Goed voorbeeld doet goed volgen zo zegt men, en vooral kinderen kijken goed naar het voorbeeld dat volwassenen geven. Andersom doen we dat een heel stuk minder. Als volwassenen al zien dat jonge kinderen in staat zijn tot onvoorwaardelijke liefde (kinderen houden bijvoorbeeld onvoorwaardelijk van hun ouders) dan nemen ze dat voorbeeld meestal niet over. Vooral omdat de innerlijke belevingswereld van een kind zo ver af staat van het leven vol met volwassen verantwoordelijkheden dat we denken te moeten leven. Huis , auto , baan. Maar, zo papegaaien we, we leven tenslotte in een rijk en vrij land. Als je het aan mij vraagt dan denk ik dat Nederland vooral een heel arm land is. Een ontwikkelingsland qua gevoel en verbinding. Ik sprak laatst een man die Hong Kong ontvlucht was vanwege het gevaar opgepakt te worden door de Chinese autoriteiten vanwege zijn politieke ideeën en alhoewel hij blij was dat ie hier zich tenminste kon vertonen zonder in de gevangenis te belanden was ie niet van plan om hier veel langer te blijven dan nodig want, zo vroeg hij zich af: “heeft de (gemiddelde) Nederlander überhaupt nog wel een Ziel”? Dat is een goede vraag, waar de meeste Nederlanders overigens NEE op zullen antwoorden omdat ze geloven dat ze een zak met botten zijn die in de evolutie ooit bij toeval ontstaan is. Wat hen niet weerhoudt om zich superieur te voelen ten opzichte van al het leven om hun heen. Maar neem hen het eens kwalijk, die mensen die geestelijk slaapwandelend door hun leven gaan terwijl ze vrijwillig in een heel kleine gevangenis wonen. Totaal afgesneden van de bron waaruit ze komen en de ziel die ze ontkennen. Geboren met het vermogen om onvoorwaardelijk lief te hebben maar ergens in de jeugd besloten het hart met al haar gevoel ferm op slot te doen omdat ze keken naar het voorbeeld van al die volwassenen om zich heen die hun eigen onschuld vermoorden in deze materialistische tijd, omdat ze niet weten wat ze doen en niet door de ingenieuze opzet van de gevangenis waarin ze geboren worden heen kunnen of durven kijken. En het is precies daarom dat vele oudere zielen in deze tijd van ongekende transformatie vrijwillig in deze matrix zijn geboren. Niet om te vergeten dat ze onvoorwaardelijk lief kunnen hebben, maar om heel hun leven gevoelig en kwetsbaar te blijven, zich innerlijk bewust van een levensgrote opdracht. Met de moed en het doorzettingsvermogen om met hun licht in het donker te bewegen, om in het duister te transformeren en dus van datgene, waarom ze regelmatig door anderen (en zichzelf) zijn afgewezen en veroordeeld, hun kracht maken. Want diep van binnen weten ze precies wat ze doen. En waarom. Want goed voorbeeld doet goed volgen.
Als ouder of volwassene een goed voorbeeld geven aan kinderen kan wonderen doen voor hen. Ze nemen het vaak over. Dit komt ook voor bij huisdieren en voornamelijk bij honden. Als men deze een goede opvoeding geeft zal de hond ook naar behoren luisteren. Maar een goed voorbeeld kunnen we ook krijgen van onze kinderen. En daar staan we als volwassenen niet bij stil. Ze kunnen ons ook iets tonen laten aanvoelen. En juist dat maakt het zo prachtig om een kind al eens goed te observeren. Vind dan ook dat deze tekst tot nadenken zet. En dat we ook eens meer aandacht aan kinderen en jongeren mogen geven.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Waarom zelfzorg echt anders is dan zelfliefde (en hoe je zelfliefde ontwikkelt)
Herken jij jezelf in de 15 kenmerken in dit artikel? Dan heb je een tekort aan zelfliefde! Ja, óók als je heel goed voor jezelf zorgt. Want er is een groot verschil tussen uiterlijke en innerlijke self-care, zegt therapeut Nadine Carter. “Zelfzorg gestuurd door angst is géén zelfliefde.” Haar adviezen helpen jou om (meer) van jezelf te houden.
Een grote valkuil
Zelfzorg en zelfliefde liggen dicht bij elkaar. Bij zelfliefde zorg je sowieso goed voor jezelf, maar bij zelfzorg is het niet vanzelfsprekend dat je van jezelf houdt. Het is vaak een grote valkuil: je denkt dat je jezelf volledig liefhebt, omdat je goed voor jezelf zorgt. Maar wat is zelfzorg dan? Op welke manier zorg je goed voor jezelf?
Angst als drijfveer
We weten dat zelfzorg belangrijk is: op tijd rust nemen en naar ons lichaam en onze innerlijke stem luisteren. Dus kiezen we voor yoga, goede voeding, meditatie, ontspanning… Maar hier zit wel een addertje onder het gras. Want wat is jouw drijfveer voor deze zelfzorg? Houd jij wat je doet wel vol zónder deze self-care? Is deze zorg pure noodzaak, omdat je te veel ballen hooghoudt en te hard werkt? Is deze zelfzorg er dus, omdat het anders niet goed met je gaat? Omdat je anders niet kunt doen wat jij denkt dat er van jou verwacht wordt? Of wat je van jezelf verwacht? Zelfzorg gestuurd door angst is géén zelfliefde.
Innerlijke zelfzorg (heel anders dan uiterlijke zelfzorg!)
Je zegt meestal Ja, terwijl je Nee voelt. Wat kan het dan goed voelen om ‘eens even echt aan jezelf te denken en tijd voor jezelf te nemen’. Eindelijk lukt het jou om soms Nee te zeggen. Dit is een vorm van zelfzorg die noodzakelijk is na verloop van tijd. Hoe zou het zijn als jouw Ja en jouw Nee vanaf nu kloppen en overeenkomen met wat je werkelijk voelt? Hoe zou het zijn als je alleen díe ballen hooghoudt die echt van jou zijn? Hoe zou het zijn als je veel eerder rust neemt, en dus niet pas als het water je tot aan de lippen staat? Hoe zou het zijn als je opkomt voor jezelf, in plaats van jezelf terug te trekken? Dat is pas echte zelfliefde én de juiste zelfzorg. Ik noem het ‘innerlijke zelfzorg’. Innerlijke zelfzorg is zelfliefde. Beide maken dat uiterlijke zelfzorg, zoals massages, yoga of andere vormen van rust, een toevoeging zijn in plaats van noodzaak, een soort broodnodige revalidatie.
De 15 kenmerken dat jij zelfliefde tekortkomt
Gaan onderstaande punten over jou?
• Je voelt je onzeker. • Je durft niet (altijd) voor jezelf te kiezen. • Je wilt steeds aan de verwachtingen voldoen. • Je bent bang voor verlies en/of afwijzing. • Je mist verbinding met anderen en je verbindt je moeizamer dan je wilt. • Je komt niet of weinig voor jezelf op. • Je bent zelf je grootste criticus. • Je ervaart faalangst. • Je reageert je emoties en frustraties op de ander af. • Je kunt moeilijk tegen kritiek. • Je voelt je snel aangevallen. • Je ervaart gevoelens van eenzaamheid, wat je er ook aan doet. • Je voelt je (vaak) machteloos. • Je weet niet wat je moet doen op voor jou moeilijke momenten. • Je ervaart op voor jou moeilijke momenten gevoelens van paniek.
Wanneer jij jezelf in meerdere kenmerken herkent, dan is jouw zelfliefde niet optimaal. Jouw zelfzorg mag een innerlijke vorm gaan krijgen. Deze 6 adviezen helpen je hierbij.
6 Adviezen om zelfliefde te ontwikkelen en vergroten
Om van uiterlijke zelfzorg naar innerlijke zelfzorg te gaan, en van angst naar liefde, zijn er enkele stappen nodig. Elke stap brengt jou dichter bij jezelf en dieper bij je kern.
1. Onderzoeken waar je gestopt bent met van jezelf te houden
Deze eerste stap gaat over je kindertijd. Wat weet je daarvan? Wat maakte dat jouw zelfliefde stopte? Welke ervaring leidde hiertoe?
2. Innerlijk-kindwerk doen
Nu je weet waardoor je zelfliefde stopte, is het tijd om je innerlijk kind te helen en alles wat jullie ervaren hebben. Jezelf helen is jezelf liefhebben.
3. Aan de slag met angst voor verlies
Angst voor verlies zit zelfliefde het meest in de weg. Hoe minder bang je bent voor verlies, hoe beter jij alleen en met jezelf kunt zijn en hoe groter je zelfliefde. Angst voor verlies ontstaat in de vroegste kindertijd. Niet alleen door letterlijk iemand te verliezen als je opgroeit, maar ook door een traumatische geboorte. Of doordat je bijvoorbeeld een alleengeboren tweeling bent. Dan is het van groot belang dat je beseft dat je alles aankunt. Dat je ‘genoeg bent’. Dat je altijd aanwezig bent in jouw eigen ruimte voor jezelf en je kleine ik. Vanuit dit besef kun je stoppen met jezelf aanpassen.
4. De grootste fan van jezelf zijn
Let eens op hoe jij tegen jezelf praat. Hoe ga je om met jezelf? Wees je bewust van de toon. Wat verwacht je van jezelf? Draai het eens om: wees niet je grootste criticus, maar je grootste fan! Natuurlijk moet je wel eerlijk zijn naar jezelf, dan blijf je groeien, maar continu kritiek is niet opbouwend.
5. Compassievol omgaan met kritiek
Onderzoek eens hoe je reageert op het krijgen van kritiek. Ga je anderen dingen verwijten en jezelf verdedigen? Om kritiek te kunnen aanvaarden, heb je zelfliefde nodig. Hoe beter je in verbinding bent met jezelf, hoe meer je jezelf liefhebt. Hoe groter je zelfliefde, hoe minder het jou raakt wanneer je kritiek krijgt. Je hoort dan enkel het opbouwende, de les. Compassie voor jezelf op momenten van kritiek is belangrijk. Weten waardoor het ontstond wat je deed (waarop je kritiek kreeg), maakt dat je begrijpt waarom je reageerde zoals je reageerde. En zeg daarbij eens wat vaker tegen jezelf: ‘Als ik het anders had gekund, dan had ik dat wel gedaan.’ Dat maakt de weg naar groei vrij.
6. Je geboorte helen
Machteloosheid, paniek en niet weten wat je moet doen op moeilijke momenten… Het zet jouw innerlijke criticus op scherp en verlamt je of laat je vechten. Beide gaan voorbij aan zelfliefde. Dit zijn vaak geboortestukken waarin je op moeilijke momenten terechtkomt. Je lijf reageert exact vanuit de ervaring van toen – vandaar ook vaak de paniek die door je lijf gaat. Je kunt moeite hebben met ademhalen. Wanneer je weet hoe je geboren bent, kun je veel beter begrijpen wat er op momenten van paniek, machteloosheid en niet-weten gebeurt. Het is wat jij hebt ervaren toen je vastzat in het geboortekanaal; je raakte klem en ervoer ademnood. Op dat moment ontwikkelde jij de overtuigingen die je in het hier en nu zo goed herkent: ‘Het lukt me toch niet, laat maar, ik doe er niet toe, ik heb toch geen invloed.’ Of juist: ‘Ik moet vechten, anders gaat het fout.’ Hier stopte de zelfliefde al. Je geboorte helen is daarom essentieel wanneer je jouw zelfliefde wil vergroten. Houden van jezelf leidt uiteindelijk tot stoppen met je aanpassen. Tot Nee durven zeggen en je durven uiten. Stoppen met de liefste willen zijn. Stoppen met iets niet moeilijk mogen vinden of niet goed mogen doen.
Zelfliefde is belangrijk om je goed te voelen. Om goed in je vel te zitten. Zelfzorg is van belang om gezond te blijven. Niet alles uiterlijk maar ook innerlijk. Toch moeten beide afgestemd zijn op elkaar om je goed te voelen. Om goed in je vel te zitten. Ook spiritueel is het van belang dat men aan het lichaam denkt. Daarom is het zeker niet verkeerd om rustmomenten voor jezelf in te lassen om me time momenten in te lassen. Om ook te werken aan je lichaam. Wandelen Yoga meditatie zijn daarvoor aangewezen. We mogen niet vergeten dat soms het dagelijks leven stress met zich meebrengt. Dat vroeg of laat partner gaat spelen in en op je lichaam. Ook kan boosheid hierdoor ontstaan. En dan ben je met deze beide woorden uit balans. Dat het lichaam ook zal aangeven.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
“Ik bedoel er niets mee. Maar ik vind je heel knap, collega.” 10 do’s en don’ts om een compliment te geven
‘Ik vind je zo sexy’ is niet altijd gepast en ‘je bent de slimste persoon die ik ken’ gelooft niemand. Complimenten zijn krachtig, maar ook complex. Soms kan iets goedbedoelds ook onzeker maken, of erger, zeggen prof. Bart Soenens en ondernemer Gwen van Zaane. Op deze Complimentedag geven ze tien do’s en don’ts voor wie nooit meer mis wil schieten. “Als je dit zegt, creëer je een voedingsbodem voor faalangst.”
“I can live for two months on a good compliment”, zei schrijver Mark Twain ooit. Toch zijn we anno nu vooral bezig met wat er beter kan. “We zijn zuinig met waardering, nog het meest bij diegenen die ons het nauwst aan het hart liggen”, zegt Gwen Van Zaane. Ze richtte zestien jaar geleden samen met Bibi Smink het bedrijf Complimentenmeisjes op. Van bruiloften over teambuildings tot bedrijfsfeestjes fleuren ze de boel op met hun handgeschreven kaartjes. Intussen telt hun team een vijftigtal complimentenmeisjes én -jongens. “Complimenten geven en ontvangen, dat vraagt om kwetsbaarheid en dus lef. Ervan uitgaan dat een ander het wel weet is dan ook de makkelijkst weg. Maar gezien en gewaardeerd worden is een basisbehoefte. Binnen je (vriendschaps)relatie, familie en op het werk.” Hoe simpel zo’n lofuiting soms mag lijken, de psychologie achter waardering is tamelijk ingewikkeld, weet professor Bart Soenens. Hij doet aan de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Gent onderzoek op het snijvlak tussen ontwikkelingspsychologie en motivatiepsychologie. “Ik vind het soms angstaanjagend hoe een klein verschil in de formulering van een compliment een immens verschil kan maken voor de ontvanger. Het simpelweg goed bedoelen is soms helaas niet voldoende: ook dan kan je ongewild achter de schermen schade toebrengen.” Professor Soenens vergelijkt een compliment daarom met medicatie. “Het kan heel krachtig werken en ontzettend heilzaam zijn, zolang de dosering klopt en het op het juiste moment wordt ingezet. De manier waarop, de timing en de aard van het compliment bepalen dus of het werkt.”
“Ik vind je knap, collega.” Complimentjes op de werkvloer, kan dat wel?
Sinds #MeToo de wereld wakker schudde, zijn we ons meer bewust van onze sociale interacties. Een goede zaak, uiteraard. Al strooien we daardoor helaas ook minder met complimenten. Zeker op de werkvloer zijn we eerder terughoudend, uit angst om fouten te maken. Wat kan nog wel, en wat niet? Prof. dr. Liesbet Stevens, docent seksueel strafrecht en adjunct-directeur van het Instituut voor de Gelijkheid van vrouwen en mannen, bundelde in haar boek ‘Hoe legaal te flirten?’ al haar kennis over grensoverschrijdend gedrag. Ze roept op om je vooral niet in te houden als je intentie goed is, je geen vulgaire taal gebruikt en het compliment past binnen de context. Wil je iemand goed doen voelen, zonder bijbedoelingen of je macht bestendigen? “Op café, op het werk, op straat, bij jou thuis: op al die plaatsen gelden andere sociale regels. Complimenten op de werkvloer over je uiterlijk zijn nooit relevant. Uit de nationale seksisme-enquête die het Instituut lanceerde, blijkt ook dat 23 procent van de vrouwen en 13 procent van de mannen dergelijke complimenten van leidinggevenden onacceptabel vindt. Maar gaat het om een gesprek tussen collega’s die elkaar al langer kennen of elkaar ook buiten het werk om zien, dan kan er al wat meer.” Complimenteer je toch iemand over zijn of haar uiterlijk, zonder te willen flirten, dan kan je dat gewoon benoemen, vindt Liesbet Stevens. “Ik bedoel er verder niets mee, maar ik wil gewoon zeggen: ik vind je een heel knappe vrouw”, bijvoorbeeld. “Ik denk ook niet dat mannen daar meer bang voor moeten zijn dan vrouwen.” Maar zelfs als je intentie zuiver is en je compliment dus authentiek, dan kan het al eens mislopen. “Alles valt of staat met hoe je compliment overkomt op de ander. Sommige mensen houden van complimentjes, voor anderen voelt het soms ongemakkelijk. Reageert iemand niet zoals je had verwacht, besef dan dat je het best kan stoppen met complimenteren, hoe goed je intenties ook zijn. Vind je de situatie onduidelijk? Ga dan in gesprek. Vraag waar iemands grens ligt en respecteer die.”
Alle do’s en don’ts om een goed compliment te geven: “Dit is overdreven en werkt niet”
Klaar voor enkele waardevolle lessen in lofzang?
GEEF EEN PROCESGERICHT COMPLIMENT
Er bestaan drie soorten complimenten: je kan persoonsgericht complimenteren, focussen op de uitkomst van een activiteit of de sterkte van het proces zelf in de verf zetten. Dat je iemand slim noemt bijvoorbeeld, is een persoonsgericht compliment. Feliciteer je je kinderen met hun goede cijfers, dan focus je op het eindresultaat. Prijs je de werkstrategie van een collega om jullie targets te halen, dan geef je een procesgerichte pluim. Prof. Soenens: “Bij een compliment draait het erom dat je de ander informeert over zijn of haar sterke punten. De informatieve waarde van taakgerichte complimenten is veel groter dan persoons- of resultaatgerichte complimenten. Je krijgt erkenning voor jouw ingeslagen pad en concrete handvaten aangereikt. Dat vergroot je gevoel van competentie.”
PERSOONSGERICHTE COMPLIMENTEN
Persoonsgerichte complimenten vindt hij het meest tricky, zegt prof. Soenens. Natuurlijk kan het heerlijk zijn om knap of intelligent genoemd te worden. Maar er is een schaduwzijde. “Een compliment als ‘je bent een wiskundeknobbel’ kan dan wel een positieve shot zelfwaardering met zich meebrengen, het risico is dat je de indruk krijgt dat je je succes uitsluitend aan die persoonlijkheidskenmerken te danken hebt.” “Loopt het de volgende keer dan toch eens mis, dan denk je al snel ‘ik kan dit niet’. De zelfwaarde die je hebt opgebouwd na persoonsgerichte complimenten zakt zo als een kaartenhuisje in elkaar. Soms zakt het zelfwaardegevoel zelfs nog dieper dan ervoor. Een voedingsbodem voor faalangst. Je voelt je goed in je vel zolang alles als een trein loopt, maar komt al snel in een diep dal terecht als er obstakels opduiken.”
IEMAND OVERLADEN MET MOOIE WOORDEN
Goed bedoeld maar helaas niet altijd goed gedaan: we hebben de neiging om vooral mensen die al onzeker zijn te overladen met persoonsgerichte complimenten. Prof. Soenens: “We schieten in overdrive omdat we snel hun zelfwaarde willen opkrikken. Zo hou je hun instabiele zelfwaardegevoel echter ongewild mee in stand.”
COMPLIMENTEREN MET EEN VERBORGEN AGENDA
Prof. Soenens: “Met een evaluatief of controlerend compliment wil je iemand iets laten doen of in een bepaalde richting duwen. Je feliciteert je kind omdat het huiswerk maakt op de manier die jij verkiest, of een collega nadat hij jouw favoriete methode toegepast heeft. ‘Zie je wel dat je zo resultaat boekt’, is zo’n zin waardoor alarmbellen kunnen afgaan. Zo’n compliment wordt snel doorzien en motiveert bovendien niet. Integendeel, het kan kwaadheid of zelfs verzet ontlokken.”
OOG HEBBEN VOOR DETAIL
Kleine details, grootse impact. De reden waarom procesgerichte complimenten zo waardevol zijn, is omdat ze verwijzen naar specifieke gedragingen of strategieën. Gwen van Zaane: “Van een zin als ‘goed bezig!’ worden we natuurlijk allemaal blij. Maar maak je het persoonlijker, dan wordt het pas echt een liefdevol cadeau. We leven vandaag de dag zo gehaast dat we misschien wel voelen dat iemand ons raakt, maar niet helemaal beseffen waarom. Pak daar de tijd voor. Neem een ander — van een geliefde tot een wildvreemde — eens helemaal in je op en benoem vervolgens wat je voelt. Zeg dus niet dat je iemand aardig vindt, maar vertel ook waarom.”
OPGEBLAZEN COMPLIMENTJES
Oprechtheid, dat voel je. Pas daarom op dat je er niet net dat schepje te veel bovenop doet. “Het is onvoorstelbaar hoe jij dat afgehandeld hebt’ versus ‘Je bent de meest getalenteerde persoon die ik ken’: verschillende onderzoeken, zo ook van de Nederlandse professor Brummelman, hebben aangetoond dat opgeblazen complimenten vaak averechts werken, zowel bij kinderen als volwassenen. Prof. Soenens: “Je neemt zo’n compliment niet alleen minder snel aan omdat je het overdreven vindt, je kan daardoor ook het gevoel krijgen dat je non-stop moet presteren om recht te hebben op dergelijke lofzang. We zijn dan ook sociale dieren, we vinden het belangrijk wat anderen van ons vinden. Bij experimenten werd aangetoond dat mensen sneller opgeven na een opgeblazen compliment.”
COMPLIMENTEN OVER HET UITERLIJK
Helderblauwe ogen, een mooi figuur of volle lippen: een compliment over uiterlijk is niet zonder risico. “Je uiterlijk heb je voor een groot deel niet in de hand”, zegt Soenens. “Krijg je er een compliment over, dan blijft de informatieve waarde beperkt. Aan een positieve opmerking over een nieuw kledingstuk of kersvers geknipte coupe bijvoorbeeld heeft de ontvanger al meer, want daar heb je voor een stuk grip op. Maar dan nog kunnen dergelijke complimenten zorgen oproepen over zelfrepresentatie en hoe je overkomt op de buitenwereld.” “Richt daarom liever je blik naar binnen: complimenten over innerlijke kwaliteiten brengen de ontvanger meer in contact met zijn of haar eigenwaarde, standaarden en intern kompas.’
BOOST COMPETENTIE EN AUTONOMIE
Dankzij complimenten kan ons brein een nieuwe skill beter onthouden en herhalen, blijkt uit Japans onderzoek. Een compliment ontvangen triggert namelijk het corpus striatum, oftewel het beloningsgebied in de hersenen. Er wordt dopamine aangemaakt. Die neurotransmitters verhogen niet alleen ons geluksgevoel, ze helpen ons ook om het gedrag dat tot een beloning leidt te versterken. “Een goed gegeven compliment kan bijdragen aan een gevoel van competentie en autonomie”, bevestigt prof. Soenens. “Dat geeft je intrinsieke motivatie een boost. Wie intrinsiek gemotiveerd is, gaat bovendien diepgaander te werk: je zet automatisch je beste beentje voor.”
OVERBODIGE COMPLIMENTEN GEVEN
Kwistig zijn met complimenten, je kan er moeilijk tegen zijn. Toch is een pluim niet altijd op zijn plaats. Beeld je in: je (klein)kind slaat op een zaterdagmiddag enthousiast en volledig uit zichzelf aan het tekenen. Je bent positief verrast dat de gameconsole eindelijk eens onaangeraakt blijft en geeft een compliment: “Wat goed dat je eens iets anders doet dan gamen’” “Als de ontvanger al intrinsiek gemotiveerd is kan een compliment overbodig zijn”, zegt prof. Soenens. “Meer zelfs: je doet dan eigenlijk afbreuk aan de activiteit. In plaats van dat plezier primeert, krijgt je (klein)kind in dit geval misschien het gevoel dat wat hij doet vooral in jouw kraam lijkt te passen, dat het aan jouw normen moet voldoen. Soms kan je iets maar beter met rust en dus in zijn waarde laten.”
DE PLUIMEN OP JE HOED STEKEN
Volgens Christopher Littlefield, een Amerikaanse expert in leiderschap en waardering, voelt 7 op de 10 mensen zich ongemakkelijk bij het krijgen van een compliment. Maar de een kan al beter om met schouderklopjes dan de ander. Het is moeilijk om daar de precies de vinger op te letten, maar volgens prof. Soenens hebben mensen met een stabiel zelfwaardegevoel het er makkelijker mee dan mensen die onzeker zijn. Ze hebben voldoende zelfvertrouwen om te bepalen wat ze er zelf willen uithalen, wat ze overdreven vinden leggen ze naast zich neer. Onzekere personen voelen sneller schaamte. Ze trekken het compliment in twijfel en durven niet geloven dat het compliment oprecht is. Gun jezelf toch ook wat zonlicht, vindt Gwen. Over kritiek blijven we maar malen, terwijl we complimenten wegwuiven. “Pas ervoor op dat je complimenten niet gaat afzwakken of bagatelliseren. Je hoéft niet bescheiden te zijn. Dat is niet alleen zonde voor jou, het is bovendien niet helemaal fair naar de verzender toe. Daag jezelf uit en bedank in het vervolg de persoon die je een compliment gaf. Een compliment is als een geschenk: dan bedank je de gever toch ook?’
In een notendop
Bestudeer goed wat iemand kan en doet
Durf te benoemen, verras en wees oprecht
Maak het specifiek, dan voelt een ander zich gezien
Kijk verder dan je eigen smaak en je persoonlijke voorkeuren
Focus liever op de binnenkant dan de buitenkant
Doe het, je zal zien hoeveel goede energie je ervan krijgt!
Een complimentje krijgen is leuk. Maar het is hoe men het zegt. Zeker als het gaat over het uiterlijk. Dan moet men toch opletten dat de persoon dit niet al te persoonlijk opvat of er zelfs iets achter zoekt. Zoals voor wat zegt hij/zij dit. Ook het geven van complimenten kunnen anders zijn op een werkvloer in de vriendenkring of in familiekring. Op de werkvloer kan een compliment goed of slecht opgevat worden. Het is hier ook weer hoe en voor wat men een compliment wilt geven. Net zoals men vaak complimenten geeft over de kleding of haarkapsel. Complimenten geven of krijgen is zeker een uitdaging. Om niet verkeerd over te komen. Ben jezelf iemand die goed een compliment kan ontvangen en geven.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Partydrugs als ketamine en mdma als nieuw medicijn tegen zware depressie: “Onderzoeken tonen spectaculair resultaat”
Krijgen mensen met een zware depressie in de toekomst ketamine voorgeschreven? De psychiatrische zorgverlener PsyQ/Parnassia dient een groep patiënten deze partydrug toe als therapeutische behandeling. En de resultaten zijn indrukwekkend. “Zelfs voor mensen bij wie de vooruitzichten heel slecht waren, kunnen deze psychedelica heel goed uitpakken”, zegt onderzoeker en psychiater Jolien Veraart.
Niet alleen ketamine lijkt goed te werken bij mensen die al jaren zwaar in de put zitten, ook met andere psychedelische drugs worden opmerkelijke resultaten geboekt. Zo blijkt MDMA, het stofje dat de basis vormt van een xtc-pil, bijzonder effectief te werken bij wie aan een posttraumatische stressstoornis (PTSS) lijdt. De afdeling psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) doet sinds 2014 onderzoek naar de effecten van ketamine op patiënten die kampen met zware chronische of steeds terugkerende depressies. Het gaat om mensen die al heel wat behandelingen achter de rug hebben, maar allemaal zonder resultaat. In één van de drie instellingen waar het onderzoek van UMCG zich uitstrekt, PsyQ/Parnassia in Den Haag, wordt sinds drie jaar ketamine toegediend. Jolien Veraart deed voor haar doctoraat samen met haar collega’s diepte-interviews waarin zeventien cliënten vertelden over hun ervaringen met therapie in combinatie met ketamine. De meesten vonden het een overweldigende ervaring, al kost het vaak moeite de controle los te laten en zich over te geven aan de behandelingen. Bij het gebruik van ketamine raken patiënten in een trance, waarbij emotie, gedachten of waarnemingen buiten het eigen bewustzijn worden geplaatst. “Mijn idee is dat je tijdens de trip onbewust dingen in je hoofd oplost, dat je tot bepaalde inzichten komt”, zegt één van de geïnterviewden. Patiënten zeggen onverwacht intense en soms overweldigende, maar ook beangstigende ervaringen te beleven. Andere beschrijvingen die uit de interviews naar voren komen zijn ‘bizar’, ‘desoriënterend’, ‘een rollercoaster’, ‘een andere wereld binnengaan’ en ‘eeuwigheid ervaren’. De ervaringen zijn voor de één spiritueel, vredig en ontspannend, maar voor de ander ook vervreemdend, desoriënterend en beangstigend.
Psychotherapie helpt niet altijd
Jolien Veraart begeleidt als psychiater ook patiënten op de gesloten afdeling van de Depressiekliniek van PsyQ/Parnassia in Den Haag. “Depressies zijn één van de voornaamste veroorzakers van gezondheidsverlies en de belangrijkste oorzaak voor verzuimkosten”, zegt ze. “Eén op vijf mensen krijgt er tijdens het leven wel een keer mee te maken. We hebben effectieve behandelingen met medicatie en psychotherapie, maar toch knapt 20 tot 30 procent van de patiënten niet op met wat we tot nu toe kunnen bieden.” De opkomst van de twee gerelateerde medicijnen ketamine en esketamine heeft voor een doorbraak gezorgd, zegt Veraart. “Zelfs voor mensen bij wie de vooruitzichten heel slecht waren, kunnen deze psychedelica heel goed uitpakken.” Ketamine werd in de jaren zestig ontwikkeld en onder meer gebruikt als narcosemiddel voor paarden. Inmiddels hebben ook jongeren het goedje ontdekt als populaire drug op dansfeesten. Het snuiven ervan leidt tot een dromerige roes en een tripeffect. “Wanneer gebruikers een (te) hoge dosis ketamine nemen, kunnen zij in zeer sterke mate beleven dat er een scheiding optreedt tussen lichaam en geest (dissociatie) en het gevoel hebben (bijna) dood te gaan. Dit wordt een K-hole genoemd.” Om die reden moeten patiënten dan ook een goede begeleiding krijgen bij het medisch gebruik van ketamine of, in dit geval, de variant esketamine. “We kunnen niet zeggen: ‘Nu krijgt u wat esketamine toegediend, na twintig minuten kunt u wat bijwerkingen ervaren zoals duizeligheid, misselijkheid of een wazig gevoel en dan komen we over drie uur weer kijken.’ Het is ook belangrijk dat ze openstaan voor de andere staat van bewustzijn waarin zij terechtkomen, want het kan heel heftig zijn.”
Positief effect na een paar uur
De belangstelling voor tripmiddelen of psychedelica in de wetenschap is niet nieuw. Al in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw experimenteerde de psychiatrie in de Verenigde Staten met de toepassing van ketamine, lsd of psilocybine, de actieve stof in truffels en paddo’s. Ook destijds waren er bemoedigende signalen. Maar toen president Richard Nixon in 1971 zijn war on drugs begon en psychedelische drugs op één hoop veegde met zeer verslavende middelen als heroïne, kwam ook een abrupt einde aan de onderzoeken. Begin deze eeuw werden in Amerika de eerste studies op dit terrein weer opgepakt. Opvallend is dat bij de patiënt al na een paar uur een positief effect optreedt dat dagen of soms weken kan aanhouden. Dat is veel sneller dan met antidepressiva, waar het minimaal drie tot vier weken duurt voordat er iets gebeurt. “Deze behandeling kan heel erg effectief zijn”, zegt Veraart.
Prijzige neusspray
Er is nog vervolgonderzoek nodig naar de langetermijneffecten van ketamine op het brein en andere organen, zoals de blaas, lever en nieren. Om daar meer over te weten te komen, verzamelen instellingen gezamenlijk gegevens over het effect van ketaminebehandelingen. Farmagigant Johnson & Johnson heeft een neusspray ontwikkeld waarmee patiënten de behandeling kunnen ondergaan. Nadat de Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit FDA het middel in 2019 al goedkeurde, gaf ook Europa intussen groen licht. Maar een behandeling met deze medicatie is prijzig; per patiënt gaat het al snel om tienduizend euro per jaar. Hoewel ketamine, MDMA en paddo’s vrij eenvoudig op de niet-legale markt verkrijgbaar zijn, raadt Veraart af om thuis te gaan experimenteren. Des te belangrijker is het volgens haar dat therapeutische behandelingen met psychedelische drugs snel en algemeen beschikbaar worden voor mensen die dat het hardst nodig hebben. “Zeker nu de patiënten weten dat er een middel bestaat waar ze mogelijk baat bij kunnen hebben.”
Wat is ketamine lees hier Wat is mdma lees hier. Het kan misschien goed werken maar zit men hier niet met ups en downs. Net als bij antidepressiva. Eens ze zijn uitgewerkt kan men in een diep dal vallen. En daar moet men toch rekening mee houden ook naar lange tijd gebruik. Tast het geen andere organen aan. Of ook de bijwerkingen moeten zeker besproken worden. Het is maar te hopen dat bepaalde zelf niet gaan experimenteren. Hier moet een goede deskundige begeleiding bij horen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Als men dit niet gekend of gekregen heeft als kind ga je het zoeken. Als je ouders op momenten geen goedkeuring geven in iets zal je dat op latere leeftijd niet kennen of gaan opzoeken. Basisbehoeften zijn belangrijk om een goed en krachtig zelfbeeld te ontwikkel en te hebben. Een basisbehoefte heeft ook te maken met eigen liefde en liefde kunnen geven. Men heeft er ongeveer een 12 tal echt in het leven nodig.
Zorg en verzorging. Vertrouwen. Begrip. Acceptatie. Respect naar alles toe. Bewondering. Bevestiging. Waardering. Erkenning. Goedkeuring. Geruststelling. Aanmoediging.
Als men als kind dit niet ontvangen heeft van je ouders ga je eigenlijk op latere leeftijd een blokkade vormen. Je wordt geraakt je voelt pijn en emoties verdriet. Op zo een moment zou men zich laten meeslepen. Eigenlijk tegen je wil in je iets laten doen. Dit maar om die behoefte te voelen op dat moment. Neem bijvoorbeeld goedkeuring. Je wilt je best doen voor iedereen maar je schuift jezelf naar achter. Juist omdat men nooit tegen je gezegd heeft hoe goed je ergens in bent. Op zo een moment zou heb je van jezelf een laag zelfbeeld en dat maakt als iemand dan iets moois of leuks tegen je zegt dit ook snel in je gevoel gaat voelen. Denk maar bij iemand die zegt wat ben je mooi en gelijk zijn armen om je heen legt. Op zo een moment weet je dan niet wat te doen omdat je eigenlijk niet die behoefte gekend hebt en niet assertief kan zijn om nee te zeggen. Want je voelt je mooi op zo een moment. Je voelt dat je iemand bent. Je voelt je gelukkig. Maar eigenlijk op een manier dat niet echt goed is. Als men sterk genoeg is en leert hoe je een basisbehoefte aan jezelf kan geven ga je merken dat je andere gedragspatronen gaat ontwikkelen. Men gaat controle proberen te krijgen over de situatie. En dat is het belangrijkste. Dan mag je niet laten leiden door anderen of aandacht vragen van anderen. Om maar die goedkeuring te krijgen. Wees niet bang voor het woord afkeuring. Ook dat moet je leren accepteren als volwassene persoon. Twijfel nooit aan jezelf en spreek steeds met liefde naar jezelf. Soms kunnen deze vragen helpen om voor jezelf goedkeuring aan te voelen. Voel je je zeker over jezelf? Wat keur je af in jezelf? Wat keur je af in de ander? Van wie heb je de basisbehoefte goedkeuring gemist? Welke emotie roept het bij je op? Herken je deze emotie ook bij jezelf toen je nog kind was? Kan je jezelf de basisbehoefte goedkeuring geven? Hier zit ook het woord liefde in naar jezelf. Want ook dat is een van de eerste basisbehoefte die men nodig heeft als mens. Liefde in heel het woord. Zo ook liefde aan jezelf kunnen geven. Ken je dat niet kan je het ook niet delen en dat is met heel wat basisbehoeftes. Net zoals seks en sensueel een basisbehoefte is. Maar dit alleen kan delen als men het eigen lichaam kent en alles doet waar men volledig achter staat. Hier komt het woord vertrouwen dan heel hard naar voren. Ook vertrouwen in jezelf hebben om het aan jezelf te geven. Er is totaal niets mis met deze behoefte. Omdat het een gevoel is. En zelfs goed voor jezelf kan zijn om de hand aan jezelf te leggen. Of samen met je partner te delen. Een goede affirmatie is: – Ook al heb ik de goedkeuring van mijn ouders nodig, ik weet dat ik het zelf kan want ik ben sterk, ik accepteer mezelf en hou van mezelf tot op het aller diepste niveau van mijn zijn. – Ik geef mezelf goedkeuring voor alles wat ik doe en wat ik kan. Diep van binnen weet ik dat ik oké ben.
Spiritueel kan men er dan nog aan toevoegen dat wat je nodig hebt om jouw eigen leven te leiden. Dat krijg je niet mee van je ouders. Omdat men eigenlijk spiegelt wat je ouders meegeven. Bepaalde dingen moet je echt zelf leren. Zoals assertief zijn liefde kennen en geven. Het woord nee kunnen uitspreken. Wat op je pad komt of is lessen zijn. Ook dat kunnen bepaalde behoeftes zijn die je nodig hebt om te groeien. Ben je iemand die alle nodige basisbehoeftes heeft en ook gebruikt.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
25 productieve en positieve manieren om met kritiek om te gaan
Hoe je het ook bekijkt, kritiek is een oordeel. En de meeste mensen zijn voor allebei niet zo goed in het omgaan met of accepteren ervan. Het is waarschijnlijk maar een piepklein percentage van de wereldbevolking dat eerlijk kan zeggen controle te behouden over hun zelfbeeld als ze te horen krijgen wat er mis is met ze. De kritiek zelf hoeft lang niet zo pijnlijk te zijn als de manier waarop het wordt gegeven of als de persoon die het geeft. Af en toe is het zelfs de ontvangende persoon die alles compleet uit hun verband trekt. Het is echter belangrijk om te erkennen dat niet alle kritiek in hun essentie waar zijn of pijnlijk zijn. Veel kritiek kan juist behulpzaam zijn als je ze met een open houding benadert, los van de manier waarop de kritiek je is aangeleverd. Eén feit over het leven dat veel mensen niet lijken te snappen is dat we niet iedereen tevreden kunnen stellen. Niet iedereen zal ons een staande ovatie of klop op de schouder geven als we het echt wel verdienen. Er zullen altijd mensen zijn die twijfelen, jaloers zijn, pessimistisch zijn en van nature critici zijn. We kennen allemaal wel van dat soort mensen in ons huis, onze familie, gemeenschap, op ons werk, op sociale bijeenkomsten – noem maar op. Hoewel het niet het doel van je leven is om zoveel mogelijk tevreden te stellen ten koste van je eigen geluk, zul je beter op ze kunnen reageren als je leert hoe je hun aangeboren neigingen het beste kunt erkennen. Reageren, en niet een automatische reactie, leidt je tot een gezondere houding als je oog in oog staat met verlammende kritiek.
Hieronder vind je 25 simpele en toch ontzettend handige manieren om jezelf te trainen om positief te reageren.
Erken de voordelen van kritiek
Kritiek kan dienen als de vruchtbare grond waaruit onze persoonlijke groei voortkomt. Het leert ons niet alleen om bescheiden te blijven, het geeft ons ook een kijkje in de perspectieven van andere mensen. Het dient als feedback die ons kan helpen te verbeteren hoe we onszelf gedragen of hoe we in de toekomst een bepaalde handeling zullen uitvoeren.
Luister
Laat mensen uitspreken. Het is belangrijk om eerst aan te horen wat ze te zeggen hebben. Door te luisteren kun je beter evalueren waar de kritiek echt over gaat. Let op de woorden die ze gebruiken. Misschien is de persoon gewoon nieuwsgierig en is er geen sprake van kritiek. Het is belangrijk dat je luistert voordat je antwoordt – we willen de situatie niet erger maken door de intentie achter de woorden verkeerd te begrijpen.
Bepaal of de kritiek constructief of destructief is
Er bestaat een verschil tussen goede kritiek en slechte kritiek, en ons leven wordt een stuk makkelijker als we een onderscheid kunnen maken tussen die twee. Soms is kritiek opbouwend, wat wil zeggen dat het bedoeld is om je te helpen iets beter te doen. Ze bevatten altijd een les of een realisatie waardoor je jezelf wilt verbeteren als persoon. Afbouwende kritiek is iets heel anders. Deze kritiek is erop gericht iemand neer te halen, niet om ze aan te sterken. Dat komt des te heftiger aan als de persoon die het uit iemand is waar je veel respect of waardering voor hebt. Natuurlijk wordt niet alle opbouwende kritiek verpakt in cadeaupapier met een mooi strikje, daarom moet je je op de inhoud richten. Kijk of er iets in zit waar je van kunt leren. Nogmaals, hoe je de dingen interpreteert, wat je van de situaties leert en hoe je erop reageert zijn de belangrijkste aspecten.
Vat kritiek nooit persoonlijk op
Dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Het is moeilijk om bepaalde kritiek los te koppelen van een specifieke handeling, output of gedrag van de persoon in haar geheel. We kunnen niet altijd op ons best zijn, en zelfs als we dat wel zijn, dan zijn er altijd wel critici. Hoe moet dat dan als we op ons slechtst zijn?
Nadat je de opbouwende van de afbouwende kritiek hebt gescheiden, is het belangrijk dat je herkent waar de kritiek op gericht is: iets wat je zei of iets wat je deed, niet op wie je bent als persoon.
Reageer niet vanuit woede of bitterheid
Adem in. Adem uit. Blijf kalm en evalueer de situatie. Kalm en beheerst blijven is geen teken van onderdanigheid. Het laat zien dat je je emoties niet de baas laat zijn. Een voortijdige reactie maakt alles alleen maar erger of leidt ertoe dat je goedbedoelde kritiek negatief opvat.
Stel je niet defensief op
Denk niet dat je altijd je reputatie moet redden en jezelf moet verdedigen. Denk niet dat je geen schuld mag dragen of niets fout mag doen. Luister en blijf kalm. Zelfs als de kritiek afbouwend is, kun je er nog naar luisteren en het je niets laten doen. Laat de persoon uitspreken en ga verder.
Erken en accepteer je tekortkomingen
Accepteer het feit dat je niet perfect bent. Evalueer jezelf nadat je luistert. Kijk of er iets was wat je beter had kunnen doen. Neem af en toe de tijd om naar je tekortkomingen te kijken. Iedereen maakt wel eens foutjes; wat belangrijk is, is dat we van die fouten leren en onszelf elke dag weer uitdagen om het beter te doen en beter te zijn.
Geef anderen niet de schuld
Betrek andere mensen niet bij de situatie alleen maar zodat je je beter kunt voelen of onder je fouten uit kunt komen. Dat zorgt vaak voor meer spanning en verslechtert de situatie. Als het een misverstand is, leg jezelf dan uit op een ander moment, zeker als je merkt dat je emoties in het rood komen.
Verontschuldig je als je het fout hebt
Als je weet dat je het fout hebt, is ‘sorry’ je beste vriend. Nederigheid verzacht bijna iedere pijn en belediging. Door als eerste een situatie te bedaren en je nederig op te stellen, is het vaak niet meer nodig om kritiek te uiten, omdat je je fouten al erkent hebt.
Reageer met elegantie
Dit is een houding die je gewoon kunt oefenen en kunt leren beheersen. Ongeacht de situatie, zelfs als je het een keer met de criticus eens bent: reageer met elegantie – op een elegante manier en met elegante woorden. Deze eigenschap zie je veel bij volwassen individuen. Ze laten zich niet gemakkelijk van hun stuk brengen door negatief nieuws en kunnen zelfs op een vriendelijke en elegante manier reageren.
Stel vragen
Wees niet bang om vragen te stellen – vooral open vragen. Vraag voor mogelijke suggesties voor verbetering. Dat lat zien dat je oprecht bent en graag wilt leren.
Wees eerlijk
Eerlijkheid zie je tegenwoordig maar zelden. Mensen zijn tot alles bereid om de omvang van een fout te verhullen om maar geen verantwoordelijkheid te hoeven nemen. Hoe verleidelijk dat ook mag zijn, het is beter om jezelf richting de kant van eerlijkheid te pushen. Liegen maakt de situatie alleen maar erger, en als ze erachter komen, zorgt het voor een heleboel meer problemen.
Laat je nooit kwetsen
Je hoeft echt niet een hele afbouwende sessie te zitten lijden als het duidelijk is dat men je alleen maar wilt aanvallen, en je niet wilt helpen. Hoe belangrijk het ook is om te luisteren, het is ook belangrijk om te bepalen wat je niet pikt van anderen. Als je de kritiek als kwetsend ziet, dan kun je dit op een kalme manier duidelijk maken. Als men daarna gewoon doorgaat, dan kan niemand het je kwalijk nemen dat je het de rug toekeert.
Gebruik alleen humor als het toepasselijk is
Dit hangt af van wie de kritiek uit. Als het iemand is die je vertrouwt of waar je een goede relatie mee hebt, dan kan het gebruik van humor de sfeer wat verlichten. Grote kans dat je gesprekspartner zich niet comfortabel voelt bij het geven van de kritiek, maar zich genoodzaakt voelt voor jouw bestwil.
Zeg dankjewel
Oftewel: reageer met elegantie. Hoewel kritiek pijn kan doen op de korte termijn, zijn de lessen die je ervan leert mogelijk je hele leven of nog langer nuttig. Wees dankbaar dat mensen genoeg om je geven om je fouten uit te wijzen. Daarmee voorkomen ze misschien wel dat je vaker de fout in gaat.
Ga op zoek naar overeenkomsten en patronen
Krijg je keer op keer dezelfde kritiek van verschillende mensen, dan is het hoog tijd om eens naar je persoonlijkheid te kijken. Verbeter jezelf op die terugkomende punten. Onze gewoontes bepalen wie we zijn. Laat een onbewuste of hardnekkige gedraging niet bepalen wie je bent.
Help anderen ook
Help andere mensen groeien door hen ook opbouwende feedback te geven. Kritiek die je geeft in een veilige en gepaste omgeving kan een wereld van verschil betekenen voor iemand die de ruwere versies heeft meegemaakt. Misschien zet je zelfs wel de standaard voor hoe je op de juiste manier kritiek geeft, en help je ze dus meer dan je van plan was.
Ontspan jezelf
Al dat denken, verwerken en een sterke grip houden op je zelfbeheersing en je zelfbeeld kan behoorlijk vermoeiend zijn. Blijf niet in die bubbel, vooral niet als je iemand bent die eindeloos de details en emoties herkauwt. Eindig op iets vrolijks door even te ontspannen. Ik heb geleerd dat meditatie geweldig werkt als je je hoofd wilt ontspannen.
Gebruik kritiek als motivatie
Het accepteren en erkennen van kritiek zijn al grote stappen in je persoonlijke groei. Maar om er het meeste uit de situatie te halen is het belangrijk dat je er ook iets aan doet en de nodige stappen neemt om te verbeteren. Gebruik de feedback als motivatie op die reis.
Probeer niet iedereen te pleasen
De meeste mensen hebben een afkeer tegen conflict, maar soms is het onontkoombaar. Onze verschillen zullen af en toe botsen, en door je in allerlei bochten wringen om iedereen te pleasen verlies je alleen maar wie je bent. Laat de kritiek maar komen en stijg er vervolgens bovenuit.
Behoud je relaties
Relaties zijn zo fragiel dat sommige mensen besluiten om alle eerlijke kritiek weg te laten. Dat is niet gezond, omdat mensen uiteindelijk exploderen door alle gebottelde emoties die ze niet naar buiten laten. Begrijp dat je het soms niet met elkaar eens bent als het gaat om persoonlijke dingen en het zal je lukken om niet over de breuklijn te stappen.
Wees niet bang om te falen
Op je weg door het leven zul je gegarandeerd fouten maken en tegenkomen. Dat is oké, omdat dat precies is wat je nodig hebt om je te ontwikkelen en om te leren. Wees niet bang om te falen, zie het als het beginpunt voor verandering.
Focus je op je doelen
Laat kritiek je er niet van weerhouden je dromen waar te maken. Onthoud je doelen en richt je daarop. Gebruik de feedback als hulpmiddel, als verkeersbord, een duwtje in de rug of een handje omhoog; alles wat je helpt om te bereiken waar je heen wilt.
Laat je zorgen en angsten los
Draag kritiek niet als een last op je schouders, en laat je angst voor kritiek je er niet van weerhouden authentiek te leven. Als je continu bang bent voor de mening van anderen, dan kost dat je meer dan wat alleen de kritiek je zou kosten. Doe jezelf dat niet aan.
Merk verbeterpunten op
Het uiteindelijke doel van kritiek na zelfreflectie is actie ondernemen. Op onze weg door het leven leren we onszelf beter kennen. Daardoor kunnen we opmerken hoe we onszelf kunnen verbeteren voordat anderen ons dat uitwijzen. Nu hebben we zo ongeveer duidelijk hoe kritiek een cruciale rol kan spelen in hoe we kunnen worden wie we willen en moeten zijn. Oefen goed om met kritiek om te gaan en gebruik alle kritiek in je voordeel.
Allemaal krijgen we wel af te rekenen met kritiek. Die kan zowel opbouwend zijn als negatief. Toch kan men er altijd wel iets uit leren. Het is juist hoe men het naar zich toe trekt. De opsomming vind ik wel geslaagd hier. Voornamelijk wees niet bang in beide gevallen. De bouwende kritiek kan je alleen maar gerust stellen dat je goed bezig bent. In het ander geval kan je voor jezelf bekijken of het terecht is en of men zelf iets kan veranderen. Het is ook hoe het tegen je gezegd wordt dan belangrijk is. Net zoals hier ook lichaamstaal belangrijk is. Zoals beschrijven staat is het een oordeel. Maar dat is wat de persoon ervan vind die kritiek geeft. Betrek het daarom niet naar je gevoel. Want vaak worden deze mensen er ook mee gepest. Kan je het nu nog niet. Ik heb het al 10 uitgelegd. Ik kan het beter zelf doen. Dat zijn zo van die uitspraken die op je gevoel kunnen spelen. Of deze in positieve zin. Je bent goed bezig. Zie je wel je kan het. Soms even naar elkaar luisteren kan helpen. Kritiek zal nooit weg te denken zijn in ons leven. Gaat het niet over je werk dan is het wel over je lichaam je kleding je partner of de opvoeding die je geeft. Weet altijd wat jezelf doen daar leer je van. En soms moet je met je ogen stelen om iets te weten te komen. De wijzende vinger die vaak gebruikt wordt bij kritiek zijn er dan wel vier die naar de persoon zelf wijzen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Zo kom je vanuit een onbestemd gevoel weer terug bij jezelf
Ken je dat, dat je zo’n onbestemd gevoel hebt? Je voelt je niet fijn, niet lekker in je vel, maar je weet niet goed waarom. Misschien voelt het alsof je iets wilt veranderen in je leven, of het zelfs radicaal om wil gooien. Maar wat moet je met dat gevoel? Soms geef je het gevoel aandacht en soms zet je het even opzij. Totdat het er opeens weer is. Je vraagt het universum welke stappen je kunt zetten. Je krijgt geen antwoord. Je wordt ongeduldig en je weet niet wat je met de situatie aan moet. Je wilt er iets aan doen, maar waar begin je?
Je ware zelf herontdekken
Diep in je hart weet je wie je bent. Door gebeurtenissen in je leven kan het voelen alsof je dit volledig kwijt bent. Deze gebeurtenissen geven je juist de kans om naar binnen te keren, te voelen en alles te laten gaan wat niet meer bij je hoort. Jezelf terugvinden of leren kennen wie je echt bent, vraagt om reflectie en tijd voor jezelf. In de stilte kom je tot jezelf, creëer je rust op fysiek, emotioneel en mentaal vlak. Hierdoor sta je in verbinding met je hart. Je hart is de navigator in je leven. Door stilte momenten ervaar jij, zonder alle ruis om je heen, wat jij echt wilt en dat beeld wordt steeds duidelijker voor je. Ik neem je mee aan de hand van een voorbeeld: Jasmijn heeft na een scheiding haar leven weer opgepakt. Ze heeft een goede baan, ze heeft nieuwe vrienden en gaat weer naar de sportschool. Door de scheiding was de basis van haar leven uit balans en dit heeft ze stap voor stap weer opgepakt. Ze stelde zichzelf de vraag: ‘Hoe wil ik mijn leven inrichten?’ Doordat Jasmijn alleen woonde, kon ze goed nadenken over wat zij nu zelf echt wilde. Aan de hand van haar nieuwe normen en waarden heeft ze het leven gecreëerd dat zij graag wilde.
Bewustwording van jouw innerlijke wereld
Hoe meer jij je bewust wordt van wat er zich in jouw innerlijke wereld afspeelt, hoe beter jij voor jezelf kunt bepalen hoe jij met situaties om wilt gaan. De buitenwereld spiegelt namelijk jouw gedrag. Als je dat in de gaten hebt, dan word je je op dat moment bewust van wat jij kan aanpassen. Je kunt alleen jezelf veranderen en als je dat doet, dan merk je dat de buitenwereld opeens zachter naar je reageert. Jasmijn had de basis van haar leven op orde. Waar ze op haar werk tegenaan liep, was dat ze in groepen zichzelf het liefst onzichtbaar maakte. Het gevoel dat Jasmijn had en dat ze ook uitstraalde in groepen zorgde ervoor dat ze vaak werd genegeerd. In eerste instantie was ze boos op haar collega’s. Toen de boosheid was gezakt en Jasmijn inzoomde op haar gevoel, kwam ze erachter dat ze vanuit haar vorige relatie gewend was om andere mensen op de eerste plek te zetten. Jasmijn ging aan de slag met haar mindset. Door haar gedachten, emoties en acties te veranderen, begonnen mensen op haar werk haar te zien zoals ze was. Hoe meer jij je bewust wordt van jouw innerlijke wereld en jij weet om te draaien hoe jij dingen ziet, hoe meer jij krijgt in je leven wat je echt wilt.
Het aanpakken van je kernblokkades
Als jij je stilte momenten hebt gezocht, voor jezelf de diepte ingegaan bent en ingezoomd hebt op je emoties, maar je onbestemde gevoel maar niet weggaat, is het tijd om je kernblokkades aan te pakken. Een blokkade is letterlijk een verstoring in de energiestroom in je lichaam. Een blokkade ontstaat door een onverwerkte emotionele gebeurtenis. Op het moment dat je iets niet leuk vindt of als onprettig ervaart, ontstaat er een geblokkeerde cel in je lichaam. Stel je voor dat mensen je uitlachen bij het geven van een presentatie. Je wordt rood en je wilt het liefst door de grond zakken. Deze emoties duw je weg en de cel met die energie zet zich vast in je lichaam, zonder dat jij je hier bewust van bent. Een aantal weken later geef je weer een presentatie. Je maakt een blunder en mensen lachen je opnieuw uit. Je voelt je enorm vervelend over deze blunder. Je merkt dat je reactie hierop intenser is dan de eerste keer. In deze situatie sla je in dezelfde cel deze energie weer op. Dat betekent dat om de eerste cel van de energie nu, een tweede cel zich heeft vastgezet in je lichaam. De cellen verbinden zich als het ware met elkaar en worden groter bij elke situatie die je met emotie, gedachte en overtuiging daaraan koppelt. Een kernblokkade zit dieper en stamt uit vorige levens. Door deze kernblokkade weg te halen, kom jij thuis bij je ware zelf. Deze kernblokkades kan je alleen samen weghalen met een healer vanwege de energie die vrijkomt. De energie die vrijkomt is vaak intens, waardoor dit begeleiding nodig heeft zodat de oude energie liefdevol losgelaten kan worden en jij in je kracht blijft.
3 tips voor dagelijkse verdieping in je leven
Ik deel graag nog drie tips met je om je verder te helpen om zelf aan de slag te gaan met de verdieping en verrijking van je leven:
1. Vertrouw in het moment en laat alle controle los. Je reageert spontaan op situaties die goed voor je voelen in plaats van te reageren vanuit angst. 2. Doe dingen just for fun, geniet in het moment en laat het kind in jou naar boven komen. Genieten is leuk en geeft je creatieve en nieuwe inzichten. 3. Observeer wat andere mensen zeggen en doen en laat het oordelen zo veel mogelijk los. In plaats daarvan leg je de focus op jouw verlangens. Door dit te doen, houd je meer tijd over voor wat voor jou belangrijk is.
Welke stappen kan jij zetten voor meer verdieping en verrijking in jouw leven?
Bij jezelf komen is dingen ook kunnen loslaten als het nodig is. Met loslaten bedoel ik dan ook wees geen control freak voor jezelf. Want een controle op jezelf leggen is eigenlijk te perfect willen zijn. En niemand is perfect. Juist dat is een gedachten dat maakt dat je niet tot bij jezelf kan komen. In het leven van alle dag moet je genieten en kunnen genieten. Plezier kunnen maken zelfs op je eentje. Ja je mag jezelf ook wel eens uitlachten om dingen die je doet. Om bij jezelf te komen moet je ook durven tijd te maken of vrijmaken voor jezelf. Even alles loslaten van gezin of partner om jouw ding te kunnen doen. Men gaat merken dat dit voor jezelf ten goede komt. Men gaat zich beter in je vel voelen. Wat er ook maar gebeurd bekijk het altijd van een positieve kant. Ook al kan dit even moeilijk zijn te aanvaarden. Maar ook dan kom je snel terug bij jezelf. En weet niet iedere dag is hetzelfde geen enkel leven is hetzelfde. Dus spiegel je niet naar anderen om jezelf erin te verliezen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Sneller boos op de kassierster, ober of klantendienst? Dit is waarom velen van ons een korter lontje hebben
Werknemers in de dienstverlening krijgen het de laatste tijd zwaar te verduren: volgens onderzoek werken we onze frustraties alsmaar meer uit op mensen als kassiersters, obers of medewerkers van de klantendienst. Psychologen zien duidelijke redenen voor dat kortere lontje van ons. “Die onderstroom van stress heeft de neiging om te ontploffen tijdens alledaagse taken.”
Je geeft het misschien niet graag toe, maar de kans is groot dat ook jij onlangs een klantendienstmedewerker, ober, steward of kassierster hard aanpakte. Onderzoekers van het Britse Institute of Customer Service zagen het aantal klachtmeldingen door dienstverleners sinds 2020 immers drastisch toenemen. En dat valt volgens experten perfect te verklaren.
Maak jij je schuldig aan de zondeboktheorie?
De Amerikaanse gedragsanalist Reena Patel zegt dat wij, mensen, over het algemeen minder flexibel zijn dan we denken. “Worden routines doorbroken of lopen de dingen niet zoals verwacht, dan veroorzaakt dat een natuurlijke angstreactie”, reageert ze bij de Britse BBC. Die lange rij bij de koffiebar lijkt onbenullig, maar in plaats van een snelle koffie te halen, ben je 30 minuten kwijt. Je hele dagplanning schuift op en je stress stijgt. “Dat creëert een drukvat dat niet veel nodig heeft om te ontploffen”, zegt Patel. “Stel je voor dat, na die koffie, je vertrouwde artikelen in de supermarkt ook plots flink duurder blijken te zijn. Dat vergroot alweer je gevoelens van frustratie, zorgen en angst”, zegt de Canadese Melanie Morrison, hoogleraar psychologie. “Die onderstroom van stress heeft de neiging om over te koken tijdens alledaagse taken. Dat gebeurt zelfs bij mensen die gewoonlijk kalm en lief zijn.” Maar waarom komt die ober dan in de vuurlinie terecht en geen familielid? “Mensen die in de dienstverlenende sector werken, hebben vaak niet zoveel macht. Dat maakt hen makkelijkere doelwitten.” In psychologiekringen wordt dat fenomeen de zondeboktheorie genoemd. “Het is natuurlijk onzin om jobs hoger of lager op de ladder te plaatsen, maar sommigen trappen wél in die val en nemen aan dat ze superieur zijn”, zegt Patel.
Gezondheidsproblemen, politieke strubbelingen, de economische uitdagingen waar we voor staan… Het heeft allemaal een verergerend effect.
En zelfs zonder superioriteitsgevoel blijkt het makkelijk om je frustraties bot te vieren op een vreemde. Je hebt immers niets te verliezen. Explodeer je op het werk of thuis? Dan zal je nadien de brokken moeten lijmen. Maar die medewerker van dat telecombedrijf hoef je nooit meer onder ogen te komen.
Zijn we menselijke interactie wat verleerd?
Hoe meer het slechte nieuws zich opstapelt, hoe lastiger we stressvolle gebeurtenissen kunnen verwerken. Het hoeft niet te verwonderen dat covid en al het nieuws over Rusland ons lontje behoorlijk ingekort hebben. “Gezondheidsproblemen, politieke strubbelingen, de economische uitdagingen waar we voor staan… Het heeft allemaal een verergerend effect.” De wereld is in chaos, mensen staan op scherp en zoeken naar een gevoel van controle. Dat kan misplaatste woede veroorzaken. Het helpt te verklaren waarom het verbale geweld tegen servicemedewerkers zo’n scherpe piek ziet. Onze botte houding kan volgens Morrison ook een signaal zijn dat we menselijke interactie ietwat verleerd zijn, na die lange lockdowns waarin we contacten vermeden. Maar het kan ook dieper zitten dan dat. Mogelijks voelen velen zich nog steeds beroofd door de pandemie en ervaren ze een diepere woede voor bedrijven en organisaties die niet meer zo sympathiek lijken als gedacht.
4 tips om níét te ontploffen tegen vreemden
Ook zonder een pandemie of oorlog zullen er altijd stressfactoren zijn die ons potje kunnen doen overkoken. Dat is het slechte nieuws. Het goede nieuws is dat er wel manieren zijn om je onbeleefde uitbarsting tegen te houden voor hij plaatsvindt, of om de situatie in ieder geval snel te ontmantelen. “Eerst dit: als je zelf al eens uit je rol viel, maakt dat van jou geen slecht persoon”, zegt Patel. “We maken als mens nu eenmaal niet altijd de beste keuzes. Wel kan je beslissen om het voortaan anders te doen, zodat je stressexplosies vermijdt.” Zelfs een simpele verandering als ’s ochtends 10 minuten eerder opstaan om wat marge in je dagschema te voorzien, kan helpen. “Flexibiliteit is een vaardigheid die je kan trainen. Je hebt variatie nodig in je leven. Als je daarop oefent, ben je niet meer zo van streek als het onverwachte zich voordoet.” Neem bijvoorbeeld niet elke dag dezelfde route naar het werk, zegt Patel. Pendel eens met de trein en laat de auto staan, bestel een andere koffie dan je gewoon bent,… Zo simpel kan de weg naar verandering zijn. Neemt de frustratie toch de bovenhand? Je ergernissen inslikken is niet per se nuttiger, maar onthoud dat je ook kan ventileren zonder uit te halen. “Gebruik het woord ‘wij’ in plaats van ‘jij’”, stelt Patel voor. “Vraag de medewerker van de klantendienst hoe ‘we’ dit probleem kunnen oplossen. Dat neemt de vijandige sfeer weg, waardoor jouw poging om je zin te krijgen meer een samenwerkingsproces wordt.” Wat ook helpt, is de ander bij naam aanspreken. “Het toont respect én herinnert je eraan dat je gesprekspartner van vlees en bloed is, ook al ben je van streek.” Om beter om te gaan met het algemene gevoel van controleverlies, is bewustwording een cruciale stap. Wees je er bewust van dat je op scherp staat. Probeer jezelf te corrigeren door je eraan te herinneren dat de ander jouw problemen niet kan oplossen. “Het is zo simpel als mindful zijn”, zegt Patel. “Even halthouden en bewust nadenken voor je reageert, daar draait het om.”
De tijd waarin we leven is voor velen beangstigend. Dat maakt dat ze vaak nog eens in stress leven of alles in het gehaast doen. Rust kennen ze niet en ze weten ook niet met hun angsten overweg te gaan. Dat maakt dat er bij zijn die snel boos worden die leven met een kort lontje. Als er dan iets gebeurd barst de bom. Spijtig genoeg vaak nog tegen de verkeerde mensen. Of mensen die er niets aan kunnen doen en ook maar hun functie of werk doen. Dit kan dan juist nog erger worden. Want vaak escaleert zoiets heel vaak. Vaak blijft het bij woorden, maar soms kan het ook erger worden. En kan het overgaan op fysiek geweld of bedreiging. Denk dan eens bij jezelf waar de oorzaak ligt en of men er zelf niets aan kan doen. Om die boosheid te verhelpen. Denk hierbij hoe de huidige tijd en de maatschappij hier een handje in helpt om iemand boos te maken of met een klein lontje laat rondlopen. Oorlog geweld facturen allemaal dingen die op iemands gevoel kunnen spelen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Vaak last van stress of angst? Dankzij de eenvoudige 3-3-3-regel kom je snel weer tot rust
Iedereen die met angst of stress kampt kan het beamen: vanaf het moment dat dat gevoel je in een wurggreep houdt, is je relativeringsvermogen ver zoek. Met dit poepsimpele trucje kan je gelukkig snel enkele van die zware gedachten verlichten.
Maar liefst 1 op de 8 mensen kampt met een angststoornis. Volgens Te Gek?, het Vlaamse kenniscentrum voor geestelijke gezondheid, is het belangrijk dat je op tijd hulp zoekt. Cognitieve gedragstherapie is een zeer geschikte behandeling, omdat je dan je lichamelijke reacties op een angstprikkel leert begrijpen. Soms wordt er ook antidepressiva voorgeschreven, en ook mindfulness kan ondersteuning bieden.
Drie rustgevende ‘instructies’ om te volgen
Maar er zijn nog laagdrempeligere methoden om met angst op te gaan. Voel je paniek opkomen of ga je gebukt onder stress, dan kan de 3-3-3-regel soelaas bieden volgens de Britse gezondheidsdienst National Health Service. Op Twitter deelde de organisatie deze informele manier om met angst om te gaan. Er werd dan wel geen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effectiviteit van 3-3-3-regel, in de praktijk wordt het veelvuldig getipt als simpel maar doeltreffend hulpmiddel. De 3-3-3-regel bestaat uit 3 ‘opdrachten’. Als je ze alle drie doet, zou je je achteraf een pak rustiger moeten voelen. Het gaat als volgt:
1. Benoem 3 dingen die je ziet
Sta even stil en kijk rond. Breng je aandacht naar drie fysieke objecten om je heen. Bekijk ze en benoem ze. Let goed op de details. Een voorbeeld: je ziet een vaas met bloemen, een flesje water en een boek. Bestudeer elk object dan zorgvuldig. Welke kleur heeft de vaas? Is hij groot of klein? Welke bloemen zitten erin? Is de fles water vol? Is het water gekoeld of op kamertemperatuur? Welk genre boek is het? Heeft het een harde kaft, is het dik?
2. Identificeer 3 geluiden die je hoort
Vervolgens luister je naar drie geluiden die je rondom kunt horen. Benoem ze. Een vogel die fluit, een waterkoker die opstaat, een trein die voorbijraast… Let ook hier weer goed op de details, zoals de toonhoogte en de cadans van elk geluid.
3. Raak 3 lichaamsdelen aan
Tot slot spreek je je tastzin aan. Kies drie lichaamsdelen die je kan bewegen, zoals je armen, benen of enkels. Wiebel met je tenen, tik met je vingers, draai met je enkels. Focus je volledig op die bewegingen. Het komt erop neer dat je je aandacht verlegt, en je concentreert op andere zaken dan je verstikkende stress of zorgen. Volgens een video van Mind-bar, een bedrijf dat gezondheidstrajecten aanbiedt, kan deze methode helpen “om je terug te brengen naar het hier-en-nu.” Andere manieren om angstgevoelens te verminderen, zijn volgens de National Health Service onder meer het volgen van een zelfhulpcursus, regelmatig sporten, stoppen met roken en minder alcohol drinken.
Stress en angst overwinnen is niet makkelijk. Deze eenvoudige truc kan misschien helpen. Maar de beste methode is om op je ademhaling te letten. Bij angst ga je al snel sneller ademhalen en dat maakt dat men te weinig zuurstof binnenkrijgt. Probeer dan voor jezelf je ademhaling onder controle te krijgen. De truc hierbij is 7-7. Adem 7 keer rustig in en probeer je focus ook op je ademhaling te leggen. adem dan 7 keer rustig uit en probeer bij de laatste tel dit even vast te houden. Zo krijg je zuurstof in je lichaam. Natuurlijk zoals hier boven beschreven ga je eigenlijk je gedachten op iets anders richten. Dat zeker bij stress kan helpen maar ik betwijfel dat het helpt bij angsten.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Allemaal kennen we het wel zeker. Dat we tegen een probleem op botsen of mee geconfronteerd worden. Maar soms maken we het probleem voor ons zelf erger dan het is. En dan vind men vaak ook geen oplossing. Het kan ook nuttig zijn om voor jezelf uit te zoeken van wie het probleem komt. Komt het door jezelf of door anderen of door een omstandigheid. Problemen zin ervoor op te lossen. Dan is de eerste vraag. Hoe men omgaat met een probleem. Is het een probleem van iemand anders waar jezelf aan irriterend. Dan is het van belang om erover te praten met de persoon. Maar ook eens voor jezelf kijken vanwaar de irritatie komt. Dan kan iets in je zijn dat niet verwerkt is en op zo een moment naar bovenkomt. Is het probleem door jezelf gekomen. Dan is het zoeken naar een oplossing. Soms ook brainstormen met anderen kan helpen. Zo los je vaak sneller een probleem op. Komt het probleem doom omstandigheden. Dan is het raadzaam om met de juiste instanties te gaan praten. Zo zie je eigenlijk dat een probleem oplossen verholpen kan worden door te praten. Door erover na te denken. Zo krijgt men er inzicht in en antwoord. In een gezin komen problemen vaak voor door de kinderen. Dan is het ook zoals bij de anderen om erover te praten. Maar toch vier puntjes in acht te nemen.
-Wat gebeurt er? -Wat vind ik daarvan? ( is het onder of boven mijn acceptatielijn) -Wie is de eigenaar van het probleem? -Welke vaardigheid ga ik inzetten?
Dan pas kan men in het gezin het probleem aanpakken. Mensen een probleem is altijd op te lossen. Soms even door een zure appel bijten maar weet dat het altijd goed kan komen. Alleen is het om erover te praten. Maar ook soms even in jezelf te gaan om te kijken hoe het komt dat het probleem zo hard bij je binnenkomt. Een trauma een onverwerkt probleem dat juist op dat moment terug naar bovenkomt. Dan is het aan jezelf om er iets aan te doen. En dat vraagt doorzettingsvermogen en durf.
Hoe ga jezelf om om een probleem op te lossen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO Aum Shanti, spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
Een mannelijk persoon met de naam Bruno, die probeert gewoon door het leven te gaan. Van de kleine dingen des leven probeert te genieten.
Ik zal ook altijd proberen klaar te staan voor de mede mensen, en waar ik ze verder in kan helpen, mogen ze mijn steun verwachten. Mededogen is voor me dan heel belangrijk in het leven.
Mijn gezin is mijn hart, en daarom leef ik vanuit mijn hart naar iedereen toe.
Mijn kinderen en kleinkinderen zijn mijn alles
Antwerpen is dan ook mijn stad daar ik woon
SPIRITUEEL Boeddha 