Beïnvloedt hoogsensitiviteit je seksleven? 2 psychologen weten raad: “Casual sex ligt moeilijk”
Voor hoogsensitieve mensen is het leven intens. Te intens, soms. Vertaalt zich dat ook in de slaapkamer? Welke verschillen zijn er met niet-HSP’s en vooral: hoe zorg je dat het een zegen wordt in plaats van een vloek? Twee psychologen vertellen erover: “HSP’s ervaren hoge pieken en diepe dalen. Die diepe dalen kunnen zich óók vertalen in bed, vooral wanneer ze overprikkeld zijn.”

“Hoogsensitiviteit is een karaktertrek die slaat op je zenuwstelsel”, steekt klinisch psychologe en psychotherapeute Lynn Jespers, gespecialiseerd in hoogsensitiviteit, van wal. “Dat heeft een dunnere filter dan ‘normaal’, waardoor prikkels feller binnenkomen. Het komt voor bij één op de vijf mensen. De hoofdkenmerken zijn: gevoeligere zintuigen, overweldigd worden als er teveel dingen gebeuren, een hoge ethische lat, en een complexe innerlijke belevingswereld.” Wil je weten of jij zelf hoogsensitief bent? Dan raadt Jespers aan om deze vragenlijst van dr. Elaine N. Aron eerst in te vullen: dé autoriteit op het vlak van hoogsensitiviteit.
Seksueel ongeremd
Dr. Elaine Aron, zelf een hoogsensitief persoon (HSP), is een Amerikaanse psychotherapeute, klinisch psychologe en universitair docente die het begrip hoogsensitiviteit uitvond. Ze doet al tientallen jaren onderzoek naar het onderwerp, en dat resulteerde in meerdere boeken waaronder ‘Hoogsensitieve personen in de liefde, hoe je omgaat met relaties als de wereld je overweldigt’.
Voor dat boek bevroeg Aron 443 mensen (zowel HSP’s als niet-HSP’s) naar hun beleving van seksualiteit. Daaruit concludeerde ze dat HSP’s amper afwijken van andere mensen op o. a. volgende vlakken: de duur van de laatste seksuele activiteit, seks als een van de potentieel meest bevredigende dingen in het leven zien, de frequentie van masturberen en de frequentie van het hebben van een orgasme. “We zijn even goed als iedereen in staat om seks op zichzelf als bevredigend te beschouwen”, schrijft Aron, “om actief te zijn en de leiding te nemen, opgewonden te zijn zonder schuldgevoelens en zorgen. Kortom, we lijken niet meer dan een ander seksueel geremd te zijn of op andere wijze problemen met seks te hebben.”
HSP-vrouwen zouden sneller een orgasme bereiken dan niet HSP-vrouwen, al geven ze aan minder seks te hebben en er minder van te genietenElaine Aron
Mysterieus en machtig
Wat wél verschilt, is hoe seksuele ervaringen binnenkomen. Daarbij geven HSP’s aan seks bijna altijd op een diepgaande manier te verwerken. Aron: “We vinden seksualiteit mysterieus, machtig en het is voor ons moeilijk om na seks meteen door te gaan met alledaagse dingen.” Verder geraken HSP’s doorgaans niet opgewonden door harde, expliciete seksuele hints, vinden ze bepaalde plekken aan hun geslachtsdelen te pijnlijk of gevoelig voor stimulatie, worden ze uit de stemming gehaald door afleidingen, zoals geluid, luchtjes, of visuele prikkels, en vinden ze variëteit in seksuele activiteiten niet bijzonder leuk.
Ook interessant: HSP-vrouwen zouden sneller een orgasme bereiken dan niet HSP-vrouwen, al geven ze aan over het algemeen minder seks te hebben en er ook iets minder van te genieten. Dat gaat dan weer niet op voor hoogsensitieve mannen. Elaine Aron: “Behalve de algemene verschillen tussen HSP’s en niet-HSP’s, wijken hoogsensitieve mannen niet echt af van niet-hoogsensitieve mannen.”
Diepe connectie
Zoals hiervoor al aangehaald, verwerken HSP’s de dingen die ze meemaken op een diepgaande manier. “Casual sex is dus iets waar ze over het algemeen minder goed in zijn”, lacht Lynn Jespers. “Het ‘oppervlakkig’ beleven van seks ligt moeilijk. Je zal als HSP eerder voor een vast persoon gaan, een partner of een friend with benefit bijvoorbeeld.” Daarover zegt Elaine Aron het volgende: “Uit onderzoek blijkt dat hoogsensitieve vrouwen als groep aandachtig en selectief zijn met wie ze naar bed gaan – ze willen hun seksualiteit binnen een liefdevolle relatie uiten. Deze zorg verklaart misschien hun groter gemak om een orgasme te krijgen, doordat ze zich meer bemind voelen.”
Maar ook in een relatie geven HSP’s zichzelf niet zomaar. Lynn Jespers: “Een HSP zal het belangrijk vinden om een goed en veilig gevoel te hebben bij de personen waarmee ze vrijen. Is er net ruzie geweest of zitten ze ergens mee, dan zullen ze sneller geneigd zijn om ook de seks op pauze te zetten tot de storm is gaan liggen.”
Een niet zo fijne sensatie kan al snel heel de vrijpartij verpesten, maar jij beslist zélf of je een prikkel bestempelt als fijn, niet fijn, of neutraalLynn Jespers, Psycholoog en psychotherapeut
Overprikkeld
“HSP’s ervaren hoge pieken en diepe dalen. Elke emotie is dubbel zo sterk, of die nu positief of negatief is”, gaat Jespers verder. “Daarom ervaren we seksualiteit soms ook als iets onaangenaams: vooral wanneer we overprikkeld zijn. Je zenuwstelsel heeft dan zoveel input gekregen dat het emmertje vol zit. Je kan dan plots geen geluiden meer verdragen, je kleren zitten slecht, je hebt last van de rommel in huis. Meestal heb je dan ook een kort lontje en loop je gefrustreerd rond. Kortom: je hebt het gevoel dat het allemaal te veel is. De misvatting dan HSP’s overemotioneel zijn is dan ook onterecht: ze zijn soms gewoon overprikkeld, vaak zonder het zelf te beseffen.”
Zelfkennis is dus wijsheid, zeker in dit geval. “Iemand die zich onbewust is van zijn hoogsensitiviteit, zal overprikkeling ook niet kunnen plaatsen. Maar als je daardoor constant overprikkeld bent, kan dat je lichaam, relaties en seksleven beschadigen. En dat zorgt voor een neerwaartse spiraal.”
Spoel het weg
Weet je van jezelf dat je een HSP bent en kan je overprikkeling signaleren? Dan heeft Lynn Jespers twee gouden tips om ervoor te zorgen dat je seksleven kan (blijven) bloeien. Want hoogsensitiviteit hoeft alles behalve een struikelblok te zijn in bed.
1. Gun je zintuigen rust voor je eraan begint. “Merk je dat de overprikkeling daar is en je kribbig of vermoeid bent, stel het vrijen dan even uit. Maak een wandeling als het nog licht is, trek je terug in een stille ruimte, neem een badje of spoel de overprikkeling weg in de douche. Zorg ervoor dat vieze geurtjes, vuile lakens of rommel in de kamer waar je wil vrijen zijn opgeruimd. Soms gebeurt het natuurlijk dat je gewoon snel seks wilt. Ben je dan overprikkeld? Focus je vooral op je partner(s). De aandacht verleggen van je eigen systeem naar iets extern kan soms ook al ontprikkelend werken.”
2. Laat het positieve je leidraad zijn. “Eén minder fijne sensatie kan al snel de vrijpartij verpesten. Je lief doet iets verkeerd, dat ene plekje is te gevoelig … Dat is nergens voor nodig. Jij beslist zélf of je een prikkel bestempelt als fijn, niet fijn, of neutraal. Vooral dat laatste vergeten we weleens. Probeer de volgende keer dat je gedachten je belemmeren tijdens de seks, te denken in termen van plus, min en nul. Zo train je het station in je hoofd dat de binnenkomende prikkels reguleert om niet meteen dicht te klappen na een negatieve prikkel.”
Ook kan dit bij deze mensen een struikelblok zijn. En moet men hier ook leren om zich aan te passen. Men krijgt als HSP veel prikkels binnen en dat is ook zo als men de liefde bedrijft. Dan komt er nog eens bij dat je soms ook bepaalde gevoelens van de andere persoon gaat aanvoelen. Dat het op een moment moeilijk wordt om je helemaal te kunnen geven in alle rust. Hier is het echt van belang om jezelf en jouw gevoelens goed te kennen. Jouw lichaam te kennen. Zodat je weet hoe je rust kan bewaren en hoe je gevoelens kan delen op een rustige manier. Het kan van belang zijn om in de eerste fase het gewoon sensueel aan te pakken. Voelen wat het doet en hoe het overkomt bij je partner. Heb je geen zin om dit ook aan te geven. Soms kan dan op een andere manier toenadering gezocht worden. Dat men voorstelt om vanuit jezelf te beginnen. Men hoeft niet tot de daad te komen maar weten wat het gevoel van samen delen in de liefde is.

AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM