Scheiding voorkomen? Relatietherapeute overloopt veelvoorkomende redenen en geeft raad

Het aantal echtscheidingen zit in stijgende lijn sinds mei, en recent schreven we dat echtscheidingsadvocaten eveneens een toename zien in het aantal koppels dat uit elkaar wil gaan. De boosdoener? Corona en de lockdown. Maandenlang op elkaars lip zitten heeft veel relaties de doodsteek gegeven. Vaak zijn hier al allerlei problemen aan vooraf gegaan. De meest gehoorde redenen om uit elkaar te gaan variëren van het op elkaar uitgekeken zijn tot ontrouw en gebrek aan intimiteit. Relatietherapeute en seksuoloog Sara Taels belicht welke oorzaken zij ziet en wat je eraan kunt doen.
Relatietherapeuten krijgen sinds corona meer koppels over de vloer waar het vijf voor twaalf is. Sara Taels merkt alvast een toeloop in haar praktijk, al vinden de meeste therapiesessies nu online plaats. “Normaal treedt er een daling op tijdens de zomermaanden, maar dit is tijdens de coronaperiode niet merkbaar, wel integendeel.”
Als seksuoloog, relatietherapeut en psychotherapeut ziet ze zowel koppels als individuen. “Relatietherapie kan heel breed gaan: niet alleen relationele zorgen en problemen worden besproken, maar er zijn ook cliënten die er in het begin voor kiezen om alleen te komen. Hun probleem is dan eerder afkomstig van individuele zorgen die impact hebben op hun relatie.”
Waar zitten de problemen voor de meeste koppels? Op welke manier(en) heeft corona dit versterkt?
Als seksuoloog is Taels gespecialiseerd in problemen op het vlak van intimiteit, seksualiteit en identiteit. “Als koppels bij mij komen is de oorspronkelijke vraag vaak gericht op seksualiteit. Wij gaan dan kijken wat de echte hulpvraag is, voorbij die eerste reden om hulp te zoeken.” Dit kan variëren van een gemis aan genegenheid en liefde, onvrede over de relatie (bijvoorbeeld ongewenste kinderloosheid), erectieproblemen en andere problemen tussen de lakens tot het probleem van seksverslaving. “Op zich is seks niet verslavend, maar we krijgen seksueel afhankelijk gedrag als we seksualiteit gebruiken om iets anders te willen oplossen of om te kunnen omgaan met stress (coping in de psychologie, red.).
Wat nu opvalt is dat de coronacrisis ons uitdaagt om met onze angsten om te gaan, en dat onze existentiële levensvragen (wie ben ik, wat wil ik?) de kop opsteken
Sara Taels, relatietherapeut
“Wat nu opvalt is dat de coronacrisis ons uitdaagt om met onze angsten om te gaan, en dat onze existentiële levensvragen (wie ben ik, wat wil ik?) de kop opsteken. Er is een gemis aan genegenheid en liefde. We moeten echt op zoek naar een nieuw evenwicht, en dat voor verschillende domeinen in ons leven.”
De coronacrisis heeft niet alleen onze angsten op scherp gezet, ook ligt onze dagelijkse structuur flink overhoop. “Mensen zijn hun job verloren, kennen meer financiële onzekerheid. Anderen moeten dan weer leren van thuis uit te werken met alle uitdagingen van dien. Je thuis wordt een werkomgeving, je thuis wordt een school, je moet werken met je kinderen erbij. Alle sociale uitlaatkleppen vallen weg. We moeten een nieuw ritme zoeken in ons werk, hobby en gezinsleven, wat uiteraard een impact heeft op onze relatie”, zegt Taels.
Het is dus niet gek dat veel koppels meer relationele spanning ervaren. Leven met het coronavirus is realiteit geworden en ‘het nieuwe normaal’ van thuiswerken, een kleine sociale bubbel en afstand houden is inmiddels normaal. Mensen maken meer ruzie, groeien uit elkaar of verliezen vertrouwen in zichzelf en elkaar. “Als je voorheen een groot sociaal netwerk had, kan het nu lijken alsof je er alleen voor staat”, legt Taels uit. “Veel mensen zijn geneigd om te ontsnappen in de dagelijkse drukte. Door altijd maar bezig te zijn, hoeven we onze eigen onzekerheden en zorgen niet te voelen. Maar de laatste maanden waren we veel meer aangewezen op onszelf. Daardoor komen er andere gevoelens naar boven die je in de drukte bijna niet hebt moeten ervaren. We komen onszelf tegen in de stilte, maar ook onze relatie.”
We zijn gewoontedieren en het flexibel omgaan met deze veranderende omstandigheden is niet eenvoudig
Sara Taels, relatietherapeut
Gemis aan fysiek contact
Zo zijn er veel ‘kabbelende relaties’ die dankzij externe activiteiten en contacten overleven of in balans gehouden worden. “Je ziet het ook tijdens vakanties. Opeens brengen we meer tijd met elkaar door dan we gewoon zijn, en is er een verhoogde kans op conflicten en frustraties.”
Wat uniek is voor de coronacrisis, is het gemis aan fysiek contact. “En juist aanraking is een basisbehoefte. Niet voor niets spreken we van ‘huidhonger’. We kunnen videobellen of bellen met onze geliefden, maar dit vervult die behoefte niet volledig. We kunnen onze kleinkinderen, peetkinderen, grootouders, familie en vrienden niet meer fysiek aanraken. Een hand, kus en knuffel bij een bezoek is bijna onbestaande. Ook in ons fysieke contact en onze behoeftes naar genegenheid en liefde worden we uitgedaagd een nieuw evenwicht te zoeken.”
Eigen aan dat zoeken is het overschrijden van grenzen. “We zijn gewoontedieren en het flexibel omgaan met deze veranderende omstandigheden is niet eenvoudig. Dit uit zich dan in conflicten, ongenoegen, twijfels over de relatie en over de richting die het leven uitgaat.”
Eén van de grootste uitdagingen van deze crisis is leren omgaan met verlies, zegt de therapeute. “Het gaat dan om het verlies van dierbaren als zij ziek worden en overlijden, maar ook om verlies van een gevoel van veiligheid, van werk, van fysiek contact met dierbaren en van ons eerdere dagdagelijks leven. Datgene waar we eerder voldoening uit konden halen, neemt af of gaat verloren. Daarom worden we uitgedaagd te achterhalen wat er voor ons in het leven écht toe doet. Koppels die dit proces doormaken komen er vaak veel sterker uit. En ook voor ons als individu mogen we de waarde van deze ontwikkelingen niet onderschatten.”
Zijn er bepaalde koppels oververtegenwoordigd in uw praktijk sinds de coronacrisis?
Sara Taels: “Ik werk vanuit drie locaties en zie een heel afwisselend publiek. Mijn cliënten zijn echt een doorsnede van de maatschappij. In Tessenderlo werk ik in mijn privépraktijk. Omdat het aan de autostrade ligt, wordt er een groter gevoel van privacy ervaren. Daar zie ik cliënten die vanuit heel Vlaanderen komen. In Geel en Antwerpen werk ik binnen een multidisciplinaire praktijk van Well2Day. Leden van de Voorzorg hebben hier recht op een verhoogde terugbetaling, waardoor de praktijk een zeer diverse doelgroep aanspreekt. In Antwerpen-Stad bereik je dan weer een ander, multicultureel publiek. Deze crisis kent duidelijk geen culturele grenzen.”
De leeftijdsgroep van haar cliënten ligt tussen 20 en 60 jaar. Taels ziet dus zeer diverse problematieken. “Koppels met en zonder kinderen zijn evenwichtig verdeeld, aangezien er ook vaak een onvervulde kinderwens is als een koppel op consultatie komt bij een seksuoloog.”
‘Grote’ redenen om uit elkaar te gaan zijn ontrouw, communicatieproblemen, maar ook sleur, of ‘op elkaar uitgekeken zijn’. Hoe kijkt u naar deze oorzaken?
We zijn vaak geneigd ontrouw heel zwart-wit te zien. De partner die vreemdgegaan is, is de slechterik en moet boeten. Als je echter wil werken aan herstel van de relatie, moet je dit perspectief durven loslaten
Sara Taels, relatietherapeut
1. Ontrouw
“Wat ontrouw is, is voor iedereen verschillend. Er zijn koppels die spreken van ontrouw zonder dat ze vooraf duidelijke grenzen hebben uitgesproken. Waar leg je die grens? Is dat bij (erotisch) chatten, porno kijken, kussen of seks? En staat seks dan voor penetratie? De een kan een keer seks met een ander door de vingers zien, voor een ander betekent een kus het einde.”
Als je je relatie na een misstap wil redden, is het volgens Taels belangrijk om te leren omgaan met daderschap en slachtofferschap. “We zijn vaak geneigd ontrouw heel zwart-wit te zien. De partner die vreemdgegaan is, is de slechterik en moet boeten. Als je echter wil werken aan herstel van de relatie, moet je dit perspectief durven loslaten. Niemand is alleen maar goed of alleen maar slecht.” Als therapeut daagt ze koppels uit om de achterliggende redenen voor het vreemdgaan te onderzoeken en daarover te praten.
“Communicatie is de sleutel tot het terug opbouwen van de relatie. Koppels moeten leren omgaan met wat vertrouwen is en hoe dit vertrouwen hersteld kan worden. We gaan er vaak ten onrechte van uit dat vertrouwen kan breken en dat deze breuk niet gelijmd kan worden. Maar als beide partners dit echt wensen en ervoor willen werken, is het mogelijk het vertrouwen te herstellen.”
“Als therapeut moet je ook rekening houden met de omstandigheden van ontrouw. Net als de waarden en normen zijn die voor elk koppel anders. Niet alle koppels waar ontrouw in het spel is gaan uit elkaar, maar ook niet al het ontrouw komt uit. Sommige cliënten willen leren omgaan met het schuldgevoel dat ze hebben door hun partner te bedriegen.”
Er zijn aardig wat stereotype denkbeelden op het vlak van seksualiteit, zoals dat de frequentie bepaalt hoe goed of slecht je relatie is
Sara Taels, relatietherapeut
2. Sleur/op elkaar uitgekeken zijn
Sleur hoort bij het leven, en dus ook bij lange relaties, zegt Taels. “Het is belangrijk om een realistisch beeld te hebben van een langdurige (seksuele) relatie. Het leven zit vol dagelijkse stressoren. Door werk, kinderen en andere verplichtingen hebben koppels minder tijd voor elkaar. Het is heel normaal dat na een periode de seksuele spanning en kriebels in de buik afnemen.”
Als relatietherapeut kijkt Taels eerst naar de tijd die koppels samen doorbrengen, omdat er allereerst tijd en beschikbaarheid nodig is voor een betere relatie. Ook brengt ze de verschillende manieren waarop partners hun liefde naar elkaar communiceren in kaart. Ieder heeft zo zijn eigen (aangeleerde) manier of voorkeurstaal. Bij de een uit zich dat in kleine attenties of bemoedigende woorden, bij de ander in meer praktische zaken zoals klusjes voor de ander doen. Als deze taal niet begrepen wordt, kan de ene partner de andere betichten van weinig interesse en bereikbaarheid, en kan de partner die een meer praktische inslag heeft zich niet gehoord en begrepen voelen. Deze twee ‘talen’ beter op elkaar doen aansluiten zal ook de communicatie verbeteren.
3. Seksuele sleur
Verschillende wensen tussen de lakens, libido’s die niet matchen, weinig tijd: het aantal oorzaken dat voor seksuele sleur kan zorgen is legio. “Er zijn aardig wat stereotype denkbeelden op het vlak van seksualiteit, zoals dat de frequentie bepaalt hoe goed of slecht je relatie is. Dit terwijl de meeste koppels kwaliteit boven kwantiteit verkiezen. Een beter seksleven hangt ook samen met de balans in de relatie. Activiteiten samen, apart en met andere personen zoals vrienden of collega’s, moeten in evenwicht zijn.”
Ook hier valt het woord weer: balans. Een goede relatie vraagt allereerst een goed evenwicht, tussen tijd voor jezelf, tijd voor je partner en tijd voor anderen. Een koppel met jonge kinderen heeft een ander evenwicht nodig dan een ouder echtpaar waar de kinderen al uit huis zijn. Dat je je af en toe uit balans voelt, is dus heel normaal.
Waar het echt om gaat, spreken we niet altijd uit
Sara Taels, relatietherapeut
4. Problemen met intimiteit en communicatie
“Een probleem dat alleen met seks te maken heeft, is eerder uniek”, weet Sara Taels. “Seksuele en intimiteitsproblemen gaan vaak samen met zorgen over andere zaken, die door middel van therapie naar boven kunnen worden gebracht. Pas als deze zorgen worden aangekaart, kan het probleem met intimiteit opgelost worden. Seksualiteit is de kers op de taart, maar als de taart schuin staat, kan de kers moeilijk stabiel gelegd worden.”
Voor communicatieproblemen kunnen technieken aangereikt worden, maar ook hier ziet Taels dat allerlei onderliggende zorgen vaak de communicatie bemoeilijken. “Waar het echt om gaat, spreken we niet altijd uit. Achter ruzie en verwijten kan een wens, een vraag, verscholen gaan. De achterliggende behoeften vinden en versterken is dan de manier om de communicatie te verbeteren.”
Het is eigenlijk makkelijk te zeggen. Het komt door dit of dat maar vaak is er meer aan de hand. Het is natuur makkelijk om het juist op dit te steken. Men zit te dicht op elkaar men leeft te dicht met elkaar. Maar wat ligt er achter de oorzaak. Een echtscheiding doe niet gepaard gaat met huiselijk geweld of boosheid heeft een hele andere oorzaak. Vaak is een van de oorzaken communicatie. Wanneer een lontje begint te branden kan het al te laat zien om de bom te laten ontploffen.
De therapeute die hier geschreven heeft, heeft een goede site met ook al heel wat informatie.
https://www.sarataels.com/
Kom je er zelf niet uit durf hulp te zoeken. Misschien kan dit de stap zijn om de andere stap niet te moeten nemen.

AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM