Dringend orde op zaken nodig in zonnebankcentra
Jan Schils

Twee partijen
Aan de ene kant van de discussie staan de fabrikanten, de uitbaters van zonnebankcentra en soms ook (al dan niet ter zake competente) wetenschappers die, in ruil voor een steekpenning, wel eens de gezondheidsrisico’s durven te relativeren.
Aan de andere kant staat een heel leger van wetenschappers, artsen, gezondheids- en consumentenorganisaties paraat, dat van oordeel is dat de gevaren voor de gezondheid zo groot zijn, dat zonnebanken het best zo min mogelijk gebruikt of onmiddellijk gesloten zouden moeten worden.
Falende overheid
Tussen deze strijdende partijen in staat een pijnlijk falende overheid, meent SenNet columnist Jan Schils. De overheid moet nagaan of de naar schatting 4000 zonnebankcentra in ons land zich houden aan de wettelijke regels voor de sector. De federale minister van Consumentenzaken, Kris Peeters, is op dat vlak de politiek verantwoordelijke. Uit controles van de FOD Economie is nu gebleken dat de zonnebankcentra de regels niet bepaald strikt toepassen.
Het is niet aan ons om in deze moeilijke, beladen en omstreden kwestie partij te kiezen. Wel is het dringend nodig dat de politiek, en met name de verantwoordelijke minister, orde op zaken gaat stellen in de zonnebanksector en de consumenten beter gaat beschermen. Daarbij horen meer en doorgedreven controles, sancties zoals de sluiting van zonnebankcentra die de wettelijke regels al jaren ongestraft aan hun laars blijven lappen en een verbod op misleidende of foutieve informatie en reclame. Het geld dat daarvoor nodig is kan minstens voor een deel bij de sector zelf worden gehaald, op voorwaarde dat die extra kosten niet (opnieuw) op de consument worden verhaald.
Slechts 2 van de 65 gecontroleerde zonnebankcentra was in 2015 volledig in ordeIn 2015 bleken slechts 2 van de 65 gecontroleerde zonnebankcentra – ofwel slechts 3 procent (!) – zich volledig aan de regels te hebben gehouden. In totaal werden 365 ernstige inbreuken op de regels vastgesteld, ofwel vijf per zonnebankcentrum. Drie jaar geleden hield zich nog 7,5 procent van de toen nog 134 gecontroleerde centra (dubbel zoveel als in 2015) volledig aan de regelgeving. De overheid geeft aarzelend toe, dat het aantal controles drastisch is gedaald, waardoor ook de pakkans erg klein is. Ze beroept zich gemakshalve op budgettaire problemen, een excuus dat ze ook elders frequent inroept. Organisaties als Test-Aankoop en Stichting tegen Kanker wijzen er echter op dat de behandeling van huidkankerpatiënten vele malen duurder is dan het povere aantal controles dat de laatste jaren dus ook nog eens is gedaald blijkt te zijn.
Even gevaarlijk als tabak
Volgens de Stichting tegen Kanker is een zonnebank minstens even gevaarlijk als tabak, waartegen de overheid wel optreedt. Wie onder een zonnebank plaatsneemt, stelt zich bloot aan uv A- en uv B-stralen. Aanvankelijk werd aangenomen dat de uv B-stralen schadelijker waren dan de uv A-stralen. Maar recent onderzoek heeft volgens de Stichting tegen Kanker aangetoond dat beiden even schadelijk zijn. Zodra er namelijk sprake is van uv-licht, zou het kankerverwekkend zijn. De hoeveelheid uv-stralen die de huid aankan, hangt af van het huidtype. Mensen met een hele bleke huid zouden het beste niet naar een zonnebankcentrum gaan.
‘Gunstige effecten’
Sommige voorstanders van zonnebanken beweren dat het vooral politici zijn die ten onrechte onderzoeken naar dit fenomeen aangrijpen om het zonnen onder een zonnebank te demoniseren. Waarop deze bewering rust, is ons een raadsel. De afkeer tegen zonnebanken is zeker niet beperkt tot politici.
De voorstanders zijn van mening dat het gevaar van zonnebanken niet moet worden overdreven. De onderzoeken waarop volgens hen bijvoorbeeld de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zich baseert, zouden namelijk aantonen dat zonnen in de buitenlucht dezelfde schadelijke gevolgen kan hebben als zonnen onder de zonnebank. Ook wijzen de voorstanders erop dat een mens ‘uv-straling nodig heeft om gezond te blijven en om weerstand op te bouwen tegen verschillende vormen van kanker’. Ze komen zelfs met een hele reeks positieve effecten van de zonnebank op de gezondheid aandragen. Zo zouden de doorbloeding van huid en spieren worden bevorderd en verschillende klierfuncties aanzienlijk worden verbeterd. De warmte zou een rustgevende invloed op lichaam en geest bieden en daardoor zou men minder vatbaar zijn voor virussen en andere ziekteverwekkers.
Ons lichaam heeft zonlicht nodig om vitamine D aan te maken. Maar wie veel binnenshuis vertoeft of als er een lange tijd weinig zonlicht is, kan zich volgens de voorstanders ook behelpen door … onder de zonnebank te gaan liggen. Vitamine D houdt je botten sterk, verkleint de kans op borstkanker, prostaatkanker, multiple sclerose, psoriasisachtige aandoeningen en depressies: het is dus duidelijk belangrijk voor je lichaam. Maar als je onvoldoende aanmaakt, kan je even goed even bij de apotheker aankloppen. Kost je een heel pak minder dan een zonnebank …
Vals gevoel van veiligheid
Febelsol wekt de indruk dat risicoloos zonnebankgebruik mogelijk is en dat zorgt voor een vals gevoel van veiligheidIn kringen van de tegenstanders van zonnebanken wordt heftig gereageerd op deze beweringen. Daarbij wordt Febelsol, de ledenorganisatie van zonnebankuitbaters, zwaar onder vuur genomen door Kom op tegen Kanker en Test-Aankoop in een recent artikel in de krant De Standaard. Febelsol wil af van het kwalijke imago van de zonnebanken en reikt daarom leden die een gedragscode ondertekenen en hun lidgeld betalen een kwaliteitslabel uit. Maar volgens de genoemde organisaties wordt dat label aan de consument gepresenteerd als een garantie op veilig en verantwoord zonnen. Daardoor wordt de indruk gewekt dat zonnebankgebruik zonder gezondheidsrisico’s mogelijk is en ontstaat er een vals gevoel van veiligheid, menen beide organisaties. Bovendien speelt de sector op die manier tegelijk rechter en partij en dat kan natuurlijk niet. De positieve effecten van zonnebanken op de gezondheid, waarmee Febelsol op zijn website uitpakt, noemen beide organisaties ‘misleidend’. Daarvoor bestaat volgens hen geen enkel wetenschappelijk bewijs, terwijl aan de risico’s nauwelijks aandacht zou worden besteed op de website.
De Block houdt zonnebanken de hand boven het hoofd
Vorig jaar in maart stelde Kamerlid Yoleen Van Camp vragen aan minister van Volksgezondheid Maggie De Block naar aanleiding van een discussie in de media over het al dan niet verbieden van zonnebankcentra. Van Camp wees de minister erop dat volgens de Stichting tegen Kanker de wetenschappelijke bewijzen dat zonnebankgebruik kankerverwekkend is ‘overweldigend’ zijn. Ook wees zij de minister op het feit dat de Belgen bij de koplopers behoren in Europa wat betreft het zonnebankgebruik, terwijl tegelijkertijd de bindende regels daaromtrent niet of nauwelijks worden nageleefd.
Van Camp: ‘De straling van een zonnebank komt overeen met een uv-index van 12. Die straling is zo hevig als zonnestralen rond het middaguur in zuiderse landen. Daar waarschuwt men de bevolking om bij die waarden beschutting te zoeken.’ De oproep van de Stichting tegen Kanker is gericht tegen het professionele gebruik van zonnebanken en niet tegen thuisgebruik. Ook het medisch gebruik wil men zeker niet viseren, al is het maar omdat de stralingsniveaus daarbij vaak lager liggen, aldus Van Camp. De zonnebankcentra gaan niet akkoord met de uitlatingen van de Stichting tegen Kanker. Volgens hen is het overgrote deel van de gevallen van huidkanker te wijten aan de blootstelling aan de zon en niet de zonnebanken.
Meer concreet stelde van Camp de minister de twee volgende vragen:
- Beschikt u over cijfers waaruit blijkt dat de zonnebankcentra verantwoordelijk zijn voor een bepaald deel van de gevallen van huidkanker?
- Overweegt u stappen te ondernemen tegen deze centra, bijvoorbeeld een verscherping van de criteria? Of zelfs het verbieden van deze centra? Bent u van plan de Stichting tegen Kanker te volgen in haar eis?
Minister De Block antwoordde dat ‘wat de Stichting tegen Kanker zegt, ongetwijfeld heel goed bedoeld was, maar de informatie beschikbaar op het kankerregister geeft geen aanleiding om een oorzakelijk verband te leggen tussen kanker en de eventuele risicofactoren, zoals het gebruik van zonnebanken’.
Volgens de minister worden risicofactoren niet apart geregistreerd in de standaarddataset: ‘Het is, met andere woorden, niet mogelijk een inschatting te geven van het aantal huidtumoren ten gevolge van zonnebankgebruik. Men weet wel dat het aantal uur dat de huid wordt blootgesteld aan rechtstreeks zonlicht, verband houdt met het ontwikkelen van huidkanker. Men kan echter geen onderscheid maken tussen kankers als gevolg van bijvoorbeeld zonnebankgebruik, het onbeschermd rondlopen in de zomer of zonnen op reis.’
De Block zegt ‘natuurlijk wel de gevaren van te veel blootstelling van de huid aan straling, hetzij door zonnebanken hetzij door de zon, te beseffen’.

Week- en dagbladjournalist Jan Schils bericht en duidt al 30 jaar de Europese en Belgische economie en financiën. Onder meer voor transport, energie en milieu.
AUM NAMASTE BOEDDHA BRUNO
Om Shanthi,
spiritueel en het aardse moet men kunnen verbinden
http://users.telenet.be/Boeddha_Bruno/
AUM MANI PADME HUM