hun diagnose dat ze bijvoorbeeld lui, dom of van slechte wil zijn. Eenmaal ze gediagnosticeerd zijn, vervallen deze mensen soms in een diepe rouw omdat zij beseffen dat veel van hun problemen mogelijk vermeden hadden kunnen worden. Naast het aanvaarden dat zij ADHD of ADD hebben en dat ze dat moeten leren hanteren, beseffen ze dat hun leven er misschien anders had kunnen uitzien.”
Wat is ADHD?
ADHD (‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’) of ‘Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit’ is een concentratiestoornis. Naar schatting hebben ongeveer 5 tot 8% van de schoolgaande kinderen en jongeren en 3 tot 4% van de volwassenen AD(H)D. Er bestaan verschillende types ADHD, maar bij elke persoon manifesteert het zich anders. Sommige mensen zijn verstrooid, slecht georganiseerd en druk, anderen zijn druk en impulsief. Nog anderen hebben vooral last van aandachts- en organisatieproblemen maar zijn rustig. Bij hen wordt vaak de term ADD gebruikt omdat hyperactiviteit ontbreekt. Opmerkelijk genoeg worden vrouwen minder of later gediagnosticeerd dan mannen.
Ik denk niet dat medicatie en therapie alles gaan oplossen, maar het gaat tot een bepaalde hoogte alles gemakkelijker maken om mijn energie efficiënter te gebruiken
Sarah
“Had ik het eerder geweten, dan zou mijn leven makkelijker zijn geweest”
Lotte heeft vooral last van concentratieproblemen en had liever vroeger geweten dat ze ADD heeft. “Ik wist het pas toen ik in het laatste semester van mijn bachelor zat”, vertelt ze. “Ik was altijd een goede student, maar ik was aan het worstelen met mijn thesis en ik besefte dat ik meer problemen had dan gewoonlijk. Had ik het eerder geweten, dan zou mijn leven gemakkelijker zijn geweest. Ik doe nu een master, en dankzij begeleiding en medicijnen kan ik beter met mijn ADHD werken. Ook krijg ik nu meer tijd om mijn examens af te leggen, wat enorm helpt om mijn gedachten op orde te krijgen en mijn antwoorden te formuleren.”
Tom vindt het minder erg dat hij later gediagnosticeerd werd. “Als kind werd ik al veel getest, maar ik ben pas twee jaar geleden gediagnosticeerd: ADD. Ik wist al lang dat ik me niet kon concentreren, maar de dokters geloofden me niet en wisten het wel beter. De leerkrachten vonden mij gewoon een rotkind. Buiten mijn studies heeft het niet zo’n impact gehad op mijn leven. Misschien dat mijn leerkrachten minder boos zouden zijn geweest op mij.”
‘Waarom lukt het niet? Je bent toch zo slim?’ Die opmerking vijftien jaar horen heeft een impact op je eigenwaarde
Sarah
“Ik leg de schuld niet meer bij mij “
Sarah kreeg pas in het middelbaar problemen met haar studies. “Vooral examenperiodes waren moeilijk. Toen ik in de lagere school zat, geraakte ik door toetsen dankzij mijn intelligentie. Pas toen ik moest beginnen blokken in het middelbaar kwamen de problemen. Er kwam ook veel frustraties vanuit mijn omgeving: ‘Waarom lukt het niet? Je bent toch zo slim?’ Die opmerking vijftien jaar horen heeft een impact op je eigenwaarde. Nu weet ik dat het niet kwam omdat ik lui of een slecht mens ben, maar als ik het 10 jaar eerder had geweten zou het meer hebben geholpen. Ik leg de schuld niet meer bij mij.”
Ook nu ze niet meer studeert, ervaart Sarah moeilijkheden. “Recent ben ik op mijn werk van functie veranderd. Nu heb ik een functie die veel gestructureerder is en door mijn chaos heb ik er veel meer moeite mee.”
Lotte heeft vooral last van concentratieproblemen, maar ook haar motivatie lijdt onder ADD. “Het kan over zoiets simpels gaan als vergeten dat iemand iets tegen mij zei of afgeleid geraken door iets, waardoor ik niet meer weet waar ik mee bezig was. Ik schrijf notities zodat ik niet vergeet wat ik aan het doen was. Medicatie helpt mij, het maakt dat ik kan functioneren. Ik ben enorm dankbaar voor moderne geneeskunde, maar soms vind ik zelfs niet de motivatie om mijn medicijnen te nemen.”
Ik versta niet waarom de overheid stopt met terugbetaling vanaf 18 jaar! Juist als men verder gaat studeren
Ria Van Den Heuvel
“Ik heb medicijnen nodig, net zoals ik mijn bril nodig heb”
Sarah is blij dat ze eindelijk weet dat ze ADD heeft en hoe het komt dat sommige dingen in haar leven niet lukten. Ze schaamt zich er niet meer voor dat ze zes jaar worstelde met haar hogere studies. “Het kwam niet door mijn intelligentie of omdat ik niet genoeg mijn best deed, maar gewoon omdat mijn hersenen zo niet zijn.”
Ze is met therapie en medicatie gestart en merkt verbeteringen op in haar leven. “Ik weet dat medicatie niet voor iedereen is, maar het helpt mij om gerichter te werken aan mijn problematiek in plaats van mijn energie naar frustraties te laten gaan. Ik denk niet dat medicatie en therapie alles zullen oplossen, maar het zal tot een bepaalde hoogte alles gemakkelijker maken om mijn energie efficiënter te gebruiken”, vertelt ze opgelucht.
Tom heeft last van concentratieproblemen en slaapt slecht. “Ik neem enkel medicatie wanneer ik me op mijn werk meer moet concentreren dan gewoonlijk. Het heeft me wel geholpen om mijn diploma te behalen. Voor de rest neem ik geen medicijnen.”
Lotte vindt het dan weer frustrerend dat sommige mensen tegen haar zeggen dat medicijnen slecht zijn. “Ik heb medicijnen nodig, net zoals ik mijn bril nodig heb. Een bril is ook niet natuurlijk, maar ik heb het wel nodig om helder te kunnen zien en dingen te doen.”
Loopbaan
Volgens directeur van het expertisecentrum Zitstil Van Den Heuvel kunnen volwassenen met ADHD op verschillende manieren geholpen worden. Er kan bijvoorbeeld ondersteuning aangeboden worden bij de administratie of het huishouden. Ook op het werk kunnen zaken vergemakkelijkt worden. “Soms is een heroriëntering in de loopbaan belangrijk om werk te zoeken dat beter bij hen past. Zeker ook aanpassingen in de werkomgeving kunnen veel vergemakkelijken: een statafel, de mogelijkheid om sneller te pauzeren en even te bewegen, een team dat op de hoogte is van de problematiek… Wij komen graag ter plaatse om ook het team en de werkgever te informeren over wat ADHD is en samen te kijken hoe het best aan te pakken. Want naast vervelende zaken brengt ADHD ook onverwacht positieve dingen waar ook een bedrijf voordeel uit kan halen.”
Medicatie kan ook voor volwassenen nog nuttig zijn volgens Van Der Heuvel, zeker voor studenten. “Ook is in sommige situaties het aanbevolen om medicatie te nemen. Ik versta niet waarom de overheid stopt met terugbetaling vanaf 18 jaar! Juist als men verder gaat studeren. Onbegrijpelijk.”
Rustige dromerige meisjes vindt men dan weer eerder gewoon en die verdwijnen dan onder de radar en worden veel later gedetecteerd
Ria Van Den Heuvel
Vrouwen worden minder of later gediagnosticeerd dan mannen
“Waarschijnlijk dat ik pas zo laat wist dat ik ADHD heb doordat het zich vaak anders uit in meisjes dan in jongens”, vertelt Lotte “Toen ik aan ADHD dacht, dacht ik vooral aan jongens in de lagere school die niet kunnen stilzitten achter hun bank. Zo was ik niet. Dus toen de diagnose kwam, was het enerzijds een verrassing, maar anderzijds ook niet helemaal”.
Sarah las toevallig een artikel over vrouwen met AD(H)D. Doordat ze veel symptomen herkende, zette ze de stap om zichzelf te laten onderzoeken. “Ik was een braaf en stil kind. Pas in het middelbaar kwamen de problemen. Ik ben een schoolvoorbeeld van het watervalsysteem: ik startte met Latijn, in het derde middelbaar zakte ik af naar Wetenschappen en ik ben geëindigd in Humane Wetenschappen. Toen ik jong was, zo’n 12 jaar geleden of meer, was er nog niet de reflex om kinderen te onderzoeken op ADHD. Bij kinderen die niet lastig zijn en die met veel moeite door het jaar geraken, gaan mensen zich minder zorgen maken. Wat ook meespeelde bij mij was dat mijn broer een moeilijk kind was, dus ging de aandacht van mijn ouders naar hem.”
Vrouwen worden minder of later gediagnosticeerd dan mannen. “Wat betreft de stoornis zijn er eigenlijk geen verschillen tussen mannen en vrouwen met ADHD”, zegt Van Den Heuvel. “Maar je kan hier wel spreken van een zekere seksestereotype. Jongens met fel en hevig impulsief gedrag vindt men “normaler” dan meisjes die dat gedrag stellen. En rustige dromerige meisjes vindt men dan weer eerder gewoon en die verdwijnen dan onder de radar en worden veel later gedetecteerd.”
Een mannelijk persoon met de naam Bruno, die probeert gewoon door het leven te gaan. Van de kleine dingen des leven probeert te genieten.
Ik zal ook altijd proberen klaar te staan voor de mede mensen, en waar ik ze verder in kan helpen, mogen ze mijn steun verwachten. Mededogen is voor me dan heel belangrijk in het leven.
Mijn gezin is mijn hart, en daarom leef ik vanuit mijn hart naar iedereen toe.
Mijn kinderen en kleinkinderen zijn mijn alles
Antwerpen is dan ook mijn stad daar ik woon
SPIRITUEEL Boeddha 