Seksuele intimidatie op het werk is nog steeds een taboe, terwijl 1 op de 10 werknemers hier weleens last van heeft. Maar wat doe je, als je baas jou onzedelijk betast? Sandra: “Ook al win je de rechtszaak, je hebt verloren.”
“Via een vriend van mij kwam ik bij een marketingbureau terecht. De sfeer op kantoor was in het begin gezellig”, begint Sandra (44) haar verhaal. “Er was een warm onderling contact tussen de collega’s. Het eerste anderhalf jaar ging dan ook prima. Ik had niet direct met mijn werkgever te maken; ik werkte niet zo dicht op hem. Ik heb er uiteindelijk vier jaar gewerkt.”
De eerste signalen
Het allereerste moment dat Sandra het gevoel krijgt dat er iets niet klopt, herinnert ze zich maar al te goed. “Ik ging op vakantie en zei altijd iedereen gedag met drie kussen op de wang. Mijn baas – laat ik hem voor het gemak Hans noemen – zei ik ook gedag. Maar terwijl ik hem drie zoenen gaf, draaide hij zijn gezicht de andere kant op waardoor mijn zoen op zijn mond terechtkwam. Ik dacht: deed ‘ie dat nou expres of per ongeluk? Het voelde geregisseerd; ik voelde dat het niet klopte.” Eenmaal op vakantie, heeft ze haar e-mail en chat aanstaan en krijgt ze hem steeds op de chat. “Of ik foto’s in bikini wilde sturen. Ik dacht: die is gek. In eerste instantie ben ik eroverheen gaan praten en ben ik zakelijke vragen gaan stellen. Daar deed ‘ie verder niks mee. De volgende dag kreeg ik weer zo’n soort vraag. Ik dacht: ik ga er niet meer op reageren, en heb de chat uitgezet.”
Van kwaad tot erger
Er gebeuren veel dingen in die periode bij het bedrijf. “Mensen die aan de kant gezet werden of geschorst werden zonder uitleg. Iedereen werd angstig. De cultuur veranderde en ik kwam steeds meer met hem te werken. Hij trok mij steeds meer naar hem en naar zijn vrouw toe – die ook steeds vaker op kantoor werkte en financieel betrokken is bij het bedrijf.” Op een gegeven moment komen er WhatsAppjes van Hans op Sandra’s telefoon binnen. “Dan stuurde hij bijvoorbeeld zelf foto’s vanaf het strand. Maar ook oneerbare voorstellen en vragen over mijn seksuele voorkeuren. Soms heel dwangmatig, maar soms ook bijna romantisch. Ik heb ook wel gedacht dat hij verliefd op me was. Wat overigens absoluut geen excuus is om je zo te gedragen.”
De seksuele intimidaties naar Sandra toe gaan ondertussen van kwaad tot erger. “Hans ging aan me zitten. Quasi per ongeluk een elleboog tegen m’n borst bijvoorbeeld. Maar op een gegeven moment moest zelfs de deur dicht als we samen een bespreking hadden. Hij kwam vaak naast me zitten, met zijn been tegen mijn been. Hij heeft me ook een keer vol bij m’n borsten gegrepen. Op zo’n moment walg je van hem, maar ook van jezelf. Je voelt je in het nauw gedreven en je weet niet wat je moet doen. Ik stapte op dat moment naar achteren en ben ‘m blijven aankijken. Ik kon er niks aan doen, voelde me machteloos; ik koppelde mijn emoties los van mijn bewustzijn.”
“Eén keer heeft hij me zelfs onder mijn rok gegrepen. Dat is een heel moeilijk ding voor mij. Met behulp van een psycholoog en EMDR-therapie probeer ik dat te verwerken.”
Bedreigingen
“Ik heb tegen Hans gezegd dat hij ermee moest stoppen, anders zou ik naar buiten brengen dat hij aan m’n borsten en billen had gezeten. Maar toen ging hij me bedreigen en werd de sfeer nog grimmiger. Als ik bijvoorbeeld met een andere collega koffiedronk, dan werden vakanties en verlofaanvragen van die collega niet goedgekeurd.”
Op de vraag of collega’s op dat moment weten wat er speelt, zegt Sandra: “Het is meerdere mensen opgevallen. Hij staarde namelijk ook naar me en maakte hele vervelende seksuele grappen, waar collega’s gewoon bij waren. Niemand deed wat, maar ik begrijp dat. Mensen werden daar weggepest en zagen anderen geïntimideerd worden. Ik denk dat hij zijn werknemers selecteerde op volgzame types. Of Hans ook andere collega’s seksueel heeft geïntimideerd weet ik niet, maar het moet haast wel. Hij deed het zo slim, dat kan hij nooit voor de eerste keer zo bedacht hebben.”
Hulp gezocht
Als Sandra er niet meer tegen kan, verzamelt ze bewijs en zoekt ze hulp. “Op een gegeven moment heb ik screenshots gemaakt van de app’jes die hij stuurde, en in m’n filmrol bewaard. Ik heb iemand in vertrouwen genomen, de jongen die me deze baan had bezorgd.” Vervolgens heeft ze een afspraak gemaakt met de vertrouwenspersoon van kantoor. “Ik heb huilend 2 uur met deze persoon zitten praten. Hij was niet eens verrast. Mijn man – die ik het inmiddels verteld had – en ik werden ‘s avonds gebeld, dat Hans het had toegegeven. Hij wilde een voorstel van ons om uit elkaar te gaan op een normale manier, en dit deden we. Maar toen kreeg mijn man een mail terug dat ik een leugenaar was. Zijn vrouw zit ook financieel in het bedrijf. Als hij akkoord had gegeven, dan bekende hij schuld naar haar toe…”
Rechtszaak
Sandra en haar man gaan vervolgens op zoek naar een advocaat. “Omdat we er niet uitkwamen gingen we naar de rechter. Mijn advocaat stuurde het verzoek met alle bewijsstukken en hierop kreeg ik een verweerschrift. Hans had een collega bereid gevonden – een man met twee hypotheken die nergens tegenin durfde te gaan – om twee mails te laten schrijven. Hierin verklaarde hij dat ik de hoer van het bedrijf was. Hij zei dat hij nog nooit zo’n obscene, rare vrouw had gezien.”
“Het proces duurde anderhalf uur. Hans had een hele smerige advocaat. Ik kwam de rechtszaal helemaal gedesillusioneerd uit. Zijn advocaat stond daar glashard te liegen. Ik heb anderhalf uur gehuild tijdens de zitting. Nachtmerries heb ik ervan gehad. Gelukkig kreeg ik gelijk van de rechter. Hans heeft er ook een bedrag voor moeten betalen, maar daar heb ik mijn advocaat van betaald, want dat kost nou eenmaal heel erg veel. Je houdt er niks aan over.”
En dan?
Psychisch was en is deze periode voor Sandra heel zwaar. “Je leidt een dubbelleven. Je hebt thuis je gezin en je man, en je probeert daarin jezelf te blijven. Je probeert te lachen, zelfs als hij je net weer aangerand heeft.” Sandra heeft dan ook al een tijdje therapie. “Maar het zal echt nog wel maanden duren voordat ik weer mezelf ben. Ik moet het een plek leren geven. Accepteren dat het is gebeurd. Gelukkig heb ik fantastische kinderen en een lieve man, die zijn er gewoon echt voor mij geweest.”
“Om dit alles te verwerken, ben ik een
blog begonnen. Veel collega’s en oud-collega’s lezen de blog ook en vinden er ook steun in. Iedereen is namelijk bang. Mijn blog is gebundeld in een boek, genaamd
Spugen op de tosti van Hans, dat binnenkort wordt uitgegeven. Ik wil dat iedereen snapt dat wij vrouwen anno 2014 gewoon nog steeds in een hoek gezet worden door kerels. Ik ben wel bang dat Hans achter me aankomt als het boek uit is. Ik heb zat redenen om bang te zijn voor die man. Maar dan laat ik me weer intimideren. En als ik in de spiegel kijk, wil ik geen vrouw zien die kapot is gemaakt door zo’n klootzak.”
Maak het maar mee en je kan er met niemand of bijna niemand over praten. Seksueel en ongewenst gedrag op het werk komt vaker voor dan we denken. En dit dan meer bij vrouwen dan bij mannen. Ook komt het voor bij mannen maar in mindere maten. Natuurlijk wat is ongewenst voor de ene is dat al een hand op de schouder voor de ander is dat een hand op het ontbloot lichaam. En soms is het moeilijk aan te geven, omdat er geen sporen van geweld zijn. Ook de angst om de functie soms te behouden worden bepaalde dingen toegelaten. Maar het kan zeer gevaarlijk zijn.
SPIRITUEEL Boeddha 