MEN LAAT ZIEN EN HOREN WAT TOT HET GEVOEL KOMT.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
OM SHANTHI
Spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
Advertenties
Tag Archive: algemeen
Winterdip of depressie? 5 prangende vragen beantwoord
Iedereen voelt zich af en toe wel eens verdrietig of down. De lange donkere dagen in de herfst en winter doen daar meestal geen goed aan. Na regen komt echter telkens weer zonneschijn, en meestal klaart het na een tijdje vanzelf wel weer op in je hoofd. Maar wat als zo’n dip te vaak gebeurt en te lang aanhoudt? Enkele experts beantwoorden onze prangende vragen over depressie. Zo weet je of er reden is om aan de alarmbel te trekken.
1. Waar ligt de grens tussen een dipje en een depressie?
Patrick Luyten, hoogleraar psychologie (KU Leuven): “Eigenlijk is depressie een heel normaal fenomeen. Iedereen heeft weleens last van slapeloosheid, een verstoorde eetlust of lusteloosheid. De grote vraag is dan ook waar precies de ‘normale depressie’ stopt en de klinische depressie begint.”
De grens tussen een dip en een depressie is natuurlijk voor een stuk gebaseerd op de inschatting van een professional: je huisdokter, psycholoog of psychiater. Om makkelijker een lijn te trekken, bepaalde de medische wereld negen symptomen. “De eerste twee zijn de voornaamste: een continue sombere stemming en een verlies van interesse en plezier in de activiteiten die je vroeger leuk en ontspannend vond. Daarnaast zijn futloosheid, slaapproblemen, veranderingen in je eetlust, schuldgevoelens, concentratiemoeilijkheden, rusteloosheid of net vertraagd bewegen en suïcidale gedachten belangrijke signalen. Ervaar je minstens vijf van die symptomen en houden ze minimaal twee weken aan, dan spreken we van een depressie.”
En wat met de oplossing dan? Een ‘normale’ depressie of tijdelijke dip wijst je op wat je moet veranderen in je leven om opnieuw gelukkig te zijn. Een klinische depressie daarentegen is niet zomaar opgelost door een aantal zaken in je leven te veranderen. Je ontwikkelt een soort tunnelvisie en bent gefocust op de negatieve gevoelens.
2. Wat is het verschil tussen een burn-out en een depressie?
Lode Godderis, professor arbeidsgeneeskunde: “Een burn-out en depressie zijn soms moeilijk van elkaar te onderscheiden, omdat ze beide langdurige mentale problemen zijn. Het verschil zit ’m vooral in de oorzaak. Een burn-out is een werkgerelateerde energiestoornis: door langdurige stress op de werkvloer loopt de batterij helemaal leeg. Een depressie daarentegen is een stemmingsstoornis: er is geen levenslust meer, waardoor alle aspecten van je leven eronder lijden.
Toch zijn beide fenomenen vaak ook met elkaar verbonden. Als de klachten enkel te maken hebben met je werk en verdwijnen wanneer je een andere job zoekt of nieuwe taken toebedeeld krijgt, dan gaat het inderdaad om een apart fenomeen. Maar burn-outpatiënten hebben vaker al hun hele leven last van een vorm van perfectionisme: ze moeten zich bewijzen, want dan pas zullen ze graag gezien worden. Dat sijpelt natuurlijk door in andere aspecten van hun leven, en vormt zo de voedingsbodem voor een depressie.”
3. Welke rol speelt het ‘gelukshormoon’ serotonine?
Professor Patrick Luyten: “We noemen serotonine graag het ‘gelukshormoon’, maar de waarheid is helaas saaier: serotonine is een van de neurotransmitters die inwerken op onze hersenen en zo mee onze stemming bepalen. Heel wat antidepressiva zorgen ervoor dat je meer serotonine aanmaakt. Je stemming kan dus zeker biologisch beïnvloed worden, maar er zijn nog heel wat andere factoren, zoals je relaties en je werk, die een belangrijke rol spelen. Zo worden ‘zich niet geliefd voelen’ en ‘te weinig autonomie’ het vaakst aangeduid als triggers voor depressie.”
4. Ontstaat een depressie echt in onze darmen?
Jeroen Raes, professor microbiologie (VIB en KU Leuven): “De laatste jaren zijn er heel wat interessante studies gepubliceerd die wijzen in de richting van een verband tussen onze darmflora en onze gemoedstoestand – en bijgevolg ons risico op depressie. Zo zijn er studies die aantonen dat onze darmen bepaalde stofjes produceren die mogelijk op onze hersenen zouden kunnen inwerken. Ze zouden communiceren via de zenuwbaan die de twee organen verbindt. Of we depressie over tien à vijftien jaar dan zullen kunnen behandelen via onze darmflora? Dat denk ik wel, maar eerst is er nog veel meer onderzoek nodig.”
5. Welke behandeling werkt het best: praten of pillen?
Professor Patrick Luyten: “Een vraag met een ingewikkeld antwoord. Allereerst is een goede diagnose cruciaal: is het de eerste depressie, en wat is de aanleiding? Is er sprake van relatieproblemen of een ontslag? Of gaat het eerder om een chronisch probleem met een familiale achtergrond?”
“Daarnaast zijn er heel wat vooroordelen: zo zou je een zombie worden van pillen, terwijl ‘babbeltherapie’ nergens toe zou leiden. Antidepressiva hebben inderdaad invloed op de hersenen, maar het zombie-effect hebben ze tegenwoordig niet meer. Wat psychotherapie betreft: dat is een gestructureerde, op wetenschappelijke theorie gebaseerde methode van luisteren, praten en reageren.”
“Wat is precies het verschil in effect? Op korte termijn zullen pillen bepaalde symptomen – interesseverlies, ontmoediging en neerslachtigheid – net iets sneller verlichten dan therapie. Maar na een paar weken behandeling is er geen enkel verschil meer merkbaar. Bovendien zeggen alle onderzoeken hetzelfde: de ene oplossing is niet ‘beter’ dan de andere. Hoe goed een behandeling werkt zal van persoon tot persoon afhangen, maar over het algemeen kan je stellen dat antidepressiva en therapie elkaar aanvullen.”
Het platform depressiehulp.be bundelt alle informatie die over depressie bestaat. Wie vragen heeft over zelfdoding kan anoniem contact opnemen met de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 of via zelfmoord1813.be
BRON: https://www.hln.be/nina/psycho/winterdip-of-depressie-5-prangende-vragen-beantwoord~a0d7799f/
Bepaalde die nu een inzicht krijgen op hun vragen. Wat ik belangrijk vind zijn de twee links onderaan in de tekst.
De donkere dagen zijn voor bepaalde de moeilijkste om door te komen. Ze genieten niet meer ze voelen zich eenzaam. Maar er is zoveel meer om ergens van te genieten.
Mensen geniet ook van deze donkere dagen ze kunnen ook heel veel mooie laten voelen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
MEN GAAT ERVAN UIT ALLES IS GEREGELD EN DAN NOG ZETTEN ZE JE VOOR EEN MUUR OF VOLDRONGEN FEIT.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
Euthanasie.
Gisteren had ik nog een mooi gesprek met iemand. Haar vader had kanker en had gekozen voor euthanasie. Zodat hij op een moment niet meer moest afzien. Het ging heel snel en hij was er klaar mee. Hij wou het leven stoppen het was goed geweest. Arts gebeld zoals het hoort en daar komt het men dacht het is allemaal in orde. Maar nee, het briefje was door hem zelf geschreven en ook mondeling herhaald tegen de arts. Toch was er nog papierwerk dat moest gebeuren. Zo heeft de persoon nog een week en enkele dagen gelegen met hevige pijnen tot gevolg. Want niets kon de pijn verzachten. En alle problemen die erbij kwamen. De dochter en zijn vrouw hebben alles gedaan om het leven van hem zo goed mogelijk te laten verlopen. Naar zijn wensen. Toch was het voor hem en hen zelf zwaar het wachten om hem vredig laten in te slapen.
Dan denk je van alles is geregeld en dan moet je toch nog horen dat het even kan duren.
Zowel een mens als dier moet niet lijden, en als deze het einde voelt naderen hoeft men dat niet met pijn te lijden. Dan sta ik volledig achter zware medicatie zodat de persoon nog rust vind in de slaap. Men hoeft niet over te gaan tot euthanasie. Vroeger bestond het ook niet. Men mag niet vergeten dat je eigenlijk versneld de ziel uit het lichaam wilt drijven. Het is niet omdat het hart stopt met tikken dat de ziel ook gelijk weg gaat. Dit kan tot zelfs enkele dagen na de dood zijn. Daarom laten ze een dode ook enkele dagen liggen.
Maar toch zie je dan weer dat het leven bestaat uit papier en macht. En dat vaak niet naar de persoon gezien wordt.
Door wat te google kwam ik uit op deze site; https://www.wanttoknow.nl/hoofdartikelen/euthanasie-in-relatie-tot-de-ziel/
https://vrienden-van-osho.nl/osho-over-euthanasie/
Gewoon prachtig hoe deze dame het uitlegt in verstaanbare taal.
Ook net zoals mensen ziek worden en in behandeling moeten gaan. Ook daar schiet vaak communicatie te kort. Het bespreken wat er allemaal kan komen en wat men te wachten staat. Maar ook wat de alternatieve zijn, dat zou meer bespreekbaar moeten zijn. Men hoeft toch geen angst te hebben om de zwaarste pijnstillers toe te doen. Wetende dat het hart er ook in kan falen.
Maar wat ze wel soms durven vragen is. Kunt u het allemaal wel bekostigen anders moet je passeren langs de sociale dienst. Die kunnen je verder helpen. Is dat geen klap in het gezicht krijgen mensen.
Je leven zelf beëindigen sta dan stil dat je eigenlijk je les nog niet volbracht hebt hierop aarde.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
“Is meer seks beter voor je relatie?” en nog 7 prangende seksvragen aan onze expert
Seks, het is een onderwerp dat de tongen losmaakt. Maar hoe vaak per week is nu de norm? Kom je iets in je relatie tekort als je naar porno kijkt? En staat fantaseren over iemand anders gelijk aan bedrog? Wij stelden 8 vragen over seks aan onze seksuoloog.
Is seks de graadmeter van een relatie?
Hilde Toelen, psycholoog, seksuoloog en relatietherapeut bij het Centrum voor klinische seksuologie en sekstherapie van het UZ Gasthuisberg in Leuven: “Seksualiteit en een relatie zijn op zich twee verschillende concepten. Het is niet omdat de seks goed zit, dat de relatie ook goed zit of omgekeerd. Aan de andere kant kan je ook niet ontkennen dat ze met elkaar verbonden zijn en een invloed op elkaar uitoefenen. Als het seksueel goed loopt, heeft dat vaak een positieve invloed op de relatie. Zit er iets scheef in de relatie, dan loopt het in de slaapkamer ook vaak stroef.”
Hoe meer seks, hoe beter je relatie dan?
Hilde Toelen: “Ik zou eerder zeggen: hoe beter de vrijpartijen afgestemd zijn op de wensen van de twee partners, hoe beter hun relatie. De frequentie ervan heeft daar weinig mee te maken. Als je samen tot een patroon komt waarmee je allebei tevreden bent, zit je goed.”
Is twee tot drie keer per week vrijen de norm?
Hilde Toelen: “Dat is een mythe. Als je wetenschappelijk onderzoek bekijkt, kom je tot de conclusie dat het gemiddelde koppel ongeveer één keer per week de liefde bedrijft. Daarbij kan je trouwens de kanttekening maken dat wie meedoet aan dergelijk onderzoek zich sowieso al op zijn gemak voelt bij dat thema. Wie wat weigerachtiger is om over zijn seksleven te praten of problemen tussen de lakens ervaart, zal minder snel geneigd zijn om er een vragenlijst over in te vullen. Waarschijnlijk ligt het gemiddelde dus nog wat lager. Dat gezegd zijnde: waarom zou je eigenlijk aan een norm willen voldoen? Het zorgt ook alleen maar voor meer druk binnen de relatie. Het enige wat telt, zijn jij en je partner. Maak liever jullie eigen norm door naar een patroon te zoeken dat voor jou en je geliefde het best werkt.”
Staat fantaseren over iemand gelijk aan bedrog?
Hilde Toelen: “Ik denk dat het onmogelijk is om niet ‘ooit eens’ te fantaseren over iemand anders binnen een lange vaste relatie. Met wat gedagdroomd doe je dus heus niets verkeerd. Aan de andere kant, kan het wel je partner kwetsen. Daarom wordt er ook zelden of nooit over gesproken. Maar weet dat fantaseren bijna altijd onschadelijk is. Je gefantaseer wordt alleen problematisch als het afstand creëert binnen je relatie.”
Kom je iets te kort in je relatie als je naar porno kijkt?
Hilde Toelen: “Naar porno kijken hoeft niet per se te betekenen dat je iets tekortkomt in je relatie. Porno is een makkelijk kanaal voor opwinding waar je maar weinig moeite hoeft in te steken. In een relationeel-seksueel contact doe je dat wel. Meestal heeft het dus niets met je relatie te maken. Als je mensen vraagt of ze porno dan wel echt seksueel contact verkiezen, zullen ze bovendien vrijwel altijd voor dat laatste opteren.”
En wijst masturbatie op een tekort in een relatie?
Hilde Toelen: “Masturbatie wijst meestal niet op een tekort in een relatie. Het kan zelfs een goed compromis vormen als er een ongelijkheid bestaat in seksueel verlangen. Masturbatie gebeurt ook vaak om spanning of stress te reduceren. Daarom zie je dat de jeugd tijdens de examenperiode zo regelmatig masturbeert. Dat heeft op zich weinig te maken met seksueel contact, een onbevredigd verlangen of een tekort in een relatie.”
Is het normaal dat je in een lange relatie minder zin hebt in seks?
Hilde Toelen: “Aan het begin van een relatie speelt verliefdheid een grote rol, die het seksleven een enorme boost geeft. Bovendien is het op dat moment nog niet duidelijk of die andere persoon wel echt voor je zal kiezen. Omdat seksualiteit bindt, zal die vrijpartij een prima bevestiging vormen voor de vlinders in je buik. In een langere of meer stabiele relatie heb je een hele geschiedenis samen en tal van bouwstenen die jullie samen gelegd hebben. Daardoor verschuift het bindende effect van seks wat naar de achtergrond, en daalt het verlangen ernaar een beetje.”
Moet seks altijd spontaan en spannend zijn?
Hilde Toelen: “Zonder saaie seks bestaat er geen spannende seks, want zelfs de meest gewaagde standjes of gedurfde locaties gaan na herhaling vervelen of als routine aanvoelen. Bovendien hangt een goed seksleven niet per se af van een uitgebreide kennis over de kamasutra of het lef om te vrijen op openbare plaatsen. Het kan een mooie afwisseling vormen, maar belangrijker is dat het voor jullie als koppel goed aanvoelt. Dat is voor iedereen anders. De vraag is ook in hoeverre een vrijpartij spontaan kan zijn. Er neemt altijd wel iemand het initiatief, en dan is het afwachten of de ander er al dan niet op ingaat. Sommigen vinden het ook fijn als een vrijpartij gepland is, omdat dat voor hen tot onbezorgdheid leidt. Ze kunnen hun kopzorgen dan even vergeten en zich volledig laten gaan. Eigenlijk maakt het niet uit hoe en wanneer het gebeurt. Als jullie je er allebei maar prettig bij voelen.”
Dit vind ik nog eens gesproken taal. Want veel relaties denken dat het allemaal draait om seks. Maar het is hoe je met je partner geniet in het dagelijks leven en dat genieten deelt. Een relatie bestaat uit genieten van elkaar, en ja soms in een lange relatie zijn er andere mooie dingen dan seks. Denk maar aan knuffelen denk maar aan aandacht geven voor elkaar en ga zo maar door. We blijven geen 18 meer. Dit vind ik echt goed beschreven en geeft toch een andere kijk op het seksleven in een relatie.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
ALS JE NIET MET EEN KLOK LEEFT GAAT DE TIJD SOMS SNEL VOORBIJ
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
‘Patiënten krijgen weinig informatie over effecten kankerbehandeling’
Patiënten die behandelingen tegen kanker ondergaan, zouden weinig informatie krijgen over de gevolgen die de behandeling kan hebben. Ook vragen artsen niet vaak hoe het leven van patiënten eruitziet, waardoor daar geen rekening mee kan worden gehouden.
Dat schrijft Trouw op basis van onderzoek van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) dat donderdag wordt gepubliceerd. Het NFK heeft 3.785 (ex-)patiënten ondervraagd voor het onderzoek.
Meer dan een derde van de ondervraagden zegt dat de artsen niet hebben gesproken over de gevolgen die de behandeling kan hebben. Mensen kunnen soms jaren later nog lichamelijke of geestelijke klachten krijgen.
Deze klachten kunnen het leven van een ex-patiënt flink beïnvloeden. Mensen kunnen depressief worden of problemen met hun concentratie en geheugen krijgen.
Iets meer dan de helft van de ondervraagden zegt dat artsen helemaal niet hebben gevraagd naar toekomstwensen van de patiënten. Zeker 75 procent kreeg niet te horen dat niet verdergaan met de behandeling ook een optie was.
Voor wat kan een arts op zo een moment niet begaan zijn met zijn patiënt. Het is toch van belang om de patiënt goed in te lichten en ook wat de toekomst zal brengen. Als men aan een therapie begint zou men ook op de hoogte mogen gesteld worden van de gevolgen ervan. Of waar de patiënt rekening mee moet houden. Dat is toch niet moeilijk als arts om zo de persoon ook te informeren zodat deze weet wat hem/haar te wachten kan staan. Ook op sociaal vlak zou er meer gepraat moeten worden. Men mag niet vergeten naargelang welke behandeling dat men ook het sociaal leven niet kan onderhouden zoals men gewend is.
Er is dus daarin nog een lange weg te gaan.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
“Pijnlijke maandstonden normaal? Da’s onzin.”
Waarom je menstruatiepijn niet moet verbijten
Volgens het gemiddelde reclamespotje zijn je maandstonden hét moment om de hele nacht te staan shaken op de dansvloer of breed lachend van een kabelbaan te zoeven. In de realiteit kruipen de meeste vrouwen tijdens that time of the month liever in de zetel met een kersenpitkussentje. Van hevige krampen en rugklachten tot hormonale migraine: voor heel veel vrouwen is de menstruatie een tijd van kommer en kwel. En dat hoeven we écht niet zomaar te accepteren, zegt hoogleraar gynaecologie Judith Huirne.
Eén keer per maand wordt ons lijf overgenomen door het rode leger. In de les biologie leerden we allemaal hoe het werkt: wanneer een eicel niet bevrucht werd en er dus geen innesteling plaatsvindt, zal de baarmoeder het baarmoederslijmvlies afstoten. Dat doet ze door samen te trekken, en dat veroorzaakt de typische krampen.
Soms zijn menstruaties echter zo hevig of pijnlijk dat ze je dagelijkse functioneren belemmeren: wanneer je niet kan gaan werken, naar school kan of kan gaan sporten, maar ook als je niet meer optimaal kan presteren. “Het idee dat pijnlijke maandstonden normaal zijn, is onzin,” zegt Judith Huirne, hoogleraar gynaecologie aan Amsterdam UMC. “Vrouwen leggen zich te snel neer bij de klachten, terwijl er in de meeste gevallen wel degelijk een goede behandeling bestaat.”
Verkeerde diagnoses
Hoe het komt dat de ene vrouw er last van heeft, terwijl de andere fluitend door haar menstruatie fietst, is niet duidelijk. “Wel zien we dat erg hevige pijnen in de meeste gevallen veroorzaakt worden door een onderliggende aandoening”, aldus de gynaecologe. “Maar omdat er weinig onderzoek naar wordt gedaan, wordt er al te vaak een verkeerde diagnose gesteld. Qua behandeling krijg je vaak maar twee opties: ofwel hormonaal, met de anticonceptiepil of het spiraaltje, ofwel de hele baarmoeder eruit. Zelden wordt er een echo genomen om te kijken naar de onderliggende oorzaak, terwijl net dát cruciaal is om een behandeling op maat uit te stippelen.”
Er zijn namelijk heel veel verschillende oorzaken die allemaal tot dezelfde klachten leiden. Myomen, goedaardige gezwellen in het spierweefsel van de baarmoeder, maar ook endometriose, waarbij het baarmoederslijmvlies niet in de baarmoeder maar op de eierstokken of in de buikholte groeit, of adenomyose, waarbij het zich in de spierwand van de baarmoeder bevindt. En dat kan tot enorme pijnklachten leiden.
Volgens recente cijfers zou ongeveer tien procent van de vruchtbare vrouwen last hebben van endometriose. De afgelopen jaren kwamen een heleboel vrouwelijke celebrities naar buiten met hun endometriose-verhaal: Lena Dunham liet op 31-jarige leeftijd haar baarmoeder verwijderen om van de pijn verlost te zijn, en ook actrices Whoopi Goldberg en Susan Sarandon spraken eerder al openlijk over hun aandoening.
Wanneer is het ernstig?
De medische wereld neemt menstruatiepijn niet ernstig genoeg, omdat vrouwen hun pijn vaak zelf niet ernstig nemen. We moeten dus vooral sneller naar de dokter stappen, vindt Huirne. “Probeer je klachten uit te drukken in pijnscores: op een schaal van nul (geen pijn) tot tien (hevigste pijn). Bij een vier of hoger spreken we al van abnormaal pijnlijke menstruaties.”
Ook van het taboe rond menstruatie moeten we dringend af volgens Huirne. Een taboe uit het verleden dat nog steeds springlevend is, getuige het feit dat quasi iedere vrouw de edele kunst van het tampon-wegmoffelen onder de knie heeft. “De helft van de wereldbevolking krijgt ermee te maken. We moeten daar niet flauw over doen.”
Het belangrijkste is om als vrouw zelf je verantwoordelijkheid te nemen. “Hevige pijnen horen er níét bij en je hoeft ze niet te verbijten. Er zijn veel mogelijke pistes die allemaal onderzocht moeten worden. Ga ermee naar de huisarts. Kan die je niet helpen? Vraag dan om een verwijzing naar een specialist en vraag zonodig om een second opinion bij een gespecialiseerd centrum. Zelfs al is het soms even zoeken, er is bijna altijd een verklaring te vinden, en vaak ook een oplossing.”
BRON: https://www.hln.be/nina/fit-gezond/-pijnlijke-maandstonden-normaal-da-s-onzin~a29dd726/
Bepaalde vrouwen zullen zich erin kennen. De maandelijkse problemen van chagrijnig tot pijnlijke dagen. Juist omdat in je lichaam iets samentrekt krijg je daardoor die pijn. Na enkele dagen gaat het over en ben je weer helemaal op en top. Want men moet weten is dat het lichaam zich eigenlijk zuivert en dat heb ik al meermaals geschreven. Al zal deze boodschap zeker niet aankomen bij deze die echt kampen met pijnlijke dagen. Toch is het ook zo als de pijn te hard is en gericht op de pijnschaal van 10 dan kan je beter eens dit bespreken met je gynaecoloog of arts.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
Hoogsensitief zijn: bestaat dat echt of ben je gewoon overdreven emotioneel?
Ze ervaren de omgeving veel intenser dan anderen, en ze zijn met velen. Terwijl rond hoogsensitiviteit een industrie is ontstaan, doet de wetenschap het meestal af als een modegril. Is het meer dan dat, en zo ja, is het ook een probleem?
Cabaretière Karin Bloemen heeft het, actrice Liesbeth Kamerling en schrijver Arthur Japin hebben het, Dolores Leeuwin van Klokhuis, het buurjongetje op de hoek, die moeder van school, de cursiste op yogales, de collega op kantoor: hoogsensitiviteit. Het fenomeen dat sommige mensen – van jongs af aan – anders zijn dan anderen. Dat ze uitgeput raken van veel geluid en licht. Dat ze na een feestje minstens een dag moeten uitrusten. Dat ze vaker moeten huilen, meer tijd alleen nodig hebben. Dat ze de emoties van anderen net zo sterk ervaren als die van henzelf – en zich ook verantwoordelijk voelen voor het welzijn van anderen. ‘Stel je niet zo aan’, kregen ze als kind vaak te horen.
Sinds het begrip hoogsensitiviteit werd gemunt, door de Amerikaanse psychologe Elaine Aron in 1996, is er een hele industrie opgetuigd. Met gespecialiseerde arbeids- en organisatie-experts, coaches, congressen, cursussen, zelftesten en internetfora waar mensen met hoogsensitiviteit elkaar steunen. Er zijn stapels survivalgidsen voor volwassenen, ouders en kinderen: Help… ik voel zoveel, Overprikkeld, Leven zonder filter en elk nieuw boek maakt een goede kans een bestseller te worden. Ondertussen blijft het aantal ‘kliks’ op websites met artikelen over hoogsensitiviteit maar stijgen.
Zoveel weerklank als hoogsensitiviteit vindt in de samenleving, zo weinig belangstelling is er vanuit de wetenschap. Ook serieuze kranten schrijven nauwelijks over hoogsensitiviteit. En áls het een keer gebeurt, wordt het – door psychiaters – weggezet als pseudo-psychologie en een modegril. De hoogsensitieven onder ons zouden slechts op zoek zijn naar een excuus voor hun overgevoeligheid.
Dat de wetenschap zijn neus ophaalt voor hoogsensitiviteit, blijkt alleen al uit het aantal studies dat ernaar is verricht: zeventig. Wereldwijd. ‘Naar andere persoonlijkheidskenmerken als emotionele stabiliteit (neuroticisme) worden elke week zeventig studies gedaan’, zegt de psychologisch onderzoeker Bertus Jeronimus van de Rijksuniversiteit Groningen, die is gespecialiseerd in de persoonlijkheidsleer. Jeronimus heeft moeite met het ‘dedain’ dat de wetenschap tentoonspreidt. ‘Als iets zo sterk leeft, kun je het als wetenschap eigenlijk niet negeren’, vindt hij.
De grote vraag die boven de markt hangt: bestaat hoogsensitiviteit wel echt?
‘Het korte antwoord is: ja’, zegt Judith Homberg, neurobioloog aan het Radboudumc op haar werkkamer in het Donders Instituut in Nijmegen. ‘Het is een persoonlijkheidskenmerk dat we verder wetenschappelijk moeten onderbouwen’, nuanceert haar collega-onderzoeker psycholoog en gedragsgeneticus Corina Greven, eveneens van het Radboudumc. Homberg: ‘Net als je introverte en extraverte mensen hebt, zijn er hooggevoelige mensen. Het komt best veel voor, waarschijnlijk is ongeveer 20 procent van de mensen hoogsensitief.’
Hoogsensitiviteit is geen eenduidig begrip. Bij de een ligt de nadruk op overgevoeligheid voor licht, geluid en drukte. De ander is super empathisch, zoals schrijver Arthur Japin vorige week in deze krant vertelde: ‘Ik weet te goed wat er in een ander omgaat. Dat gebeurt ongewild, ook bij mensen die ik niet ken of alleen van verre zie.’ Ook als het om nieuws gaat, komt alles bij hoogsensitieve mensen harder binnen. Zo kijkt Liesbeth Kamerling geen nieuws, ze leest geen kranten en gebruikt geen sociale media. Vrijwel allemaal hebben ze regelmatig de behoefte om alleen te zijn. De neiging tot piekeren – of positiever uitgedrukt – om te reflecteren, is ook iets waar veel hoogsensitieve mensen zich in herkennen.
Dat al die dingen bij elkaar een apart persoonlijkheidskenmerk vormen, baseert Homberg deels op de dierenwereld. ‘Bij dieren is ook pakweg één op de vijf exemplaren gevoeliger voor signalen uit de omgeving, zoals geluiden en lichten. Als een kudde dieren gaat drinken, is het handig als een aantal dieren voorzichtiger is, gespitst op dreiging, beter in staat subtiele signalen te herkennen die op gevaar duiden. Maar als er nieuw territorium veroverd moet worden, heb je ook brutale dieren nodig. De twee vullen elkaar aan.’ Homberg onderzoekt sinds 2011 welk biologisch mechanisme maakt dat sommige ratten gevoeliger zijn voor hun omgeving en daardoor, bijvoorbeeld, sneller begrijpen of een lichtsignaal iets betekent dan andere soortgenoten. De dopamine-productie lijkt een rol te spelen. De hoop is dat die resultaten op termijn vertaald kunnen worden naar de mens.
Als het al bestaat, is hoogsensitiviteit geen stoornis, maar een extra persoonlijkheidskenmerk dat aan de bestaande ‘Big Five’ toegevoegd zou moeten worden. Die ‘grote vijf’ zijn: extraversie, verdraagzaamheid, ordelijkheid, emotionele stabiliteit en openheid voor nieuwe ervaringen. De Tilburgse hoogleraar psychologie Jaap Denissen, die persoonlijkheidsonderzoek doet, vindt dat er geen extra label nodig is voor hoogsensitiviteit. ‘Hoogsensitiviteit hangt sterk samen met lage emotionele stabiliteit en hoge openheid voor nieuwe ervaringen. Daarmee kun je het fenomeen al goed plaatsen.’
Ook de Groningse onderzoeker Jeronimus ziet veel overeenkomsten tussen hoogsensitiviteit, lage emotionele stabiliteit, hoge openheid voor nieuwe ervaringen en introversie. ‘Maar dat betekent niet dat we geen onderzoek meer hoeven te doen naar hooggevoeligheid. De overlap met andere kenmerken verklaart slechts deels waarom sommige mensen zoveel gevoeliger zijn voor afwijzing, stress en andere prikkels uit de omgeving. En wie zegt dat de Big Five zaligmakend zijn? De mate waarin mensen scoren op eerlijkheid/bescheidenheid verdient volgens nogal wat vakgenoten ook een plaats in het model.’
Een bewijs dat hoogsensitiviteit bestaat vormen de studies waaruit blijkt dat de hersenen van hoogsensitieve mensen anders werken. De Belgische klinisch psycholoog Elke van Hoof van de Vrije Universiteit Brussel vergeleek fMRI-scans van ruim vijftienhonderd volwassenen en zag dat de meesten van ons een filter hebben in het informatieverwerkingssysteem. Informatie die we op dat moment niet nodig hebben, filteren we weg. Mensen met hooggevoeligheid kunnen dat niet. Bij hen komen veel prikkels tegelijk binnen. Ook bij het uitvoeren van een opdracht zijn bij hooggevoelige mensen meer hersengebieden tegelijk actief. ‘Daardoor vindt er een diepere verwerking plaats’, concludeerde Van Hoof op basis van haar studie uit 2015, waarmee ze bedoelde dat hoogsensitieve mensen lang op een vraagstuk kauwen, het van alle kanten belichten. Negatief gezegd: dat ze dingen te complex maken, te veel piekeren.
In vergelijkbare fMRI-studies zagen andere onderzoekers dat hoogsensitieve mensen sneller en beter subtiele verschillen opmerken tussen twee plaatjes die op het eerste gezicht identiek lijken. En in rust blijkt het brein van hooggevoelige mensen actiever. ‘Ook in rust zijn ze waakzaam. Alert op gevaar’, zegt onderzoekster Homberg daarover.
Blijft de vraag wat er eerder was: de kip of het ei. Is hoogsensitiviteit het gevolg van afwijkende hersenactiviteit? Of is het andersom en is die hersenactiviteit juist het gevolg van hoogsensitiviteit?
Of iemand hoogsensitief is, wordt vastgesteld met een vragenlijst die is ontwikkeld door de Amerikaanse Aron. En vragenlijsten, dat blijft behelpen. Want iedereen is gevoelig voor zijn omgeving, anders kun je niet overleven. En dus herkennen we allemaal wel wat van onszelf in vragen als: schrik je snel, heb je een hekel aan harde geluiden, kun je slecht tegen ruzie in je omgeving, stelde je als kind altijd waarom-vragen en heb je vaak de behoefte om je even terug te trekken? De vragenlijsten worden steeds beter wetenschappelijk onderzocht, en er worden nieuwe elementen aan toegevoegd, maar honderd procent accuraat zijn ze beslist niet.
Volgens de Amerikaanse expert Elaine Aron ben je ofwel hooggevoelig – of niet. Zo zwart-wit ligt het volgens de meeste andere experts niet. ‘Het is waarschijnlijk een glijdende schaal’, meent psycholoog en gedragsgeneticus Greven. ‘Maar we zijn nog wel op zoek naar een goede afkapwaarde om te weten wie wel en wie niet hoogsensitief is. Anders kun je geen diagnose stellen.’
Wacht even, een diagnose? Maar hoogsensitiviteit is toch geen ziekte? En we willen toch niet wéér een label? ‘Nee, klopt’, corrigeert Greven. ‘De term diagnose moeten we alleen gebruiken voor aandoeningen en daar is hier geen sprake van.’ Homberg: ‘Sommige mensen willen geen label, maar het is wel een manier om een probleem op de agenda te krijgen en onderzoeksvoorstellen gehonoreerd te krijgen.’ Greven: ‘De samenleving hongert naar kennis over hoogsensitiviteit en alles wat daarmee samenhangt en de wetenschap heeft hier een verantwoordelijkheid in.’
Hooggevoeligheid zelf is niet zozeer het probleem, benadrukken de twee onderzoekers. Wel de verhoogde kwetsbaarheid voor psychische problemen die ermee samenhangt. Hooggevoeligen lijken gevoeliger voor (werk)stress, depressie, angst en burn-out.
De hooggevoeligheid werkt waarschijnlijk twee kanten op. Niet alleen de ontvankelijkheid voor negatieve prikkels is groter, ook die voor positieve. Greven: ‘Het effect van een positieve film op de stemming is bij hoogsensitieve mensen groter. Uit onderzoek met 11-jarige schoolmeisjes blijkt dat een hogere score op sensitiviteit gepaard gaat met een groter effect van psychologische hulp door de school bij depressie. Hooggevoelige meisjes profiteerden meer van dat hulpprogramma. De gevoeligheid gaat dus twee kanten op.’
‘Life coach’ Annet de Zwart, opgeleid in Amerika door Elaine Aron, heeft de afgelopen jaren zo’n honderd cliënten begeleid die hoogsensitief zijn. ‘Er is prima te leven met zo’n persoonlijkheidskenmerk. Vooral als je weet waarom je je al van jongs af aan anders voelt. En als je begrijpt waarom je meer tijd nodig hebt om te herstellen en waarom andermans emoties zo hard binnenkomen.’ Meestal zijn vier tot twaalf sessies genoeg. Het is een kwestie van doorhebben dat je hoogsensitief bent. ‘En daarna moet de cliënt leren zijn grenzen te bewaken, soms zijn leven wat aan te passen’, aldus De Zwart.
Toen de Vrije Universiteit Brussel in 2015 een congres organiseerde over hoogsensitiviteit, dacht de Belgische psycholoog Elke van Hoof dat de academische scepsis overwonnen was. Maar niet dus. Greven wordt geregeld door collega’s gewaarschuwd om ‘voorzichtig’ te zijn met het thema omdat hoogsensitiviteit slechts een ‘uitvinding’ is van ouders die een vriendelijk etiketje zoeken voor hun kinderen met autisme.
Wat niet helpt is dat er rondom hoogsensitiviteit een cultus is gebouwd van mensen die hun hoogsensitiviteit – en die van hun kinderen – koesteren als iets speciaals. ‘We zijn geen betere mensen’, zegt Elaine Aron in haar boek Hoogsensitiviteit, om vervolgens een citaat van de Britse romancier E. M. Forster af te drukken over de ‘aristocratie’ van ‘sensitieve en attente mensen die aan een half woord genoeg hebben’. Sommige new-agebewegingen menen dat hoogsensitieve kinderen zó empathisch kunnen zijn dat ze feitelijk helderziend zijn. Denk aan de zogenoemde Nieuwetijds- of Indigo-kinderen. Daar wil de wetenschap natuurlijk niet mee ‘besmet’ raken.
Wat ook niet helpt is dat het onderzoek naar hoogsensitiviteit veelal uitgevoerd wordt door onderzoekers die zelf ook hooggevoelig zijn, zoals de Amerikaanse Aron en de Belgische Van Hoof. Alleen al de terminologie in sommige studies stemt ongemakkelijk: een Britse wetenschapper noemt hoogsensitieve mensen in een recente studie ‘orchideeën’. Minder sensitieve stervelingen worden aangeduid als ‘paardebloemen’. Want paardebloemen groeien toch wel, ondanks de omstandigheden. Orchideeën niet.
De Groningse onderzoeker Jeronimus snapt wel dat hoogsensitieve mensen graag benadrukken dat deze karaktereigenschap ook voordelen heeft en niet alleen maar betekent dat je emotioneel instabiel bent. ‘Ze willen het als iets positiefs zien. Dat levert flauwe teksten op, maar het is natuurlijk wel waar. Als iemand emotioneel heel stabiel is, krijgt hij weinig van zijn omgeving mee. Dat is heel handig als je chirurg bent of straaljagerpiloot. Maar van de juf of meester die lesgeeft aan je kinderen hoop je wel dat ze empathisch zijn, dat ze het zien als je kind het moeilijk heeft. En aan je ziekenhuisbed wil je ook iemand die zich in jou kan inleven.’
Hoogsensitief deze die het hebben weten maar al te goed dat het niet altijd makkelijk is om ermee om te gaan. Je voelt veel meer aan dan iemand anders. Je kan allerlei testen gaan doen. En dan is het vaak zo dat iedereen wel een vorm heeft van hoogsensitief net als we allemaal op onze manier een vorm van autisme hebben. Dat ook bij het laatste bewezen is. Bepaalde psychologen en psychiaters willen daar niets van weten, spijtig genoeg. Het zou toch van belang zijn om dit sneller als diagnose te krijgen dan kan je hier ook verder mee. Ze voelen veel aan bij iemand maar nemen ook vaak heel wat prikkels over van de omgeving. Toch kan men er leren mee omgaan en dat is juist wat nodig is. Zeker bij kinderen kan men hierin helpen. Om te leren hoe ze ermee om moeten gaan. Soms kan je dat niet als ouder en moet je iemand inschakelen. Durf zeker dat aan te gaan. Het is in het belang van het kind maar ook van jezelf als ouder.
Volwassenen weten vaak zich even terug te trekken als ze het moeilijk hebben.
Als je de test eens wilt doen kan je dit via deze link.
https://www.hspvlaanderen.be/index.php?p=node0026
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
JE LICHAAM ZAL HET ALTIJD AANGEVEN ALS ER IETS NIET IN ORDE IS.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
