Welk ongewenst gedrag komt vaakst voor op werkvloer?
Sinds de #metoo-beweging lijkt er een mentaliteitswijziging op gang te komen. Maar niet enkel de mediasector komt in aanraking met ongewenst gedrag, ook in andere sectoren gebeurt het meer dan verwacht. Wist je dat maar liefst 1 op 3 werknemers vorig jaar één of meerdere keren te maken heeft gehad met ongewenst gedrag?
De cijfers komen van de organisatie Mensura. De specialist op het vlak van preventie, veiligheid en gezondheid ondervroeg meer dan 10.000 werknemers over deze materie.
Hieruit bleek dat 34% van de Belgische werknemers het afgelopen jaar één of meerdere keren te maken heeft gehad met pesterijen, discriminatie, seksueel grensoverschrijdend gedrag of agressie op de werkvloer. Ongewenst gedrag, in al zijn mogelijke gedaantes, kan dan ook verregaande gevolgen hebben voor de geestelijke en fysieke gezondheid van de werknemers en vereist een gerichte aanpak.
Agressie het ‘populairst’
Een vierde van de werknemers gaf aan reeds verbaal en/of fysiek geweld te hebben ondergaan het afgelopen jaar. Daarmee is agressie de vaakst voorkomende vorm van ongewenst gedrag op de werkvloer. Pestgedrag en discriminatie komen elk voor in 13% van de gevallen. 2% zegt het afgelopen jaar last te hebben gehad van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Hoe ouder, hoe volwassener?
Het zijn vooral de 45- tot 54-jarigen die aangeven ongewenst gedrag te hebben ervaren. 38% van hen zegt reeds slachtoffer geweest te zijn, terwijl dit bij de werknemers jonger dan 25 jaar “slechts” 27% is. Met 37% zijn er iets meer vrouwen die ermee te maken krijgen, bij de mannen is dit 32%.
Tot hier en niet verder
De psychosociale gevolgen van grensoverschrijdend gedrag zijn niet te onderschatten. Het kan het welzijn van de werknemers in die mate aantasten dat het ook de efficiëntie van de organisatie naar beneden haalt.
Heidi Henkens, psychologe bij Mensura: “De wetgeving verplicht werkgevers sinds 2014 om een preventiebeleid op te stellen ter bestrijding van psychosociale risico’s. Ongewenst gedrag blijft echter een van de moeilijkst te bestrijden psychosociale problemen op de werkvloer. Deze cijfers zijn daar het bewijs van. Wij adviseren, naast een helder preventiebeleid met duidelijkheid over algemeen aanvaarde maatschappelijke grenzen, vooral om het ongewenste gedrag bespreekbaar te maken, bij werkgevers én bij werknemers. Uiteindelijk heeft iedereen baat bij een aangenaam werkklimaat en het verhogen van de arbeidstevredenheid en zal dit leiden tot minder ziekteverzuim.“
Verantwoordelijkheid bij werkgevers én werknemers
Toch ligt de verantwoordelijkheid niet enkel bij de werkgevers. Ook de slachtoffers onder de werknemers hebben een belangrijke rol.
Heidi Henkens licht toe: “Het stellen van grenzen is zeer belangrijk. Zodra er gevoelens van ongemak, irritatie of angst zijn, is het belangrijk dat slachtoffers dit aangeven en duidelijk maken dat grenzen worden overtreden. Mensen die ongewenst gedrag ervaren moeten hierover kunnen praten met een vertrouwenspersoon binnen de organisatie of met een preventie-adviseur. “
Ongewenst gedrag voor de ene is een hand op de schouder al ongewenst en ongepast voor de ander het kijken dat iemand ongewenst vind. Zelf denk ik dat men sneller een grens moet aangeven, of het zeggen als iets je niet gepast is. Dat kan je op een luchtige manier zodat de ander zeker niet het gevoel krijgt dat je boos bent. Natuurlijk is het zo als men iets toelaat bij de ander dat het vaak dan ook moeilijk is om bij de andere te zeggen nee dat heb ik niet graag. Al zal je van bepaalde meer kunnen verdragen dan van iemand anders toch speelt hier ook een grens in mee.
Maar ook mogen we niet vergeten dat lichaamstaal veel meer spreekt dan woorden, en dat men soms onbewust flirt en dat men de andere zo over je grens laat gaan.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
AUM MANI PADME HUM
SPIRITUEEL Boeddha 
Ongewenst gedrag op de werkvloer in cijfers
veranderde de afgelopen maanden de manier waarop men keek naar ongewenst gedrag op de werkvloer. Harvey Weinstein, Kevin Spacey en in België Bart De Pauw, allemaal werden ze beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag. Grensoverschrijdend gedrag komt vaak voort uit een machtsrelatie, maar dat is niet altijd het geval. Uit een studie van Tempo-Team blijkt dat de daders van ongewenst gedrag vaker collega’s zijn dan leidinggevenden.
Mail
Collega’s vaker schuldig
9 op 10 keer zijn het net collega’s die zich schuldig maken aan ongewenst gedrag op de werkvloer. Dat kan gaan van roddelen, een slechte misplaatste grap tot ongewenste fysieke aanrakingen en aanranding. Leidinggevenden maken zich dan weer meer schuldig aan seksisme dan collega’s. 24% van de werknemers komt in contact met pesten op het werk. Hierbij is even vaak een collega als een leidinggevende de dader.
gevallen daders
% werknemers geconfronteerd
collega
leidinggevende
Roddelen
53%
8/10
3/10
Misplaatste humor
35%
7/10
4/10
Asociaal gedrag
30%
7/10
4/10
Ongewenst taalgebruik
28%
6/10
4/10
Pesten
24%
5/10
5/10
Uitsluiting
22%
7/10
3/10
Ongepast fysiek contact
17%
5/10
3/10
Seksisme
17%
4/10
5/10
Oneerbare voorstellen
12%
6/10
3/10
Cyberpesten
11%
6/10
0/10
Aanranding
7%
5/10
1/10
Dit blijkt uit een onderzoek bij 1.050 werknemers en werkgevers eind 2017 naar aanleiding van de Vlaamse Week tegen Pesten door een onafhankelijk onderzoeksbureau in opdracht van Tempo-Team. De maximale foutmarge van het onderzoek is 2,94%.
Cyberpesten
In een wereld waarbij heel wat interactie online gebeurt, is het opvallend dat cyberpesten, maar in 11% van de gevallen voorkomt. Toch heeft 1 op 4 werknemers het gevoel dat pesten op sociale media en via e-mail in opmars is. Dit wordt nog niet genoeg aangepakt, want slecht 1 op 10 bedrijven neemt stappen om cyberpesten tegen te gaan.
Rotte appels en een persoonlijk conflict
De oorzaak van pesten of cyberpesten op het werk is in meer dan de helft van de gevallen toe te wijzen aan een rotte appel, die men gewoon laat begaan. Daarnaast zorgt een persoonlijk conflict met een collega of leidinggevende voor 47% van het pestgedrag op het werk. Prof Dr. Elfi Baillien, hoofddocent Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen aan de KU Leuven, legt uit waarom men deze rotte appels gewoon hun gang laat gaan.
“Onderzoek leert ons dat er drie belangrijke processen spelen. Werknemers en leidinggevenden stellen ongewenst gedrag uit stress en frustratie. Ze reageren zich met andere woorden af – vaak op een ‘makkelijk doelwit’ – omdat de pot overkookt. Daarnaast vloeit dit gedrag uit onopgeloste conflicten, waarbij degene in een machtigere positie – en dit kan zowel gaan over hiërarchische macht als sociale macht of expertisemacht — het gedrag stelt om het conflict te beslechten en te ‘winnen’. Tot slot gaan werknemers en leidinggevenden sneller over tot ongewenst gedrag in een klimaat waarin dit gedrag getolereerd of zelfs onbewust aangemoedigd wordt. Denk bijvoorbeeld aan organisaties waar ‘het doel de middelen heiligt’. “
Vrouwen zijn vaker slachtoffer
Vrouwen zijn veel vaker het slachtoffer van ongewenst gedrag. Zo geeft het onderzoek aan dat vrouwen dubbel zoveel geconfronteerd worden met grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Daarnaast is het ook opvallend dat meer dan de helft van de werknemers geconfronteerd wordt met roddelen en meer dan 1 op 3 met een misplaatste grap. Ook asociaal gedrag en ongewenst taalgebruik overkomt bijna een derde van de werknemers.
Praten is meest frequente reactie
Geconfronteerd worden met ongepast gedrag op de werkvloer, is niet gemakkelijk. Vaak weet je helemaal niet wat je moet doen. De meerderheid van de ondervraagden probeert wel meteen actie te ondernemen. Zo zegt 1 op 3 dat ze onmiddellijk de dader van ongepast gedrag aanspreken met een goed antwoord of ze bespreken het met een collega. Een derde meldt het gedrag bij een meldpunt of een vertrouwenspersoon. Niet iedereen doet er iets aan. 1 op 10 geeft aan het ongewenst gedrag te ondergaan en het er daarna niet meer over te hebben. De helft van de vrouwen bespreekt het gedrag met iemand van buiten het werk. 1 op 5 mannen doet dit ook.
Wat te doen bij ongepast gedrag?
Opvallend is dat een kwart van de werknemers niet weet hoe het bedrijf waarvoor ze werken omgaat met ongepast gedrag. En dat is niet omdat er geen beleid is: 6 op 10 bedrijven schrijft wel degelijk meldprocedures uit. De communicatie moet dus beter. “Duidelijke regels, sancties en beleid om grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te melden en aan te pakken zijn cruciaal en in de meeste bedrijven aanwezig. Een belangrijk aandachtspunt is om deze in het bedrijf goed te communiceren. Nog te veel werknemers melden ongepast gedrag niet of te laat. Om hen weerbaarder te maken moeten ze aangemoedigd worden om te durven zeggen dat ze iets niet tolereren, al dan niet met hulp van collega’s of een vertrouwenspersoon,” zegt Valérie Denis, woordvoerder van Tempo-Team.
Goed nieuws
Toch is er ook goed nieuws volgens Prof Dr. Elfi Baillien: “De stressoren, de teamaspecten en organisatiekenmerken die deze processen triggeren zijn gekend. Waar men grensoverschrijdend gedrag wil voorkomen, kan men deze factoren in kaart brengen en ingrijpen waar het schoentje knelt. En nog beter nieuws: onze studies tonen aan dat dergelijke interventies écht hun effect hebben.”
BRON: https://www.jobat.be/nl/artikels/ongewenst-gedrag-op-de-werkvloer-in-cijfers/?branding=gva&utm_medium=content&utm_source=gva&utm_campaign=home-blok1
De kolommen zijn beter te zien als men de link aanklikt.
Wat me opvalt is dat ongewenste aanraking niet echt voorkomt. Omdat mensen soms een angst hebben om dit bespreekbaar te maken in een organisatie.
Ook dat komt maar al te vaak voor. Alleen is het zo dat men de grens voor iedereen moet toepassen en niet de ene het wel laten doen en de ander niet.
Aum Shanthi