Help, mijn vader gaat vreemd!
Een op de vier relaties krijgt te maken met vreemdgaan. Maar toch niet die van je ouders? Onmogelijk! Hoe oud je ook wordt, je bent nooit oud genoeg om met het overspel van je vader of moeder om te gaan. Maar misschien wel oud genoeg om ervan te leren …
‘Mijn moeder belde me op om te zeggen dat ze toch niet op bezoek zouden komen dat weekend. Het ging niet zo goed tussen haar en mijn vader, zei ze. Ik viel uit de lucht. Ik had hen als kind nooit ruzie weten maken. Ik ging ervan uit dat ze nog altijd een heel harmonieuze relatie hadden. Na wat aandringen vertelde ze me wat er echt aan de hand was, dat mijn vader een affaire had. En dat het niet de eerste keer was. Ik heb de telefoon opgehangen terwijl ze aan het praten was. Ik kon gewoon niet meer luisteren.’ Liesbeth (34) was gelukkig getrouwd met twee kinderen toen ze vernam dat haar vader al jaren buitenechtelijke relaties had. Urenlang heeft ze na dat bewuste telefoontje voor zich uit zitten staren, compleet van de wereld. Haar man durfde ze niks te vertellen, daarvoor schaamde ze zich te erg. ‘Zijn ouders zijn gescheiden. Het gelukkige huwelijk van mijn ouders was een belangrijke houvast voor ons. Ik zag ons altijd dezelfde weg opgaan.’ De volgende dag belde ze haar moeder terug, maar haar vader nam op. ‘Hij deed alsof er niks aan de hand was terwijl mijn wereld was ingestort. Ik kon het niet inhouden. Ik heb geroepen dat hij een verrader was en dat ik hem nooit meer wilde zien.’
Direct daarna belde haar moeder opnieuw. Ze vond dat Liesbeth niet zo boos moest zijn op hem, want uiteindelijk waren het haar zaken niet. ‘Ze zei dat het wel zou overwaaien en dat ze spijt had dat ze het me verteld had. Maar ondertussen wist ik het wel. En mijn hele wereld lag aan diggelen.’
Oud genoeg om het te weten?
Zo kwam Liesbeth bij de therapeut terecht: haar gelukkige kindertijd leek een leugen, haar geloof in monogame relaties was weg, ze was woest op haar vader en wantrouwde haar moeder. En dat door één telefoontje, één zin: ‘je vader heeft een ander’. Relatie- en gestalttherapeute Suzanne Haest krijgt regelmatig vrouwen als Liesbeth over de vloer. Kinderen die als volwassene met het overspel van hun ouders geconfronteerd worden. ‘Als de kinderen klein zijn voelen ouders instinctief aan dat ze hen niet moeten betrekken in hun intieme relatie en zeker niet in het geval van overspel. Maar die houding verandert wanneer kinderen ouder worden. Dan hebben ouders vaak de reflex “dat ze oud genoeg zijn om het te weten”. Maar hoe oud je ook wordt, je blijft altijd het kind van je ouders.’ De relatie tussen ouders en hun kinderen was nooit zo intiem als vandaag. Volwassenen beschouwen hun ouders als vrienden en omgekeerd. We delen aanzienlijk meer persoonlijke geheimen met elkaar dan vroeger. Maar daardoor lopen we ook het gevaar om een grens te overschrijden. Er zijn volgens de meeste experts maar twee geldige redenen waarom ouders hun kinderen met hun overspel zouden mogen belasten: Eén: als het onvermijdelijk is dat ze ermee geconfronteerd zullen worden. Bijvoorbeeld als de minnares van de vader de buurvrouw is, die plots het huis niet meer in mag. Twee: als de overspelige ouder beslist om het huwelijk te verbreken en met de ander verder te gaan.
Ingrijpen of niet?
Helaas zijn het niet altijd de ouders die hun kinderen zelf inlichten over het overspel. Edward (23) betrapte zijn vader met zijn minnares op restaurant. Hij hoort het zichzelf nog roepen: ‘Papa, wie is dat?!’ Het was jaren geleden dat hij zo kinds had geklonken. Bij Jolien (42) praatte een tante haar mond voorbij. Beiden worstelden ze een hele tijd met de vraag of ze het hun moeder moesten vertellen. Edward zette zijn vader onder druk om het te bekennen aan zijn moeder. Zijn ouders zijn nu gescheiden, hij ziet zijn vader bijna nooit meer. Jolien confronteerde haar vader, maar toen hij haar bezwoor dat de affaire al lang was afgelopen besloot ze om het niet te vertellen. ‘De relatie tussen mij en mijn moeder heeft er wel onder geleden: vroeger vertelden we elkaar alles, nu kon dat plots niet meer. Maar ondertussen ligt het ver genoeg achter me en kunnen we weer normaal met elkaar spreken.’ ‘Hoe volwassen we ook zijn, een loyaliteitsconflict is in dat soort situaties eigenlijk onvermijdelijk’, zegt Haest. ‘Kinderen kiezen bijna altijd partij voor het “slachtoffer” van de affaire. Heel vaak zie je dat moeder en dochter bijvoorbeeld kamp gaan vormen tegen de overspelige vader. Kinderen hebben de natuurlijke behoefte om hun gezin te beschermen en dus proberen ze in te grijpen.’ De pleger van overspel wordt gezien als de ‘verrader’, niet alleen tegenover de andere partner maar tegenover het hele gezin. Maar naast ‘straffen’ kunnen kinderen zich ook constructiever opstellen. Suzanne Haest: ‘Ik heb het al meegemaakt dat de kinderen hun ouders verplicht op therapie stuurden. Op zich een mooi idee, alleen werkt het zelden in de praktijk.’ Want kinderen zijn – hoe moeilijk dat ook is om te beseffen – buitenstaanders in de relatie van hun ouders en hun inbreng wordt meestal niet aanvaard.
De droom verstoord
Natuurlijk weten volwassen kinderen dat ze zich niet moeten bemoeien met de relatie van hun ouders. Maar het is ook niet de relatie waar ze doorgaans in geïnteresseerd zijn, wel het redden van de ‘droom van hun kindertijd’. Die droom van onze kindertijd is het verhaal dat we onszelf vertellen over onze ouders. Het ontstaat al heel vroeg, wanneer een kind zijn ouders voor het eerst de vraag stelt: ‘hoe hebben jullie elkaar eigenlijk leren kennen?’. Weinig ouders zijn bereid om de ware toedracht daarvan met hun jonge kinderen te delen, dus vertellen ze een opgeleukte versie van het verhaal. Eén waarin derden worden weggegomd en hartstochtelijke ruzies herleid worden tot grappige anekdotes. Vanaf dat moment gaan we het beeld zelf verder inkleuren en naarmate we ouder worden vergelijken we de relatie van onze ouders met die van onze nichten en neven en vrienden en vriendinnen. Uiteindelijk komen we tot een conclusie: het kan zijn dat we de relatie tussen onze ouders vooral beschouwen als een broer-zusrelatie of eerder als ‘beste vrienden’, als een heel hechte of net heel afstandelijke relatie. Hoe dan ook is het de relatie waarin je bent opgegroeid, het eerste voorbeeld voor je eigen liefdesleven later. Tenzij je ouders uit elkaar gaan ga je er immers van uit dat de relatie hen beiden voldoening geeft en dus dat dat type relatie een model is dat werkt.
Gevolgen voor jezelf
Op die manier is de droom van onze kindertijd de basis voor onze latere relaties. Maar als er een derde partij bij komt kijken moeten we dat verhaal herzien. En daarbij moeten we niet alleen het verhaal van onze ouders herschrijven, maar ook en vooral de manier waarop we zelf met relaties omgaan. Zoals Liesbeth het verwoordt: ‘Als zélfs mijn ouders niet vrij zijn van bedrog, hoe kan ik het dan ooit zijn?’ Suzanne Haest ziet het in de praktijk vaak genoeg gebeuren: ‘Net zoals kinderen van gescheiden ouders alles in het werk stellen om bij zichzelf een scheiding te voorkomen zullen kinderen na overspel van hun ouders alles in het werk stellen om overspel in hun eigen relatie te vermijden. En het daardoor helaas ook in de hand werken.’ Overdreven controleren van de partner, plots niet meer toelaten dat hij met collega’s en vrienden omgaat, zijn agenda uitpluizen op zoek naar tekenen van bedrog. Het soort gedrag dat wantrouwen in een relatie zaait. Ook de partner laat er zich vaak aan vangen. ‘De appel valt toch niet ver van de boom’ is in dat geval dikwijls een tweesnijdend zwaard. Zowel op het familiaal leven als op de relaties van hun kinderen heeft het overspel van de ouders dus het effect van een aardbeving. Op termijn kan het echter een uitgesproken positieve impact hebben, op ouders én hun kinderen. ‘De ontdekking van overspel is een belangrijke eerste stap in het doorbreken van stilte’, aldus Haest. Het besef dat ‘het verhaal van je ouders’ een illusie is, is een bittere pil maar wel een belangrijke stap in je persoonlijke ontwikkeling.
Lessen trekken
De droom van je kindertijd doorprikken en de relatie van je ouders in al haar complexiteit kunnen aanschouwen is bijzonder helend. Suzanne Haest: ‘Zeker voor volwassen kinderen die zelf ook worstelen met de complexiteit van een relatie. Begrijpen hoe je ouders tot overspel zijn gekomen kan een goede levensles zijn om het zelf te vermijden. In gestalttherapie confronteren we het verhaal dat de kinderen over hun ouders vertellen met het verhaal dat de ouders zelf vertellen. In het geval van overspel kan dat soms hard zijn, maar wel heel leerrijk.’ Een tweede manier waarop de confrontatie met overspel helend kan zijn is doordat het duidelijkheid schept. Want niet in alle gevallen komt het overspel als een donderslag bij heldere hemel. ‘Hoe zeer ouders hun intieme leven ook proberen af te schermen voor hun kinderen, bijna altijd sijpelt er iets door. Kinderen voelen dat, maar omdat ze in het ongewisse worden gelaten kunnen ze het dikwijls heel moeilijk plaatsen. De ontdekking van overspel kan een aanleiding zijn om dingen uit te praten en een plaats te geven.’ Een affaire in het ouderlijk nest kan dus wel degelijk positief uitdraaien, maar volgens Haest is één ding belangrijk om te onthouden: ‘je moet het ijzer smeden wanneer het koud is’. Als overspel van de ouders ontdekt wordt door hun kinderen zal het branden. In het heetst van de strijd is het belangrijk dat ouders proberen om hun kinderen zo weinig mogelijk te betrekken én dat de kinderen niet proberen om het ‘op te lossen’. Pas als de storm gaan liggen is, is het moment om verder te gaan en weer op te bouwen aangebroken.
De harde cijfers
1 op de 4 relaties krijgt te maken met overspel
De cijfers lopen sterk uiteen. Sommige onderzoeken spreken over meer dan de helft, andere over 10 %. In Vlaanderen zou het gaan om een kwart van de relaties.
1 op de 10 kinderen is buitenechtelijk verwekt
Algemeen wordt aangenomen dat 10 % van de kinderen een andere biologische vader heeft. Ook daar variëren de prevalentiecijfers tussen 1 en 30 %.
Mannen en vrouwen gaan even vaak vreemd
Vrouwen gaan niet minder vreemd dan mannen maar zijn wel beter in het verbergen van hun overspel. Als een vrouw overspel pleegt is de kans groter dat er een scheiding volgt.
Koppels met kinderen gaan bijna dubbel zo vaak vreemd
Ook over dat cijfer bestaat geen consensus, maar een recente bevraging indiceerde wel dat ouders met jonge kinderen vaker overspel zouden plegen dan koppels zonder kinderen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
http://users.telenet.be/Boeddha_Bruno/
AUM MANI PADME HUM
SPIRITUEEL Boeddha 