WAARDERING

WIJ MENSEN HOUDEN VAN EEN BEPAALDE WAARDERING DAT EVEN MOOI EN BELANGRIJK KAN ZIJN DAN EEN COMPLIMENT

AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Aum Shanti,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden

AUM PADME HUM MANI

COMPLIMENT GEVEN EN KRIJGEN

“Ik bedoel er niets mee. Maar ik vind je heel knap, collega.” 10 do’s en don’ts om een compliment te geven

‘Ik vind je zo sexy’ is niet altijd gepast en ‘je bent de slimste persoon die ik ken’ gelooft niemand. Complimenten zijn krachtig, maar ook complex. Soms kan iets goedbedoelds ook onzeker maken, of erger, zeggen prof. Bart Soenens en ondernemer Gwen van Zaane. Op deze Complimentedag geven ze tien do’s en don’ts voor wie nooit meer mis wil schieten. “Als je dit zegt, creëer je een voedingsbodem voor faalangst.”

“I can live for two months on a good compliment”, zei schrijver Mark Twain ooit. Toch zijn we anno nu vooral bezig met wat er beter kan. “We zijn zuinig met waardering, nog het meest bij diegenen die ons het nauwst aan het hart liggen”, zegt Gwen Van Zaane. Ze richtte zestien jaar geleden samen met Bibi Smink het bedrijf Complimentenmeisjes op.
Van bruiloften over teambuildings tot bedrijfsfeestjes fleuren ze de boel op met hun handgeschreven kaartjes. Intussen telt hun team een vijftigtal complimentenmeisjes én -jongens. “Complimenten geven en ontvangen, dat vraagt om kwetsbaarheid en dus lef. Ervan uitgaan dat een ander het wel weet is dan ook de makkelijkst weg. Maar gezien en gewaardeerd worden is een basisbehoefte. Binnen je (vriendschaps)relatie, familie en op het werk.”
Hoe simpel zo’n lofuiting soms mag lijken, de psychologie achter waardering is tamelijk ingewikkeld, weet professor Bart Soenens. Hij doet aan de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Gent onderzoek op het snijvlak tussen ontwikkelingspsychologie en motivatiepsychologie.
“Ik vind het soms angstaanjagend hoe een klein verschil in de formulering van een compliment een immens verschil kan maken voor de ontvanger. Het simpelweg goed bedoelen is soms helaas niet voldoende: ook dan kan je ongewild achter de schermen schade toebrengen.”
Professor Soenens vergelijkt een compliment daarom met medicatie. “Het kan heel krachtig werken en ontzettend heilzaam zijn, zolang de dosering klopt en het op het juiste moment wordt ingezet. De manier waarop, de timing en de aard van het compliment bepalen dus of het werkt.”

“Ik vind je knap, collega.” Complimentjes op de werkvloer, kan dat wel?

Sinds #MeToo de wereld wakker schudde, zijn we ons meer bewust van onze sociale interacties. Een goede zaak, uiteraard. Al strooien we daardoor helaas ook minder met complimenten. Zeker op de werkvloer zijn we eerder terughoudend, uit angst om fouten te maken. Wat kan nog wel, en wat niet?
Prof. dr. Liesbet Stevens, docent seksueel strafrecht en adjunct-directeur van het Instituut voor de Gelijkheid van vrouwen en mannen, bundelde in haar boek ‘Hoe legaal te flirten?’ al haar kennis over grensoverschrijdend gedrag. Ze roept op om je vooral niet in te houden als je intentie goed is, je geen vulgaire taal gebruikt en het compliment past binnen de context. Wil je iemand goed doen voelen, zonder bijbedoelingen of je macht bestendigen?
“Op café, op het werk, op straat, bij jou thuis: op al die plaatsen gelden andere sociale regels. Complimenten op de werkvloer over je uiterlijk zijn nooit relevant. Uit de nationale seksisme-enquête die het Instituut lanceerde, blijkt ook dat 23 procent van de vrouwen en 13 procent van de mannen dergelijke complimenten van leidinggevenden onacceptabel vindt. Maar gaat het om een gesprek tussen collega’s die elkaar al langer kennen of elkaar ook buiten het werk om zien, dan kan er al wat meer.”
Complimenteer je toch iemand over zijn of haar uiterlijk, zonder te willen flirten, dan kan je dat gewoon benoemen, vindt Liesbet Stevens. “Ik bedoel er verder niets mee, maar ik wil gewoon zeggen: ik vind je een heel knappe vrouw”, bijvoorbeeld. “Ik denk ook niet dat mannen daar meer bang voor moeten zijn dan vrouwen.”
Maar zelfs als je intentie zuiver is en je compliment dus authentiek, dan kan het al eens mislopen. “Alles valt of staat met hoe je compliment overkomt op de ander. Sommige mensen houden van complimentjes, voor anderen voelt het soms ongemakkelijk. Reageert iemand niet zoals je had verwacht, besef dan dat je het best kan stoppen met complimenteren, hoe goed je intenties ook zijn. Vind je de situatie onduidelijk? Ga dan in gesprek. Vraag waar iemands grens ligt en respecteer die.”

Alle do’s en don’ts om een goed compliment te geven: “Dit is overdreven en werkt niet”

Klaar voor enkele waardevolle lessen in lofzang?

GEEF EEN PROCESGERICHT COMPLIMENT

Er bestaan drie soorten complimenten: je kan persoonsgericht complimenteren, focussen op de uitkomst van een activiteit of de sterkte van het proces zelf in de verf zetten. Dat je iemand slim noemt bijvoorbeeld, is een persoonsgericht compliment. Feliciteer je je kinderen met hun goede cijfers, dan focus je op het eindresultaat. Prijs je de werkstrategie van een collega om jullie targets te halen, dan geef je een procesgerichte pluim.
Prof. Soenens: “Bij een compliment draait het erom dat je de ander informeert over zijn of haar sterke punten. De informatieve waarde van taakgerichte complimenten is veel groter dan persoons- of resultaatgerichte complimenten. Je krijgt erkenning voor jouw ingeslagen pad en concrete handvaten aangereikt. Dat vergroot je gevoel van competentie.”

PERSOONSGERICHTE COMPLIMENTEN

Persoonsgerichte complimenten vindt hij het meest tricky, zegt prof. Soenens. Natuurlijk kan het heerlijk zijn om knap of intelligent genoemd te worden. Maar er is een schaduwzijde. “Een compliment als ‘je bent een wiskundeknobbel’ kan dan wel een positieve shot zelfwaardering met zich meebrengen, het risico is dat je de indruk krijgt dat je je succes uitsluitend aan die persoonlijkheidskenmerken te danken hebt.”
“Loopt het de volgende keer dan toch eens mis, dan denk je al snel ‘ik kan dit niet’. De zelfwaarde die je hebt opgebouwd na persoonsgerichte complimenten zakt zo als een kaartenhuisje in elkaar. Soms zakt het zelfwaardegevoel zelfs nog dieper dan ervoor. Een voedingsbodem voor faalangst. Je voelt je goed in je vel zolang alles als een trein loopt, maar komt al snel in een diep dal terecht als er obstakels opduiken.”

IEMAND OVERLADEN MET MOOIE WOORDEN

Goed bedoeld maar helaas niet altijd goed gedaan: we hebben de neiging om vooral mensen die al onzeker zijn te overladen met persoonsgerichte complimenten. Prof. Soenens: “We schieten in overdrive omdat we snel hun zelfwaarde willen opkrikken. Zo hou je hun instabiele zelfwaardegevoel echter ongewild mee in stand.”

COMPLIMENTEREN MET EEN VERBORGEN AGENDA

Prof. Soenens: “Met een evaluatief of controlerend compliment wil je iemand iets laten doen of in een bepaalde richting duwen. Je feliciteert je kind omdat het huiswerk maakt op de manier die jij verkiest, of een collega nadat hij jouw favoriete methode toegepast heeft. ‘Zie je wel dat je zo resultaat boekt’, is zo’n zin waardoor alarmbellen kunnen afgaan. Zo’n compliment wordt snel doorzien en motiveert bovendien niet. Integendeel, het kan kwaadheid of zelfs verzet ontlokken.”

OOG HEBBEN VOOR DETAIL

Kleine details, grootse impact. De reden waarom procesgerichte complimenten zo waardevol zijn, is omdat ze verwijzen naar specifieke gedragingen of strategieën. Gwen van Zaane: “Van een zin als ‘goed bezig!’ worden we natuurlijk allemaal blij. Maar maak je het persoonlijker, dan wordt het pas echt een liefdevol cadeau. We leven vandaag de dag zo gehaast dat we misschien wel voelen dat iemand ons raakt, maar niet helemaal beseffen waarom. Pak daar de tijd voor. Neem een ander — van een geliefde tot een wildvreemde — eens helemaal in je op en benoem vervolgens wat je voelt. Zeg dus niet dat je iemand aardig vindt, maar vertel ook waarom.”

OPGEBLAZEN COMPLIMENTJES

Oprechtheid, dat voel je. Pas daarom op dat je er niet net dat schepje te veel bovenop doet. “Het is onvoorstelbaar hoe jij dat afgehandeld hebt’ versus ‘Je bent de meest getalenteerde persoon die ik ken’: verschillende onderzoeken, zo ook van de Nederlandse professor Brummelman, hebben aangetoond dat opgeblazen complimenten vaak averechts werken, zowel bij kinderen als volwassenen.
Prof. Soenens: “Je neemt zo’n compliment niet alleen minder snel aan omdat je het overdreven vindt, je kan daardoor ook het gevoel krijgen dat je non-stop moet presteren om recht te hebben op dergelijke lofzang. We zijn dan ook sociale dieren, we vinden het belangrijk wat anderen van ons vinden. Bij experimenten werd aangetoond dat mensen sneller opgeven na een opgeblazen compliment.”

COMPLIMENTEN OVER HET UITERLIJK

Helderblauwe ogen, een mooi figuur of volle lippen: een compliment over uiterlijk is niet zonder risico. “Je uiterlijk heb je voor een groot deel niet in de hand”, zegt Soenens. “Krijg je er een compliment over, dan blijft de informatieve waarde beperkt. Aan een positieve opmerking over een nieuw kledingstuk of kersvers geknipte coupe bijvoorbeeld heeft de ontvanger al meer, want daar heb je voor een stuk grip op. Maar dan nog kunnen dergelijke complimenten zorgen oproepen over zelfrepresentatie en hoe je overkomt op de buitenwereld.”
“Richt daarom liever je blik naar binnen: complimenten over innerlijke kwaliteiten brengen de ontvanger meer in contact met zijn of haar eigenwaarde, standaarden en intern kompas.’

BOOST COMPETENTIE EN AUTONOMIE

Dankzij complimenten kan ons brein een nieuwe skill beter onthouden en herhalen, blijkt uit Japans onderzoek. Een compliment ontvangen triggert namelijk het corpus striatum, oftewel het beloningsgebied in de hersenen. Er wordt dopamine aangemaakt. Die neurotransmitters verhogen niet alleen ons geluksgevoel, ze helpen ons ook om het gedrag dat tot een beloning leidt te versterken.
“Een goed gegeven compliment kan bijdragen aan een gevoel van competentie en autonomie”, bevestigt prof. Soenens. “Dat geeft je intrinsieke motivatie een boost. Wie intrinsiek gemotiveerd is, gaat bovendien diepgaander te werk: je zet automatisch je beste beentje voor.”

OVERBODIGE COMPLIMENTEN GEVEN

Kwistig zijn met complimenten, je kan er moeilijk tegen zijn. Toch is een pluim niet altijd op zijn plaats. Beeld je in: je (klein)kind slaat op een zaterdagmiddag enthousiast en volledig uit zichzelf aan het tekenen. Je bent positief verrast dat de gameconsole eindelijk eens onaangeraakt blijft en geeft een compliment: “Wat goed dat je eens iets anders doet dan gamen’”
“Als de ontvanger al intrinsiek gemotiveerd is kan een compliment overbodig zijn”, zegt prof. Soenens. “Meer zelfs: je doet dan eigenlijk afbreuk aan de activiteit. In plaats van dat plezier primeert, krijgt je (klein)kind in dit geval misschien het gevoel dat wat hij doet vooral in jouw kraam lijkt te passen, dat het aan jouw normen moet voldoen. Soms kan je iets maar beter met rust en dus in zijn waarde laten.”

DE PLUIMEN OP JE HOED STEKEN

Volgens Christopher Littlefield, een Amerikaanse expert in leiderschap en waardering, voelt 7 op de 10 mensen zich ongemakkelijk bij het krijgen van een compliment. Maar de een kan al beter om met schouderklopjes dan de ander.
Het is moeilijk om daar de precies de vinger op te letten, maar volgens prof. Soenens hebben mensen met een stabiel zelfwaardegevoel het er makkelijker mee dan mensen die onzeker zijn. Ze hebben voldoende zelfvertrouwen om te bepalen wat ze er zelf willen uithalen, wat ze overdreven vinden leggen ze naast zich neer. Onzekere personen voelen sneller schaamte. Ze trekken het compliment in twijfel en durven niet geloven dat het compliment oprecht is.
Gun jezelf toch ook wat zonlicht, vindt Gwen. Over kritiek blijven we maar malen, terwijl we complimenten wegwuiven. “Pas ervoor op dat je complimenten niet gaat afzwakken of bagatelliseren. Je hoéft niet bescheiden te zijn. Dat is niet alleen zonde voor jou, het is bovendien niet helemaal fair naar de verzender toe. Daag jezelf uit en bedank in het vervolg de persoon die je een compliment gaf. Een compliment is als een geschenk: dan bedank je de gever toch ook?’

In een notendop

1. Bestudeer goed wat iemand kan en doet 
2. Durf te benoemen, verras en wees oprecht 
3. Maak het specifiek, dan voelt een ander zich gezien 
4. Kijk verder dan je eigen smaak en je persoonlijke voorkeuren 
5. Focus liever op de binnenkant dan de buitenkant 
6. Doe het, je zal zien hoeveel goede energie je ervan krijgt!

BRON: https://www.hln.be/nina/ik-bedoel-er-niets-mee-maar-ik-vind-je-heel-knap-collega-10-dos-en-donts-om-een-compliment-te-geven~a482aee70/

Een complimentje krijgen is leuk. Maar het is hoe men het zegt. Zeker als het gaat over het uiterlijk. Dan moet men toch opletten dat de persoon dit niet al te persoonlijk opvat of er zelfs iets achter zoekt. Zoals voor wat zegt hij/zij dit. Ook het geven van complimenten kunnen anders zijn op een werkvloer in de vriendenkring of in familiekring. Op de werkvloer kan een compliment goed of slecht opgevat worden. Het is hier ook weer hoe en voor wat men een compliment wilt geven.
Net zoals men vaak complimenten geeft over de kleding of haarkapsel.
Complimenten geven of krijgen is zeker een uitdaging. Om niet verkeerd over te komen.
Ben jezelf iemand die goed een compliment kan ontvangen en geven.

AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Aum Shanti,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden

AUM PADME HUM MANI