Last van een ochtendhumeur?
De morgenstond heeft niet voor iedereen goud in de mond. Wat doe je met een ochtendhumeur? En misschien nog belangrijker: wat doe je met het ochtendhumeur van je partner of kind?
In een stille lijn van je bed naar de badkamer naar de buitendeur. Een grom als antwoord op een goedemorgen. En zelfs dat kost al moeite… We weten allemaal wat een ochtendhumeur inhoudt. Als we het niet zelf hebben, dan wel omdat we er ’s morgens vroeg bij collega’s of gezinsleden mee geconfronteerd worden. Maar wat maakt dat sommigen ’s morgens zo zelden aanspreekbaar of genietbaar zijn?
Slaapdronken of slechtgezind?
‘Er zijn drie factoren die kunnen bijdragen tot een ochtendhumeur’, vertelt professor Gerard Kerkhof, slaapdeskundige aan de Universiteit Amsterdam. ‘De eerste is onze biologische klok. Een paar uur voor die klok zegt dat we moeten opstaan, begint ons lichaam met het aanmaken van cortisol en andere hormonen die een invloed hebben op onze stemming en op hoe wakker we ons voelen. Als je vroeger opstaat dan voor jou het biologisch optimale moment is – als er bijvoorbeeld nog niet voldoende cortisol aangemaakt is – dan voel je dat ook. En we hebben jammer genoeg meestal niet de keuze om pas op te staan als onze biologische klok daar ook klaar voor is.’
Daaraan gekoppeld hebben we allemaal dagvariaties in onze stemming. We voelen ons niet altijd even vrolijk of verdrietig. Ook niet één dag lang. Samen met een biologische klok die wat ‘achter’ hinkt, kan dit zorgen voor een slechter humeur ’s morgens. Ten derde is er wat in het Engels sleep inertia genoemd wordt. ‘Je zou het kunnen vertalen als slaapdronkenschap. Vooral als je uit een diepe slaap wakker wordt, kan het even duren voor je brein optimaal functioneert. Dit varieert van een aantal minuten tot een halfuur. Sommige mensen hebben dus letterlijk gewoon meer tijd nodig om wakker te worden. En je doet hen noch jezelf een plezier als je op zo’n moment meer van hen verwacht dan waar ze al toe in staat zijn.’
Deze drie factoren kunnen elkaar versterken: een uitgesproken avondmens die echt wel een halfuur nodig heeft om wakker te worden en wiens dagvariatie nogal vaak een dipje met zich meebrengt ’s morgens… Zo iemand laat je ’s morgens beter zo veel mogelijk met rust.
Kleine kinderen = groot ochtendhumeur
‘Er zijn groepen die een grotere kans hebben op een ochtendhumeur omdat de omstandigheden waarin ze leven dat versterken’, weet professor Kerkhof. ‘De kwaliteit van je slaap is erg belangrijk, het is immers niet hoelang je slaapt maar wel hoe goed je slaapt wat bepaalt of je ’s morgens ook uitgerust bent. Kleine kinderen zorgen bijvoorbeeld voor een onderbroken nachtrust, dus je bent al minder goed uitgerust ’s morgens. Als je er dan ook nog eens vroeger uit moet dan je gewoon was, zal dat de kans op een ochtendhumeur nog versterken.
Bovendien hebben jonge ouders ook heel vaak een hectische ochtendroutine. Ze hebben niet de tijd om het rustig aan te doen. Kinderen moeten immers geholpen worden ’s morgens en naar opvang en school gebracht worden. Je moet met je slaapdronken hoofd meteen van alles gaan regelen en dat komt je humeur evenmin ten goede.’
Ook ritmeverstoring kan een ochtendhumeur in de hand werken. Mensen die in ploegen werken en voortdurend schuiven met hun biologische klok, beïnvloeden de kwaliteit van hun slaap behoorlijk nadelig. En dan loert dat ochtendhumeur opnieuw om de hoek.
Genetische klok
Je biologische klok is in zekere mate genetisch bepaald. De een is meer een ochtendmens die ’s morgens zijn bed bijna uit springt en meteen de hele wereld aankan, de ander meer een avondmens die zijn tijd nodig heeft om in de voormiddag op temperatuur te komen. ‘Maar de meeste mensen zijn ‘gewoon mensen”, benadrukt professor Kerkhof. ‘Ze kunnen in meerdere of mindere mate last hebben van een ochtendhumeur. Want het is niet zo dat iemand altijd last zal hebben van een ochtendhumeur. De ene zal het ook echt hinderlijk vinden terwijl iemand anders, die mogelijk even slechtgehumeurd is ’s morgens, dat misschien eerder zal ervaren als iets wat nu eenmaal bij hem hoort ’s ochtends.’
Het goede nieuws is dat we met het ouder worden meer kenmerken krijgen van een ochtendmens. Vijfenvijftig jaar blijkt daarbij een keerpunt te zijn. Vooral mannelijke vijfenvijftigplussers worden met een aanzienlijk beter humeur wakker. ‘Bij vrouwen merken we dat ze bij het ouder worden soms net gaan klagen dat ze slechter slapen. Die slaapkwaliteit speelt dan weer een rol bij de stemming bij het ontwaken’, aldus professor Kerkhof.
Dit doe je eraan
Al wil het voorgaande niet zeggen dat je een ochtendhumeur dus alleen maar kan ‘ondergaan’. Er is een duidelijke genetische factor die mee je biologische klok bepaalt. Maar gewenning speelt ook een grote rol. Je kan jezelf leren om je biologische klok wat te vervroegen, bijvoorbeeld. Door langzaamaan telkens wat vroeger op te staan. Daarbij probeer je je lichaam (en je biologische klok) ook zo veel mogelijk signalen te geven dat het nu tijd is om wakker te worden. ‘De invloed van licht is heel belangrijk’, weet professor Kerkhof. ‘De verhoging van de lichtintensiteit heeft een heel positief effect op de stemming dat je al na twee minuten merkt. Probeer dus meteen bij het opstaan zo veel mogelijk daglicht binnen te laten. Laat naar bed gaan kan je dus ook enigszins ‘corrigeren’ door de gordijnen open te laten en zo gebruik te maken van lichtblootstelling. Het werkt in op je biologische klok en op je humeur.’
Er zijn tegenwoordig wekkers op de markt die je met licht wakker maken, die kunnen een slimme investering vormen als met de gordijnen open slapen voor jou toch een stap te ver is. Zorg ook dat je snel wakker wordt, zodat je slaapdronkenheid zo snel mogelijk verdwijnt. Blijf dus geen halfuur in je bed liggen om wakker te worden. Doe meteen de gordijnen open, zet de wekker zo dat je uit je bed moet komen om hem af te zetten. Het zijn allemaal kleine dingen die samen wel een groot verschil kunnen maken. Net zoals een frisse douche nemen, de radio aanzetten…
Veel mensen hebben hun koffie ’s morgens nodig omdat de cafeïne hun lichaam duidelijk signaleert dat het wakker moet worden. En daar gaat het om: duidelijke signalen doorgeven aan je lichaam. Sla ook nooit je ontbijt over. Je lichaam heeft na de slaap behoefte aan voedingstoffen, anders pleeg je roofbouw. En dat zal je humeur uiteindelijk ook niet ten goede komen.
Samenleven met een ochtendhumeur
Dat je zelf geen ochtendhumeur hebt, betekent niet dat je er niet onder te lijden kan hebben. Als partner kan je bij mensen die echt last hebben van een ochtendhumeur beter wat uit de buurt blijven ’s morgens en zeker niet overdrijven met prikkels in de hoop hen zo sneller ‘wakker’ te krijgen. Want dat werkt averechts. Zet de radio dus niet te luid, zorg dat de boel ’s morgens soepel loopt en er al geen problemen opgelost moeten worden van zodra je een voet uit bed gezet hebt.
Professor Kerkhof: ‘Slaapdronkenheid is iets waar je rekening mee moet houden. De kans dat je ’s morgens fouten maakt is dan simpelweg groter. Je moet iemand op zo’n moment dus niet vragen de spreekwoordelijke draad door de naald te steken.’ Al wil dat natuurlijk ook niet zeggen dat de partner met het ochtendhumeur van alles gevrijwaard moet worden. Hij of zij kan ’s avonds de ontbijttafel al dekken en de broodlunch voor de volgende dag al smeren. Kleren voor de volgende dag kunnen ook ’s avonds al gekozen en klaargelegd worden.
En een vast plekje hebben voor dingen als sleutels, zodat niemand daar ’s morgens naar moet lopen zoeken, kan wonderen verrichten. Als je van jezelf weet dat je het prettig vindt dat de zaken ’s morgens soepel verlopen volgens een vaste routine, en dat het nodig is dat je op tijd de deur uit kan om de dag rustig te overdenken voor je er ook werkelijk aan begint, neem daar dan ook zelf de verantwoordelijkheid voor op. Het maakt bovendien dat je beter zal kunnen slapen. Want je weet dat je niet meer moet piekeren, dat je de volgende morgen met een fris hoofd nog de tijd zal hebben om de dingen te overdenken. En daarmee is die mogelijke dip ’s avonds misschien ook meteen voorkomen.
BRON: http://www.goedgevoel.be/gg/nl/11/Psychologie/article/detail/1367609/2011/12/28/Last-van-een-ochtendhumeur.dhtml
Vele mensen kampen ermee en weten daar ook perfect mee om te gaan. sommigen staan soms zelfs vroeger op als de andere gezinsleden. Maar mensen die niet anders kunnen dan met hun humeur het ’s morgens te delen is het soms van belang om het gewoon aan te geven. Op een moment dat er begrip voor getoond wordt zal men je dan ook een tijdje me rust laten om zo helemaal je humeur op te krikken en mee te doen met de anderen.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
http://users.telenet.be/Boeddha_Bruno/
AUM MANI PADME HUM
Vind ik leuk:
Vind-ik-leuk Laden...
SPIRITUEEL Boeddha 