“HSP is geen stoornis en ook geen ziekte”: zo ga je om met een hoogsensitief kind en dit zijn de valkuilen
Naar schatting een op de vijf mensen is hoogsensitief, en dat uit zich al op jonge leeftijd. Hoogsensitieve kinderen lijken soms veeleisend en liggen weleens dwars, maar ze zijn ook gevoelig, empathisch en creatief. Hoe herken je hoogsensitiviteit bij je kind? Evolueert het met ouder worden? En wat is de beste manier om ermee om te gaan? “Door het gedrag van je kind te leren begrijpen, kan je zijn of haar talenten versterken.”
Hoogsensitieve kinderen zijn extreem gevoelig, empathisch, creatief en vooral heel boeiend. Ze hebben een gebruiksaanwijzing, maar als je de moeite doet om die te leren kennen, kom je soms ook iets over jezelf te weten.
Ilse Van den Daele is voorzitter van HSP Vlaanderen (Vlaamse Vereniging voor Hooggevoelige Personen) en coauteur van het boek Mijn kind is hoogsensitief, een gids voor ouders, leerkrachten en hulpverleners van kinderen die de wereld intenser beleven dan anderen. “Hoogsensitiviteit komt heel vaak voor, maar toch bestaan er nog steeds veel misverstanden over. Door het gedrag van je kind te leren begrijpen kan je leren de valkuilen te vermijden en zijn of haar talenten te versterken. Het is belangrijk om te beseffen dat hoogsensitiviteit geen ziekte of stoornis is, maar een persoonlijkheidskenmerk dat ervoor zorgt dat je veel prikkels opvangt en die op een heel intense manier verwerkt.”
“Hoogsensitieve kinderen kunnen soms overstuur raken en daardoor heel verdrietig of weerbarstig reageren. Door hier als ouder op een begripvolle manier mee om te gaan, kan veel leed voorkomen worden. Ik ben zelf hoogsensitief, maar heb dat pas op latere leeftijd ontdekt. Als ik als kind beseft had wat er aan de hand was – en vooral als mijn ouders en leerkrachten het geweten hadden – dan had mijn leven er misschien heel anders uitgezien.”
Hoogsensitiviteit op verschillende leeftijden
Ilse Van den Daele: “Sommige ouders merken al heel vroeg dat hun kind anders reageert dan leeftijdsgenootjes. Maar om hoogsensitiviteit met zekerheid vast te stellen is het belangrijk om het kind gedurende een langere periode te observeren, eventueel met de hulp van een therapeut. De vragenlijst die je terugvindt op de website van HSP Vlaanderen kan helpen om het vast te stellen of uit te sluiten. In elke levensfase van een kind zijn er echter signalen die kunnen wijzen op hoogsensitiviteit.”
Baby’s
Het is moeilijk om op zo’n jonge leeftijd al honderd procent uitsluitsel te geven, maar vaak blijken kinderen die als baby veel huilen en moeilijk gedrag vertonen, later hoogsensitief te zijn. Soms reageren huilbaby’s op een graad temperatuurverschil in de kamer, of op iemand die dichter of verder gaat staan, waardoor hun gevoel van veiligheid verandert. Huilen is hun enige manier om dat ongenoegen te uiten. Het is belangrijk om bij probleem-gedrag eerst een aantal medische oorzaken uit te sluiten. Maar hoogsensitiviteit is erfelijk, dus als een van de ouders hoogsensitief is, is de kans groot dat je kind het ook is.
Peuters
Ook hoogsensitieve peuters kunnen nog niet uitdrukken waarom ze het soms moeilijk hebben. Dat uit zich in huilbuien, woede-uitbarstingen en lastig gedrag dat ouders niet altijd kunnen plaatsen. Ouders reageren dan weleens te streng. Zo kunnen peuters bijvoorbeeld overgevoelig zijn voor lawaai of etiketjes in kleren. Ouders straffen hen dan misschien voor hun weerbarstigheid, terwijl dat dikwijls een averechts effect heeft.
Nieuwe situaties en onverwachte dingen kunnen peuters eveneens uit het lood slaan. Ze worden op elk moment van de dag opgepakt en in de auto gezet, zonder te weten waar ze naartoe gaan. Dat heeft een grote impact op hun veiligheidsgevoel. Ook hele kleine kinderen hebben behoefte aan informatie.
Kleuters
Kinderen die voor de eerste keer naar school gaan, moeten zich aanpassen aan nieuwe omstandigheden, terwijl verandering voor hoogsensitieve kinderen niet evident is. Ze kunnen moeite hebben met de overgang van school naar vakantie en omgekeerd. Alle kleine of grote veranderingen in hun leven, gaande van de dood van een konijn tot een verhuizing, kan heel heftige reacties veroorzaken. Hoogsensitieve kinderen hebben op elke leeftijd veel meer tijd nodig om intense gebeurtenissen te verwerken dan niet-hoogsensitieve leeftijdsgenoten.
Lagereschoolkinderen
Bij kinderen op lagereschoolleeftijd kan je een optelsom maken van hun gedrag van de afgelopen jaren. Het is de ideale leeftijd om hoogsensitiviteit vast te stellen. Ze kunnen ook beter zelf vertellen wat er moeilijk is, al kan niet ieder kind zijn gevoelens onder woorden brengen. Soms hebben hoogsensitieve kinderen het lastig op school omdat ze geen aansluiting vinden. Omdat ze heel empathisch zijn, gaan ze zich dikwijls ontfermen over kleinere kindjes. Of ze komen beter overeen met kinderen die al iets ouder zijn. Ook hun rechtvaardigheidsgevoel manifesteert zich op deze leeftijd enorm.
Als ouder is het belangrijk om actief te vragen hoe je kind zich voelt. Maak tijd om samen de dag te doorlopen en zowel de negatieve als de positieve ervaringen te bespreken. Leer hen dat ze zich kunnen optrekken aan de leuke dingen. Er bestaan dagboekjes die je samen met je kind kan invullen om het gesprek op gang te brengen.
Tieners en pubers
De puberteit is voor veel kinderen een verwarrende periode, maar voor hoogsensitieve tieners kunnen de emoties vaak nog overweldigender zijn. Dikwijls zijn ze op die leeftijd met hele zware levensthema’s bezig. Ze stellen zich veel vragen en reageren soms heftig. Zeker in combinatie met minder goede schoolresultaten, problemen in het gezin of pestgedrag op school kan dat zwaar zijn.
Zodra kinderen in hun puberteit komen, wordt het heel moeilijk om hoogsensitiviteit vast te stellen, omdat dit soort gedrag ook typisch puberaal kan zijn. Daarom is het aangewezen om als ouder zo vroeg mogelijk aan je kind duidelijk te maken dat het met zijn problemen bij jou terechtkan. Zorg van kleins af aan voor open communicatie en geef hen het vertrouwen om hun hart te luchten. Probeer elke dag na schooltijd even ruimte te maken om je kind je volle aandacht te geven, al is het maar voor tien minuutjes.
1. Bouw gedurende de week voldoende rustmomenten in om te voorkomen dat je kind overprikkeld raakt.
2. Vermijd tijdsdruk en verrassingen. Hoogsensitieve kinderen blokkeren soms als ze gedwongen worden dingen te doen die moeilijk voor hen zijn.
3. Zorg voor rituelen en routine. Hoogsensitieve kinderen hebben behoefte aan structuur en veiligheid.
4. Koop alleen kleding in zachte, natuurlijke stoffen en investeer in kousen zonder naden (of draai ze binnenstebuiten). Knip kriebelende etiketjes uit T-shirts en ondergoed.
5. Leer je kind focussen op positieve gebeurtenissen. Blijf zelf optimistisch en schenk meer aandacht aan wat goed gaat dan aan wat verkeerd loopt. Als jij lacht, zal je kind lachen.
6. Leg uit dat iedereen weleens fouten maakt en help je kind meer zelfvertrouwen ontwikkelen.
7. Als je je toch boos moet maken, wees dan consequent. Ook duidelijke regels zorgen voor veiligheid.
8. Vertrouw op je intuïtie als ouder. Niemand kent jouw kind beter dan jij. Wees niet te hard voor jezelf. Een kind is de spiegel van zijn/haar ouders. Zeker hoogsensitieve kinderen voelen jouw twijfels heel goed aan. Als jij je goed in je vel voelt, straalt dat af op je kind.
Een kwestie van preventie
Ilse Van den Daele: “We merken vaak dat hoogsensitieve mensen, zowel kinderen als volwassenen, pas een beroep doen op begeleiding als er zich een crisis voordoet. Dan hebben ze behoefte aan een therapeut, die dikwijls een ellenlange wachtlijst heeft. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om op tijd op zoek te gaan naar een vertrouwenspersoon bij wie je kind zich goed voelt, liefst voor de leeftijd van negen jaar. Wie langer wacht, krijgt zijn kind vaak niet meer mee, terwijl goede ondersteuning cruciaal is voor de goede ontwikkeling van hoogsensitieve kinderen.”
Zo herken je een hoogsensitief kind
Hoogsensitieve kinderen:
• zijn gevoelig voor geuren en lawaai
• houden eerder van rustige spelletjes
• schrikken snel
• beleven de dingen intensief
• lijken zeer intuïtief
• zijn vaak overgevoelig voor kleding die kriebelt, etiketjes en naden in sokken
• houden meestal niet van verrassingen
• leren eerder van een begripvolle terechtwijzing
• hebben moeite met grote veranderingen
• lijken jouw gedachten te kunnen lezen
• zijn gevoelig voor pijn
• gebruiken moeilijkere woorden dan hun leeftijdsgenoten
• hebben een scherpzinnig gevoel voor humor
• hebben het moeilijk om na een opwindende dag in slaap te vallen
• zijn heel nieuwsgierig en stellen veel vragen
• zijn perfectionistisch en hebben oog voor detail
• zijn heel empathisch
• hebben een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel
Niet ieder hoogsensitief kind vertoont elk van deze eigenschappen.
Zo ga je om met een kind dat hoogsensitief is
Hoogsensitieve kinderen die zich onbegrepen voelen, zullen snel denken dat er iets mis met hen is en gevoelens van schaamte ontwikkelen. Luister dus naar je kind en probeer zo veel mogelijk begrip op te brengen voor zijn of haar gevoelens, ook al is dat niet altijd makkelijk.
Meer info: www.hspvlaanderen.be
Ik wil toch van wal afsteken met dat heel veel kinderen hsp hebben of denken te hebben. Maar het is zeker niet altijd zo. Omdat ze ergens gevoelig voor zijn wil het nog niet zeggen dat is hoogsensitief zijn. Als men een vermoeden heeft is het altijd belangrijk hulp te zoeken. Deze zullen dan bepaalde test doen en een gradatie geven. Dan kan men met het kind of de persoon verder. Men moet ermee leren leven en men mag zeker geen crisis gaan opwekken. Dan komt de persoon pas in problemen.
Nu de link die hier bij vermeld is hspvlaanderen is zeker top om de test uit te voeren. Dan weet je als ouder of persoon dat je hsp hebt.
Vaak kan het gepaard gaan met andere psychologische klachten.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
SPIRITUEEL Boeddha 